Havacılık Bülteni-104

HAZİRAN’DA KAÇ KİŞİ UÇTU?

Ülkemizde 1 Haziran’da kontrollü normalleşme sürecinin başlamasıyla iç hat uçuşları; 11 Haziran’da ise bazı ülkelere dış hat uçuşları kademeli olarak yeniden başlatıldı. DHMİ rakamlarına göre Haziran ayında havalimanlarımıza iniş-kalkış yapan uçak sayısı; iç hatlarda 38.550, dış hatlarda 8.210 oldu.

Haziran’da iç hat yolcu sayısı 2.4 milyon;  dış hat yolcu sayısı ise 346 bin olarak ölçülürken; İstanbul Havalimanında haziran ayında iç hatlarda 4.100 seferde 455 bin yolcuya ulaştı. İstanul Havalimanı’nın dış hat performansı ise 2.968 seferde 149 bin yolcu olarak kayıtlara girdi. İstanbul Havalimanı’ndaki bu rakamlar geçen yılın aynı dönemine göre iç hatlarda yüzde 72 dış hatlarda ise yüzde 97 performans düşüşü anlamına geliyor. Sabiha Gökçen ve diğer havalimanlarında da durum pek farklı değil.

Haziran’da hava kargo operasyonundaki gerileme de devam etti. Atatürk, Sabiha Gökçen ve İstanbul Havalimanları’nda ay boyunca 93.993 ton kargo işlem görürken; geçen yılın aynı döneminde bu miktar 131.133 tondu. Yani İstanbul’daki hava kargo hacmi, haziran’da %28 oranında daraldı.

Öte yandan hafta içinde alınan bir kararla 18 yaş alt gençlerin ve çocukların; veli ya da vasileriyle beraber sayahat etme zorunluluğu da kaldırıldı.

Türkiye seferlerine başlama kararı alan Ukrayna Hava Yolları ilk tarifeli uçuşunu Kiev’den İstanbul’a gerçekleştirdi. Haftada 2 frekans başlayan uçuşlar önümüzdeki hafta 3 frekansa çıkarılacak. Ayrıca havayolu haftada bir Odessa-İstanbul uçuşlarına da başladı. Hollandalı KLM de pandemi nedeniyle durdurduğu İstanbul seferlerine yeniden başladı. Amsterdam-İstanbul uçuşları şimdilik günde 1 kez gerçekleşiyor.

İngiltere hükümeti, yurt dışından gelenlere uygulanan 14 günlük karantina uygulamasında, aralarında Türkiye’nin de olduğu 59 ülkeye muafiyet getirdi. Kararın ardından İngiltere ve Türkiye’nin güney sahillerine yakın havalimanları arasında British Airways, Jet 2 ve easyJet gibi şirketler yoğun bir şekilde uçuş planlamaya başladı. SunExpress de İzmir’den haftada iki ve Ankara’dan haftada bir kez yaptığı Londra uçuşlarının yanı sıra 10 Temmuz itibarıyla Antalya ve Gaziantep’ten de Londra Luton Havalimanı’na tarifeli seferlere başladı.

Rusya’da mart sonunda durdurulan uluslararası uçuşların yeniden başlatılması için “yol haritası” medyaya yansıdı. Buna göre Rusya, 1 Ağustos’ta Avrupa’da İngiltere, Almanya, İtalya, Macaristan, Danimarka, Hollanda, Norveç, Polonya ve Finlandiya  ile Çin, Vietnam, Moğolistan ve Sri Lanka’ya uçuş yapılmasına izin vermeyi planlıyor. Listede Türkiye’nin olmaması dikkat çekti.

IATA YOLCULARIN ENDİŞELERİNİ ARAŞTIRDI!

Uluslararası Hava Taşımacılığı Birliği (IATA), yolcuların uçuşlarda COVID-19’a yakalama riskleri konusundaki endişeleri üzerine yaptığı araştırmanın sonuçlarını yayımladı. Ankete katılanların% 58’i uçakla seyahatten kaçındıklarını söylerken; katılımcıların % 33’ü ise virüse yakalanma riskini azaltmak için sürekli bir önlem olarak gelecekte de seyahat etmekten kaçınacaklarını belirtti.

Katılımcıların yüzde 59’u havalimanına gelirken yolda ve toplu taşıma araçlarında virüsü kapabileceği üzerine endişesi olduğu ortaya çıkarken, check-in güvenlik kontrolü ve boarding esnasında virüs kapmaktan endişelenenlerin oranı yüzde 42. Havalimanlarındaki tuvalet ve restoranlardan endişelenenlerin oranı ise yüzde 38.

Uçak içinde ise yanındaki yolcunun virüs taşıdığından endişelenenlerin oranı yüzde 65 olurken; uçak tuvaletleri ve kabindeki yüzeylerden virüs kapmaktan çekinenlerin oranı yüzde 42 ve uçaktaki nefes alış verişiyle virüs kapacağı endişesi taşıyanlar yüzde 37 oldu.

Yolcuların kendilerini daha güvenli hissetmelerini sağlayacak ilk üç tedbir ise % 37 kalkış öncesi havaalanlarında COVID-19 testi yapılması;,% 34 ile maske zorunluluğu ve % 33 ile uçaklarda sosyal mesafe önlemleri oldu.

BOEING 737 MAX SİPARİŞ İPTALLERİ!

Sorunlu 737 MAX uçaklarının yeniden sertifikalandırılması için test uçuşlarına başlayan Boeing, arka arkaya sipariş iptal haberleriyle çalkalanıyor. Geçen hafta 92 siparişini iptal eden Norwegian ve 30 siparişini iptal eden BOC Aviation’un ardından bu kez de bir başka uçak kiralama şirketi Avolon, 27 adet 737 MAX siparişini iptal ettiğini duyurdu. Avolon 2020’nin ilk çeyreğinde de 75 adet 737 MAX siparişini iptal etmişti. Avolon’un bu kararının arkasında, operasyonları yeni piyasa ortamına uyarlamayı amaçlıyor olmasının yattığı düşünülüyor.

EMIRATES 777X İÇİN ENDİŞELİ!

Öte yandan Boeing, en yeni geniş gövde jeti 777X’in test programını sürdürüyor. Hafta içinde üçüncü 777X test uçağının motor çalıştırdığına dair bir video paylaşan Boeing, uçağın önümüzdeki haftalarda test uçuşu için havalanacağını aktarsa da verdiği 115 sipariş ile uçağın en büyük müşterisi durumundaki Emirates, 777X’in teslimatının gecikeceğinden endişeli. Siparişlerinin bir kısmını 787 Dreamliner’a çevirmeyi düşünen Dubaili şirketin yöneticileri, konuyla ilgili Boeing yetkilileriyle görüşme kararı aldı.

Boeing 777X’in test programı devam ediyor olsa da, pek çok havayolunun, 777X uçaklarının planlandığı gibi 2021’de ticari hizmete girebileceği konusunda oldukça endişeli olduğu biliniyor.

HAZİRAN 2020 AIRBUS SİPARİŞ VE TESLİMAT RAKAMLARI

Avrupalı imalatçı Airbus haziran ayında 36 uçağı müşterilerine teslim etti. Mayıs ayındaki 24 ve Nisan ayındaki 14 teslimata göre teslimat sayısını artıran Airbus, böylece yılın ilk yarısında toplam 196 uçağı sahiplerine teslim etmeyi başardı. Teslim edilen uçakların 11’i A220, 157’si A320 ailesi, 5’i A330 ve 23’ü A350 oldu. 2020’nin ilk 6 ayında Airbus’ın toplam net sipariş sayısı 298 olurken; geçtiğimiz yılın aynı döneminde sipariş sayısı 389’du.

KISA HABERLER

AVUSTURYA HAVAYOLLARI YOLCULARI TRENE YÖNLENDİRECEK!

Avusturya Havayolları, hükümetten aldığı 600 Milyon Euro’luk kurtarma paketinin getirdiği çevresel kriterleri karşılamak için Viyana-Salzburg rotasında uçuşları durdurup yolcuları trenle seyahate yönlendirme kararı aldı.

Havayolu, devlet desteği karşılığında 2050 yılına kadar yurtiçi emisyonlarını% 50 oranında azaltmayı ve havalimanları arasında 3 saatten kısa tren yolculuğu ile bağlantı kurulabilecek şehirler arasında uçuşları durdrumayı vadetmişti. Buna göre 20 Temmuz’dan itibaren Viyana ile Salzburg arasında günde 31 tren seferi yapılacak.

Birbirlerine 184 mil uzaklıktaki Viyana ve Salzburg arasındaki uçuşlar 45 dakika sürerken; tren seferleri ise 2 saat 49 dakika sürüyor. Yolcular, tazminat, iade ve rota değiştirme haklarını ise koruyacak. Havayolu, yolcuların gecikme nedeniyle bir bağlantılı tren veya uçağını kaçırması durumunda, yolcuya alternatif yeni bir rezervasyon yapacak.

Geçtiğimiz yıl KLM, Amsterdam-Brüksel uçuşlarının kaldırılıp yolcuların trene yönlendirildiği bir sistemi hayata geçirmek için Hollanda ve Belçika demiryolu şirketleriyle ortaklık kurdu. Almanya’da ise Lufthansa’nın tren ağı Deutsche Bahn ile bir işbirliği var. Avusturya Havayolları ise “AIRail” adı verilen yeni hizmet için, ülkenin milli demiryolu operatörü ÖBB ile ortaklık kurdu.

Uluslararası Havaalanları Konseyi’ne göre, havacılık endüstrisi, küresel karbondioksit emisyonlarının en az% 2’sini oluşturuyor ve önümüzdeki 20 yıl içinde uçuş trafiğinin yılda en az% 1.9 oranında büyümesi bekleniyor.

QANTAS 747’LERE VEDA UÇUŞU YAPACAK!

1971’de ilk kez filosuna Boeing 747 katan Avustralyalı Qantas, pandemi nedeniyle filosunda kalan son 747’leri erken emekliye ayırma kararı almıştı.  Avustralyalı havayolu, Boeing 747’yi veda etmek isteyenler için “Gökyüzünün Kraliçesi” ne veda uçuşları yapacak.

Son kez 747 ile uçmak isteyenler için 13 Temmuz’da Sydney, 15 Temmuz’da Brisbane ve 17 Temmuz’da Canberra’dan kalkan yaklaşık bir saat sürecek üç ayrı veda uçuşu yapılacak. Koltuk sayısının sınırlandırıldığı bu özel uçuşlarda ekonomi sınıfı 400 $ ve Business Class biletler 747 $’dan satışa çıkarıldı.

Elde edilen gelirin bir Albion Park’taki HARS Havacılık Müzesi ve Longreach’daki Qantas Kurucuları Müzesi’ne gelecek nesiller için 747 mirası koruma ve destekleme çabalarını desteklemek için bağışlanacak. Her iki müzede de halka açık Qantas renklerine boyalı birer 747 bulunuyor. Qantas filosundaki son 747-400 ise 22 Temmuz’da Sidney’den havalanacak. Son uçuş öncesi çalışanlar uçağa hangarda bir veda etkinliği düzenleyecek.

Öte yandan Ekim ayı sonuna kadar dış hat seferlerini iptal eden Qantas, bu kararını yeniledir ve 2021’in Mart sonuna kadar Yeni Zelanda hariç tüm dış hat seferlerinin bilet satışını web sitesinden kaldırdı. CEO’su Alan Joyce, daha önce dış hat seferlerinin tam anlamıyla yeniden başlamasının 2021’in Temmuz ayını bulabileceğini belirtmişti. Emirates, British Airways ve Cathay Pacific’in Avustralya uçuşlarına düşük frekansla da olsa devam etmesi bekleniyor.

ATR ÇİN PAZARINA GİRMEK İSTİYOR!

Fransız ve İtalyan ortaklığı turboprop uçak imalatçısı ATR, devam eden küresel kriz nedeniyle üretimin yüzde 50 oranında azaltacağını açıkladı! 2019’da, müşterilerine 67 uçak teslim eden şirketin, bu yıl sadece 30-35 uçak teslim etmesi bekleniyor. İşçi sendikalarıyla da yaz sonuna kadar bir anlaşmaya varılması bekleniyor. ATR, yeni pazarlar açması muhtemel, kısa mesafede kalkış ve inşiş yapabilen ATR 42-600S ile kargo uçağı ATR 72-600F’in geliştirilmesine de büyük önem veriyor.

Öte yandan ATR 42-600’ün Çin pazarına girmesi için üç saatlik bir test uçuşuyla, sertifikasyon süreci resmi olarak başlatıldı. Çinli müşterilere ATR teslimatları için kritik bir adım olan bu gelişmenin ardından, ATR uçaklarının Çin’de tip sertifikasını 2020 sonbaharında alması bekleniyor.

Coronavirüs ile bölgesel uçaklar dünya genelinde pek çok havayolu tarafından büyük ilgi görmeye başladı. 100 koltuktan daha az yolcu kapasiteli bu uçakların, yerel ve bölgesel rotalar için etkili bir seçim olacağı ve gelecekte daha fazla talep göreceği düşünülüyor. Dünya genelinde bölgesel uçaklar toplam filonun yüzde 25’ini oluştururken; Çin pazarında sadece yüzde 2.5’ini oluşturuyor. Bu yüzden ATR, Çin’in de Pazar payını büyütmekte kararlı.

2019 rakamlarına göre Çin’deki 238 havalimanı arasında; toplam trafiğin % 83’ü her biri 10 milyondan fazla yolcuya sahip olan 39 havalimanında yoğunlaştı. Toplam yolcu trafiğinin% 7’sini oluşturan 164 bölgesel havalimanının hızlı ve güvenilir bağlantılarla diğer havalimanlarına entegre olabilmesi için 30 koltuklu ATR 42-600’ün fark yaratacağı düşünülüyor.

LUFTHANSA YENİDEN YAPILANIYOR!

138 bin personeli bulunan Lufthansa Grubu’nda, aralarında yöneticilerin de olduğu en az 22.000 tam zamanlı personelin işine son verilme kararının ardından yeni önlem paketi de açıklandı. Germanwings’in operasyonlarının tamamen durdurulması ve filodaki toplam 760 uçağın 100’ünün filodan çıkarılması kararı alındı. Lufthansa’da daha önce 6 adet Airbus A380, 11 adet A320 ve 5 adet Boeing 747-400 olmak üzere 22 uçağın filodan çıkarılması planlanmıştı. Bu sayı grup bünyesindeki tüm havayollarının filoları ile 100’e tamamlanacak. “ReNew” adı verilen yeniden yapılandırma, Aralık 2023’e kadar, Lufthansa Grubu havayollarının filolarına en fazla 80 yeni uçağın kabul edilmesini gerektiriyor. Böylece yeni uçakların yatırım hacmi yarıya indirecek. Lufthansa yönetimi, işten çıkarmaların önlenebilmesi ile ilgili sendikalarla bir anlaşmaya varmaya çalışıyor. Şimdiye kadar sadece Alman kabin ekibini temsil eden UFO ile anlaşmaya varılırken pilotlar ve yer personelini temsil eden sendikalarla görüşmelerde henüz sonuca varılamadı.

EMIRATES BİLET ÜCRETLERİNİ İADE EDİYOR!

Dubai merkezli Emirates, son iki ay içinde, pandemi nedeniyle iptal olan uçuşlara dair 650.000 adet bilet iade işlemi gerçekleştirdi. İade işlemleriyle yolculara ödenen para 517 milyon Dolar’a ulaştı. Emirates, önümüzdeki iki ay boyunca 500.000 civarında biletin daha iadesini yapmayı planlıyor. Emirates’in bu adımı, yolcuların güvenini kazanma açısından büyük önem taşıyor. Türkiye’deki havayolları, SHGM’nin aldığı karar uyarınca uçuşlar normale döndükten 2 ay sonra iptal edilen seferler için ücret iadesi yapmaya başlayacak.

AIR FRANCE PERSONEL ÇIKARACAK!

Son üç ayda faaliyet ve gelirleri % 95 azalan ve günde 15 milyon Euro kaybeden Air France, 7 milyar Euro’luk devlet desteğinin yanı sıra bazı ek önlemler almaya karar verdi. Air France ve bölgesel alt markası HOP, iş modelinde değişiklik yaparak maliyetleri düşürmeyi amaçlarken, 2022 sonuna kadar Air France’den 6.560; HOP kadrosundan ise 1020 personelin işine son verilmesi kararlaştırıldı.

Gönüllü işten ayrılmak isteyen, erken emeklilik, ücretsiz izin gibi uygulamalar ile mesleki ve coğrafi hareketliliğe öncelik veren planları uygulamak için de sendikalarla birlikte çalışılıyor.

HI FLY A380’İ KARGOYA ÇEVİRDİ!

Portekizli charter havayolu Hi Fly, Airbus A380 de dahil olmak üzere filosundaki bazı uçaklarının ekonomi sınıfı koltuklarını geçici olarak söktü ve ekstra yük kapasitesi yarattı. Bu değişiklikle Hi Fly, COVID-19 krizi ile ortaya çıkan yüksek kargo talebini karşılamayı amaçlıyor. Hi Fly filosundaki Airbus A380-800, yapılan değişikliğin ardından 300m3’ten fazla hacim ve 60 tona yakın kargo kapasitesi sunabiliyor.

AIR NEW ZEALAND KABİN MEMURLARINI İKİYE BÖLÜYOR!

Yeni Zelanda’nın milli havayolu, Air New Zealand, ülkede koronavirüs yayılma riskini azaltmak için kabin personelini, iç hat ve dış hatlarda görev yapanlar olarak ikiye ayırmaya karar verdi. Havayolu, Airbus A320’de uçan kabin personelini de iç ve dış hat olarak böldükten sonra, personel planlamasında oluşabilecek potansiyel sorunların önüne geçilebilmesi için, pandemi sürecinde Boeing 787-9’ların hem iç hem de dış hatlarda uçurulması düşünülüyor.

Öte yandan ülkeye gelişlerin bir süreliğine yavaşlatılması amacıyla, Air New Zealand, dış hat geliş seferlerini üç haftalığına rezervasyona kapattı. Millî havayolunun yanı sıra Emirates ve China Southern havayolları da üç haftalık bir süre için Yeni Zelanda uçuşlarına yeni rezervasyon almayacak.

Kararın temelinde, Yeni Zelanda’ya girişlerde uygulanan karantina sebebiyle oluşan yığılmayı hafifletmek yatıyor. Şu an ülke genelindeki 28 farklı tesiste 6.000 civarında kişi karantina altında tutuluyor. Üç haftalık kısıtlamanın devam edip etmeyeceğini, Covid-19 vakalarının seyri belirleyecek.

RYANAIR PİLOTLARIN MAAŞINI YÜZDE 20 KESECEK!

Ryanair’in İngiltere merkezli çalışan pilotları, iş kayıplarının önüne geçilebilmesi için ücret konusunda geri adım attı. İngiltere havayolu pilotları derneği Balpa ile Ryanair yönetimi 4 yılllık bir ödeme planı üzerinde anlaştı. Anlaşmaya göre pilotların maaşlarında 4 yıl boyunca %20 lik bir kesinti uygulanacak. Ayrıca iş kayıplarının önüne geçmek adına, kısa çalışma modelleri devreye sokularak pilotların izin almaları talep edilebilecek. Balpa’nın hazırladığı taslak için pilotların %90’ı oy kullanırken, oy kullananların %96 sı teklife olumlu yanıt verdi.

AZUL E195’İ KARGOYA ÇEVİRDİ!

Brezilya’nın üçüncü büyük havayolu Azul, kargo taşımak için Embraer E195’lerinden birini kargo uçağına dönüştürdü. 20 Aralık’ta havayolunun filosuna katılan (PR-AYO) uçak, Brezilyalı Embraer imalatı E195’lerin kargoya dönüşen ilk modeli olarak kayıtlara geçti. Uçak istenildiğinde yeniden yolcu konfigürasyonuna geri döndürülebilecek. Azul, daha önce de ATR 72-600’lerinin bazılarını aynı amaçla kargo versiyonuna dönüştürmüştü.

QATAR AIRWAYS’TEN MİLYON DOLAR’LIK YANLIŞ!

Doha-Londra seferi için Qatar Airways’ten business class sınıfında bilet alan bir yolcu, uçuşun iptal edilmesi nedeniyle ücret iadesi talep etti. Yolcunun hesabına 2800 dolar olan bilet ücreti yerine yanlışlıkla 28 milyon dolar yatırıldı. Büyük şaşkınlık yaşayan yolcu şirketle iletişime geçti ve paranın iadesi yapıldı.

 İLK GLOBAL 5500 TESLİM EDİLDİ!

Kanadalı Bombardier, 1990’lı yıllara dayanan popüler geniş kabin özel jet serisindeki en yeni uçağı Global 5500’ü ilk müşterisine teslim etti. 16 yolcu kapasiteli, maksimum 7.000 mil menzile sahip uçağın fiyatı 46 milyon Dolar. 0.9 Mach hıza ulaşabilmesiyle, pazardaki en büyük rakibi Gulfstream G500’ü geçip sınıfının ve Bombardier’in en hızlı jeti ünvanını ele geçiren Global 5500, New York-Tokyo veya Londra-Singapur arasında kesintisiz uçabiliyor. Kabinde bölünmüş alanların yer aldığı çzel jetin arka kısmında özel bir suit de yer alıyor.

MITSUBISHI ZARAR AÇIKLADI!

Japon uçak üreticisi Mitsubishi, 4.9 milyar dolar zarar açıkladı. Japonya’nın ilk yolcu jetinin gelişimi için harekete geçen Mitsubishi, 2015 yılında ilk test uçuşunu yapan ancak teknik ve tasarım problemleri ortaya konulan, son olarak SpaceJet olarak adlandırılan 90 koltuklu bir model inşa etmeye ve satmaya çalışıyor. Uçakların teslim tarihi altı kez ötelendi.

Mitsubishi, geçen yıl Bombardier’in CRJ bölgesel jet programını satın aldı. Şirket, pandemi nedeniyle yurtdışındaki tüm tesislerini kapatarak ve sadece Nagoya’daki üretim operasyonlarına devam etme kararı almıştı.

adbanner