Havacılık Bülteni-114

TÜRKİYE’NİN İLK UÇAN ARABASI: CEZERİ

Türk mühendislerinin tasarlayıp ürettiği, Türkiye’nin ilk uçan otomobili Cezeri’nin 230 kg’lık ön prototip uçuş testlerinde ilk uçuşunu yaptı. Otonom şekilde yerden 10 metre yükselen Cezeri, Baykar tarafından üzerinde bir buçuk yıldır çalışılan bir proje.

CEZERİ Uçan Araba’nın ilk uçuş testlerinde güvenlik halatlarına bağlı olarak havalanan prototip, daha sonra halatsız şekilde 10 metre yükseldi. Akıllı uçuş sistemine sahip olan CEZERİ, adını sibernetik ve robotik ilminin kurucusu, Artuklu Sarayı’nın başmühendisi Cizreli Müslüman bilim insanı El Cezeri’den alıyor.

Projenin bundan sonraki aşamalarında daha gelişmiş prototipler üretilmesi ve insanlı uçuşlar gerçekleştirilmesi hedefleniyor. CEZERİ’nin hizmete girmesi için en az 15 yıla ihtiyaç olduğu düşünülüyor.

Gelecekte kentsel hava taşımacılığında; yolcu ve kargo taşımacılığında köklü değişiklik yaratması beklenen Uçan Arabaların, şehir içi ulaşımda otomobillerin alternatifi olması Cezeri’nin de elektrikli bir “Kentsel Hava Taşımacılığı” (KHT) aracı olarak bu alanda öne çıkması planlanıyor. Sağlık sektörü ve askeri alanlarda lojistik destek amaçlı kullanılabilmesi için de çalışmalar sürüyor.

CEZERİ Uçan Araba, 8 adet elektrikli motor ve pervane ile gücünü şarj edilebilir bataryalardan alarak %100 elektrik ile uçacak. Üç yedekli akıllı uçuş sistemine sahip olması planlanan CEZERİ, gelecekte yapay zekâ sistemleri ile donatılacak. CEZERİ Uçan Araba’nın saatte 100 km seyir hızına sahip olması hedeflenirken, uçuş irtifasının 2000 metreye ulaşması ve batarya teknolojisinin gelişmesine paralel olarak 1 saat havada kalarak 70-80 km menzile ulaşması planlanıyor.

SINGAPUR HAVAYOLLARI ‘HİÇBİR YERE’ UÇUŞLARA BAŞLIYOR!

Singapur Havayolları, gelir elde etmek ve pandemi nedeniyle uçakla seyahat etmeyi özleyen müşterileri için özel uçuşlara başlama kararı aldı. Hiçbir yere yapılan uçuşlar adıyla Ekim ayının sonunda başlatılması planlanan program kapsamında, Changi Havalimanı’ndan kalkan uçaklar, yaklaşık 3 saatlik bir turun ardından yine Changi Havalimanı’na inecek.

Bu özel uçuşun biletleri ayrıca müşterilerin “seyahat” deneyimini geliştirmek için özel bazı seçenekler ile paket halinde de satılacak. Ülkenin en iyi otellerinde konaklama seçenekleri, Jewel Changi Terminali’nde alışveriş kuponları ve Singapur çevresinden gelecek müşterilere limuzin hizmeti bu paketlere dahil edilebeilcek.

Japon ANA Havayolları ve Tayvanlı EVA Air gibi havayolları da pandemi sürecinde benzer özel uçuşları organize etmişti. Singapur Havayolları, COVID-19 nedeniyle ülkenin sınırlarının çok uzun süre kapalı kalmasına bağlı olarak çok büyük bir gelir kaybı yaşadı. Analistler, Singapur ve Cathay Pacific gibi havayollarının, çoğu havayolundan daha uzun bir toparlanma süreciyle karşı karşıya kalacağını düşünüyor. Bunun nedeni ise uluslararası seyahat koşulları hala belirsizliğini korurken, bahsedilen havayollarının iç hat uçuş yapmak gibi bir imkanı olmaması.

Singapur Havayolları, bölgesel iştiraki SilkAir ve düşük maliyetli markası Scoot ile birlikte şu anda COVID öncesi kapasitesinin yalnızca yüzde 7’si ile uçuyor. Kısa süre önce Singapur Havayolları Grubu bünyesinden 4.300 personelin işine son verileceği duyurulmuştu.

Avustralyalı Qantas da benzer bir uygulama için harekete geçti. 7 saatlik özel bir uçuşun biletleri satışa çıktıktan 10 dakika sonra tükendi. Queensland, Gold Coast gibi merkezleri de içine alan ve ülke genelini kapsayan 7 saatlik özel uçuşların Boeing 787 Dreamliner uçaklarıyla icra edileceği duyurulmuş ve bilet fiyatları 575 ila 2765 Dolar olarak belirlenmişti. Şirket, biletlerin 10 dakika içerisinde tükenmesinin sürpriz olduğunu, böyle bir ilgi beklemediklerini duyurdu.

BEYAZ SARAY 737 MAX İÇİN BOEING VE FAA’İ SUÇLADI!

ABD’de Beyaz Saray’a bağlı ulaşım ve altyapı komitesi hafta içinde açıkladığı bir raporla, iki ölümlü 737 MAX kazasının önlenebilir bir durum olduğuna hükmetti.

18 aylık soruşturmanın ardından hazırlanan rapor, hem Boeing’i hem de ABD Federal Havacılık İdaresi FAA’i trajik kazaların oluşumundaki etkileri nedeniyle kınadı.

Raporda yaşanan olayların, bireysel hatalar, teknik hata veya yanlış yönetilen bir sürecin sonucu olmadığı; mühendislik kusurlarının, yanlış yönetim anlayışı ile ciddi bir gözetim ve denetleme eksikliğinin sonucu olduğu vurgulandı. İmalatçı Boeing’in, MAX’ın tasarımı ve geliştirilmesinde; FAA’in de denetim ve uçağın sertifikasyonunda başarısız olduğu açıklandı.

Ayrıca, Boeing’e, kendi kârlılığını artırabilmek için kamu güvenliğini riske atmasına neden olabilecek şekilde fazla yetki verildiği raporda yer aldı

Raporda, Boeing’in “hatalı tasarım ve performans varsayımları” yapması ile 737 MAX’in her iki ölümcül kazayla doğrudan bağlantılı olan Manevra Karakteristik Artırma Sistemine (MCAS) ile ilgili özel bir bölüm de yer aldı. MAX’in motorlarının selefinden daha büyük olması nedeniyle, seyir esnasında uçağın burnunu yukarı kaldırma eğiliminde olduğu; MCAS’in bu eğilime karşı koymak ve burnu aşağı bastırmak için tasarlandığı bilgisine yer verildi. Sistemin yalnızca tek bir hücum açısı sensöründen veri okuyacak şekilde programlandığı; bu durumun hatalı veri alınması durumunda uçağın yanlış hamle yapması ve pilotların kontrolü eline almasını imkansız hale getirildiğine yer verildi.

FAA, 737 MAX ticari hizmete yeniden girmeden önce, iki AOA sensöründen veri okumasını sağlamak da dahil olmak üzere MCAS’a çok sayıda yeni güvenlik önlemi getirdi.

Boeing’i ağır bir şekilde eleştiren raporda, FAA’den, uçağın müşterilerinden ve 737 MAX pilotlarından MCAS ile ilgili önemli bilgilerin sakladığı iddia edildi. FAA’nın “seyahat eden halkın güvenliğinin sağlanması konusunda başarısız olduğu belirtildi.

Komite başkanı Peter DeFazio, “Bu, asla olmaması gereken bir trajedi. Kazalar önlenebilirdi ve bir daha asla olmaması için mevzuatlarda değişiklikler için gerekli adımları atacağız.” Açıklaması yaptı.

Rapor hakkında bir Boeing sözcüsü ise şirketin kazalardan ve yapılan hatalardan çok önemli dersler çıkardığı yorumunda bulundu.

Boeing, komiteye yaptığı resmi açıklamada, 737 MAX üzerindeki revize edilmiş tasarım çalışmasının 375.000’den fazla mühendislik ve test saatini bulduğunu; 1.300 test uçuşunu da içeren yoğun bir inceleme süreci geçirildiği bilgisini paylaştı. Testlerin ABD, Kanada ve Avrupalı otoriteler tarafından güncellenmiş 737 MAX yazılımı ile tamamlandığı da eklendi.

FAA ise komiteye, belirlenen iyileştirmelerin tam olarak uygulandığını denetlemeye odaklandıklarını açıkladı. Öte yandan ABD Senatosu’ndaki milletvekilleri, FAA’nın uçak sertifikasyonunu denetleme şeklini yeniden yapılandıracak reformları başlatma hazırlığı içinde.

Yeni yasayla ilgili Çarşamba günü yapılması beklenen Senato oylaması ertelendi. Erteleme kararının, Meclis raporunun açıklanması ile ilgili olup olmadığı konusunda net bir duyuru yapılmadı.

AIRBUS İŞTEN ÇIKARMALARA BAŞLIYOR!

Avrupalı imalatçı Airbus yönetimi, 130.000 personeline, COVID-19 nedeniyle havayolu ile seyahat talebinin darbe almasının etkilerinin devam etmesi nedeniyle, işten çıkarmaların yaklaşmakta olduğuna dair bir uyarı mektubu gönderdi.

CEO Faury imzalı gönderilen mektup, yaz seyahat sezonunun beklenenden daha düşük seviyelerde geçtiği ve bunun havacılık sektöründeki toparlanmayı yavaşlattığı belirtildi.

Airbus yönetimi daha önce 15 bin personel ile yolların ayrılacağını açıklamış, bu rakamın gönüllü işten ayrılanlar ve erken emeklilik planlaması ile sağlanmaya çalışılacağı duyurulmuştu.

Faury’nin mektubunda, bu yöntemle yeterli sayıya ulaşılmayacağı duyuruldu.

Önceki senaryolardan daha derin ve uzun sürecek bir krize hazırlanmak zorunda olduklarını belirten Faury, istem dışı işten çıkarmaların kaçınılmaz olduğunu duyurdu. Fransa’nın CGT sendikasından bir yetkili, Airbus’ı şirket ile sendikalar arasında önümüzdeki hafta başlayacak yeni iş görüşmeleri öncesinde kasten personel kaygılarını körüklemekle suçladı.

Uluslararası Hava Taşımacılığı Birliği IATA da yaz sezonundaki sektörel trafik verilerinin beklentilerini karşılayamadığını, ülkeler arasındaki sınır kurallarının tutarsızlığı ve yapılan düzenlemelerinin sektörü kurtarma çabaları için yetersiz kaldığını; bütün bunların havayollarının geleceği doğru bir şekilde planlamasını zorlaştırdığını açıkladı.

TIGERAIR PANDEMİYE YENİLDİ!

Virgin Australia’nın iştiraki olarak 13 yıldır yolcu taşımacılığı yapan, düşük maliyetli havayolu Tigerair, küresel salgına yenilen hava yolları arasındaki yerini aldı. Şirket, uçuş faaliyetlerini durdurduğunu resmi olarak açıkladı. Müşterilerine gönderdiği e-posta ile de kapanışı duyurdu.

Seyahat ve turizm sektöründeki herkes için bunların zor zamanlar olduğunun belirtildiği açıklamada, 23 Kasım 2007’de Melbourne’den Gold Coast’a yapılan ilk uçuştan bu yana, Avustralya genelinde 30 milyondan fazla müşteriye uygun fiyatlı uçak yolculuğu yapma fırsatı sağladıkları vurgulandı.

Virgin Australia, Tigerair’i 2014 yılında tamamen satın aldı. 2020 yılının Ağustos ayının başlarında, Virgin Australia’nın satılmasının ardından, şirketin yeni sahibi Bain Capital, Tigerair markasının kapatılacağını duyurmuştu. Şu anda iki havayolunu desteklemek için yeterli müşteri talebi olmadığı için Tigerair markasını sona erdirme kararı alan şirket, Tigerair Australia’nın havayolu işletme sertifikası (AOC) sinin gelecekte iç pazarın destekleyebileceği durumlarda ultra düşük maliyetli bir taşıyıcıyı çalıştırma ihtimali doğrultusunda muhafaza edilmesine karar verildi. Tigerair için alınan bu kararın, Virgin Australia’nın “daha güçlü, daha karlı ve rekabetçi” bir havayolu olması planının bir parçası olduğu açıklandı.

Tigerair uçuşları için biletli yolcular, biletlerini Virgin Australia uçuşlarında kullanabilecek.

Filosunda 8 Airbus A320-200 ile 6 Boeing 737-800 bulunan Tigerair’in son tarifeli uçuşunu Mart ayının sonunda yaptıktan sonra operasyonlar durdurulduğunda, havayolunun bir daha uçmayacağını tahmin edebilenlerin sayısı çok değildi.

Tigerair’in pazardan çekilmesiyle birlikte, Qantas’ın sahibi olduğu Jetstar, Avustralya’daki tek düşük maliyetli havayolu kaldı.

adbanner