2 Mart 1969’da ilk kez gökyüzü ile buluşarak insanlara, sesten hızlı yolculuk deneyiminin kapılarını açan Concorde, bazı detaylarıyla bizi bugün bile hala kendisine hayran bırakıyor. Concorde’nin burnunun uçuşun çeşitli aşamalarında aşağı-yukarı yönde hareket edebildiğini biliyor muydunuz?
Maksimum kalkış ağırlığı 185 ton olan Concorde’nin, bu kadar büyük bir ağırlığı, ses hızının 2 katı hızlarda uçarken taşıyabilmesi için, tasarımının diğer yolcu uçaklarından farklı olması ve aerodinamik yapısının da çok güçlü olması gerekiyordu. Kendisine has ojiv şekilli delta kanat yapısı ve uzun sivri burnu ile birleşen zarif gövdesi, Concorde’yi oldukça güçlü bir aerodinamik bir yapıya kavuşturuyor; böylece seyir esnasında ses hızını kolayca aşabilmesini sağlıyordu.
Concorde’un en karakteristik özelliklerinden biri uzun, sivri ve hareketli burnuydu. Süpersonik uçağın burnu, uçuşun farklı aşamalarında hareket ettirilerek değişik pozisyonlar alabilecek şekilde tasarlanan harika bir mühendislik ürünüydü. Concorde’nin 62 metre uzunluğundaki gövdesinin ucunda iğneye benzer bir görünümü olan burnu tam 7,5 metre uzunluğunda.
Diğer tasarım özelliklerinin yanı sıra seyir esnasında havayı adeta delerek, uçak üzerindeki sürtünmeyi azaltan uzun sivri burnu, uçağın inanılmaz bir hıza ulaşmasına yardımcı olsa da şekli nedeniyle kokpitteki pilotların görüş açısını engelliyordu. Bu nedenle Concorde mühendisleri, uçuşun farklı aşamalarında başvurulmak üzere, ayarlanabilen hareketli bir burun tasarlamak zorunda kaldı.
KOKPİTTE GÖRÜŞÜ NASIL KISITLIYOR?
Uçak seyir irtifasına ulaştıktan sonra, gövde ile aynı doğrultuda ileri bakacak şekilde uzanan Concorde’nin burnu, herhangi bir sorun teşkil etmiyordu. Ancak iniş, kalkış aşamaları ile uçak yerde taksi yaparken, uçağın burnu pilotların görüş alanını kısıtlıyordu.
Concorde iniş sırasında çok yüksek bir hücum açısına sahipti. Bu da aerodinamik yapıyı güçlendirecek şekilde uzanan sabit bir burun yapısının, pilotların pisti görmesine izin vermemesi sonucunu doğuruyordu. Mühendisler, uçuşun farklı aşamalarında ayarlanabilen sarkık bir burun tasarlayarak bu sorunun üstesinden gelmeyi başardı.
Bir vizörle donatılan hareketli burun yapısı, uçağın basınçlı ön kısmına menteşeler aracılığıyla entegre edildi. Uçak yerde taksi yaparken, burun 5 derece öne itilerek, pilotlara, diğer uçakların kokpitlerindekine yakın bir bakış açısı sağlanmaya çalışıldı. Burnun aldığı bu pozisyon, uçuşun kalkış ve ilk tırmanış fazlarında da korundu.
İlgili Haber | Bugüne Kadar Üretilen Tüm Concorde Uçakları Hangi Adreste?
Ardından seyir irtifasına ulaşıldığında, burun tekrar kaldırılarak uçağa güçlü aerodinamik formu yeniden kazandırıldı. Buruna takılan vizör, aynı zamanda ön cam panellerini, yüksek hıza ulaşılması nedeniyle oluşan kinetik ısınmadan da koruyordu.
İniş sırasında, burun hareketi çok daha ileri seviyeye taşınıyordu. Concorde pilotları, inişte pisti görebilmek için uçağın burnunu 12,5 derece aşağı sarkıtıyordu. Bu kez de uçağın burnunun yere temas ederek yapısal bir hasar görme ihtimali düşünülerek, uçak piste teker koyduğu an, burnun sarkma açısı hemen 5 dereceye düşürülüyordu.
Özetle:
Concorde’nin burnu, uçuşun farklı aşamalarında dört temel açı ve pozisyon alıyor:
- Vizör ve burun yukarıda: uçuşun büyük kısmında ve uçak yerde park pozisyonunda
- Vizör aşağıda, burun yukarıda: pushback sırasında
- Vizör aşağıda, burun orta seviye (5 derece) – taxi, kalkış, ilk tırmanış ve yaklaşma
- Vizör ve burun aşağıda (12.5 derece) – son yaklaşma ve iniş
İNGİLİZ MÜHENDİSLİK ŞİRKETİ TASARLADI
Elbette, bundan yaklaşık 50 yıl önce bu olağanüstü mühendislik başarısını bir uçakta hayata geçiren Marshall of Cambridge Mühendislik Ltd şirketi tüm övgüleri fazlasıyla hak ediyor. 1960’lı yıllarda British Aircraft Corporation adına, sansasyonel uçağın burun tasarımı üzerine çalışan şirket, Concorde’un ilk uçuşundan 2 yıl önce 1967’de bu mucizevi tasarımı ortaya koymayı bildi.
Yaklaşık 50 yıl önce insanları sesten hızlı uçurma kabiliyetine sahip olan havacılığın efsanesi Concorde’den sonra bir daha insanlara bu hızlarda seyahat şansı veren başka ticari uçak üretilemedi. Çağının çok ötesinde yeteneklere sahip Concorde ile ilgili daha bilmediğimiz ve öğrendiğimizde bizi şaşırtacak o kadar çok detay bilgi var ki. Onları da ilerleyen videolara bırakalım.
