Havacılık Bülteni-78

THY PİLOTLARI UÇAĞI YANLIŞ YERE Mİ İNDİRDİ?

2020 Türk Hava Yolları’na yaramadı. 2019’un son saatlerinde THY için kötü haber Nijerya’dan geldi. TK627 sefer sayılı İstanbul-Port Harcourt seferini gerçekleştiren Airbus A330, Nijerya’ya inişte büyük tehlike atlattı.

Airbus A330’un kokpit ekibi, pist kenar ışıklarını orta hat ışıkları sandı ve uçağı Port Harcourt Havalimanı’nda pist dışına indirdi. Uçağın iniş takımları zarar gördü. Olay sonrası Port Harcourt Havalimanı’nı uçuşlara kapatıldı. THY’nin dönüş uçuşu da iptal edildi.

Türk Hava Yolları’nın olaydan sadece bir kaç gün önce filosuna kattığı ve ilk uluslararası seferini gerçekleştiren uçak, WOW Air filosunda TF-GAY tescili ile uçuyordu.

Kısa süre önce, THY ile Nijerya arasında yolcuların bagajlarının havalimanında bırakıldığı iddiasıyla başlayan krizin ardından, havayolunun bu ülkeye yaptığı uçuşlarda, uçak tipini büyütmesinden hemen sonra bu olayın gerçekleşmesi ilginç detaylardan biri oldu.

Uçuşun 3,5 saatlik bir rötarla başlaması; inişin sabahın ilk saatlerine sarkması; bu nedenle oluşabilecek mürettebat yorgunluğunun, olayın yaşanması üzerinde etkisi olup olmadığı da mutlaka üzerinde durulması gereken konular gibi görünüyor.

THY bu olayın şokunu üzerinden atamadan bir kötü haber de Güney Afrika’dan geldi. 2 Ocak’ta TK45 sefer sayılı Cape Town-İstanbul seferi için havalanan A330’un burun iniş takımı kapanmadı. Yaşanan teknik aksaklık giderilemedi ve kokpit ekibi okyanus üzerinde yakıt tüketmek için turlamaya başladı. Sorun çözülemeyince uçak Johannesburg şehrine divert edildi ve uçak burada bakıma alındı. Uçağın yaklaşık bir haftadır bakımda olduğu; bakım tamamlandıktan sonra İstanbul-Milano seferini gerçekleştirdikten sonra Cape Town seferine verildiği öğrenildi. Uçağın Johannesburg’tan ne zaman döneceği şimdilik bilinmiyor.

Yine 2 Ocak’ta THY’nin TK78 sefer sayılı Miami-İstanbul seferini gerçekleştirmeye hazırlanan Boeing 777 uçağında da push backten sonra bir teknik arıza yaşandı. Yolcular uçaktan indirildi ve sefer iptal edildi.

THY BOEING İLE TAZMİNAT KONUSUNDA UZLAŞTI

Bu tatsız haberlerin yanında THY’de geçtiğimiz hafta başka gelişmeler de yaşandı. Türk Hava Yolları, Boeing ile hem yere indirilen hem de üretilen ama teslim edilemeyen 737 MAX uçaklarının kullanılamamasıyla ortaya çıkan gelir kayıplarının karşılanması konusunda anlaştı. Anlaşma kapsamında Boeing’in 150 milyon Dolar tazminat ve 75 milyon Dolar değerinde yedek parça ve eğitim hizmeti gibi kalemleri içerek; toplam 225 milyon Dolar değerinde bir tutarı kabul ettiği iddia ediliyor.

Türk Hava Yolları kısa süre önce açıkladığı plan doğrultusunda, 2020 sonuna kadar 10 adet MAX 9 olmak üzere toplam 48 adet 737 MAX uçağını teslim almayı hedefliyor. Ancak bu rakamlar, uçağın hizmete geri dönüş tarihine ve Boeing’in teslimat programına bağlı olarak değişebilir.

YENİ UÇUŞ NOKTASI XI’AN

Yılın son günlerinde THY uçuş ağına Çin’in Xi’an şehrini ekledi. 1999’da Pekin’e uçmaya başlayan havayolu, 10 yıl sonra uçuş ağına Çin’de yeni bir nokta ekledi. Havayolunun 126 ülkedeki 318’inci uçuş noktası olan Xi’an seferleri Airbus A330 uçaklarıyla haftada 3 gün karşılıklı yapılacak. THY’nin 2020’de uçuş ağına 4 yeni nokta ekleyeceği açıklandı. Havayolu Malabo (Ekvator Ginesi), Tokyo Haneda (Japonya), Newark (ABD) ve Vancouver (Kanada) uçuşlarına başlamak için gerekli hazırlıklarını tamamladı.

THY’DEN UÇUCU EKİPLERE KÖTÜ HABER

THY ile ilgili bir kötü haber de çalışanlara geldi. Alınan yönetim kurulu kararı ile uçuş ekiplerine İstanbul Havalimanı’na ulaşımları için verilen ilave yakıt ve otoban ücreti ödemeleri kaldırıldı. Ayrıca hafta tatilinde çalışılması durumunda yapılan mesai ücreti ödemesi uygulamasında da değişikliğe gidildi. Buna göre uçuş ekiplerinin ‘pazar mesaisi’ olarak adlandırdığı ödemeler kaldırıldı. Değişiklik sonrası haftalık mesai ücretinin, en az 1 tam gün dinlenme yapılmaksızın gerçekleşen 6 günlük çalışmanın ardından takip eden 7’inci günde de hafta tatili yapılmayarak çalışılması durumunda ödenmesine karar verildi. Karar THY’nin kabin ve kokpit ekibinden büyük tepki aldı.

EN DAKİK HAVAYOLLARI & HAVALİMANLARI

Zamanında kalkış performansı, uçuş operasyonlarının, yayınlanan tarifedeki saatlere 15 dakikalık toleransların eklenmesi ile ortaya çıkan tabloya, ne kadar yakın kalındığının ölçülmesiyle bulunuyor. Kısacası havayolları ve havalimanlarının, zamanla yarıştığı bir rekabet alanı.

Londra merkezli Official Airline Guide (OAG) her yıl milyonlarca uçuş verisini analiz edip havalimanları ve havayollarının zamanında kalkış performanslarını açıklıyor. Küresel olarak tüm sektörün referans olarak kabul ettiği “2020 Punctuality League Raporu” da yayımlandı.

Tüm havayollarının birlikte değerlendirildiği sıralamada dünyanın en dakik havayolu %95,01’lik performansla Garuda Indonesia oldu. Endonezyalı havayolu geçen sene bu listenin ilk 20 sırasında kendine yer bulamamıştı. Geçen senenin en dakik havayolu olan airBaltic ise bu sene 13’üncü sıraya indi ve bir başka sürprize imza attı. Bu yıl listenin ikinci sırasında; geçen yılın dördüncüsü Copa Airlines, Üçüncü sırada ise bir başka sürpriz havayolu Japon Skymark yer aldı. Hiçbir Türk havayolu bu listede ilk 20’de yer alamadı!

Mega havayollarının kendi arasında değerlendirildiği listede ise zirvede Brezilyalı LATAM yer alırken; ikinci sırada Rusya’nın bayrak taşıyıcı havayolu Aeroflot; üçüncü sırada ise yüzde Japon ANA Havayolları yer aldı. Türk Hava Yolları bu kategoride yüzde 76,72’lik performansı ile 12’inci sırada yer aldı.

Düşük maliyetli yani low cost havayolları listesinde ilk sırada Japon Skymark yer alırken; SunExpress %80,51 ile 8’inci; Pegasus %79,74 ile 11’inci sırada kendine yer buldu.

Avrupa kıtasındaki havayollarının sıralamasında da SunExpress 8’inci sırada yer aldı.

En dakik havalimanları raporunda iseyıllık yolcu sayısı 5 ile 10 milyon arasında olan havalimanları kategorisinde %84,43 ile Ankara Esenboğa 3’üncü sırada.

Yıllık yolcu sayısı 20 ile 30 milyon arasında olan havalimanları kategorisinde ise Sabiha Gökçen büyük bir sürprize imza atarak %83,42’lik performansıyla ilk sırayı kaptı.

Yıllık yolcu sayısı 30 milyonun üzerindeki mega havalimanları kategorisinde ise zirvede Moskova Sheremetyevo Havalimanı yer aldı. Tokyo Haneda ve Singapur Changi havalimanları listenin ilk üçünü oluşturdu. 6 Nisan 2019’da kapılarını ticari yolculu seferlere kapatan İstanbul Atatürk bu kategoride yüzde 76,16 zamanında kalkış performansı ile 12. Sırada kendine son kez yer buldu. İstanbul Havalimanı ise yapılan değerlendirmede ilk 20 içinde kendine yer bulamadı.

BEK AIR KAZASININ SİS PERDESİ ARALANIYOR

27 Aralık’ta Kazakistan’ın Almatı şehrinde kalkış sırasında düşen Fokker 100’e dair bazı detaylar açıklandı.

Uçakta uçak gövde ve motor de-icing sistemlerinin aktif olduğu ve Fokker 100 için normal bir kalkış durumu olan sıfır flap ile kalkış yapılmaya çalışıldığı açıklandı.

148kt hızında teker kesen uçakta motorlarının ve diğer sistemlerinin çalışma şekilde herhangi bir anormallik olmadığı belirtildi.

Uçağın kalkıştan önce harici bir de-icing işleminden geçip geçmediği belirtilmezken, kalkış anında uçağın 18.7 ° sağa, sonra 14.5 ° sola, daha sonra 10.9 ° sağa yattığı açıklandı.

Soruşturma henüz herhangi bir sonuca varmamış olsa da, kalkış sırasındaki benzer salınımlar, daha önce Fokker 100 uçaklarında kanatta buzlanma yaşandığı durumlarda görülmüştü.

Havayolunun verilerine göre sadece 36 saniye süren uçuşta, uçak 20ft irtifayı aşamadı. Sadece 10 saniye sonra, uçak tüm irtifasını kaybetti ve yaklaşık 15 saniye boyunca 12-13 ° ‘lik bir burun açısıyla neredeyse yerde gitti. Doğrulanmayan verilere göre iniş takımının kalkıştan 30 saniye sonra, yani uçak engellerle çarpışmadan yaklaşık 6 saniye önce toplanmış gibi görünüyor.

Uçak gövdesinin büyük oranda sağlam kaldığı kazaya karışan uçak o güne kadar 52.771 uçuş yapmıştı. Hayatını kaybeden kaptan pilotun 4.000’den fazla uçuşta 21.000 saatin üzerinde tecrübesi vardı. Yardımcı pilotun ise 5000 civarında uçuşta 11.500 saatlik uçuş tecrübesi vardı.

Bek Air, 2013 yılında Alman operatör Contact Air’den aldığı uçağın, yönetmeliklere “tam uyum içinde” tüm gerekli bakımlardan geçtiğini Ekim ayı sonunda büyük bir D bakımdan çıktığını ve bakım esnasında uçağın yeniden boyadığını da açıkladı.

Kazaya ilişkin net bilgiler oluşturulacak resmi kaza kırım raporuyla ortaya çıkacak.

2019’DA BOEING-AIRBUS REKABETİ NASIL SONUÇLANDI?

2018 yılını Amerikalı imalatçı Boeing, tarihinin en yüksek teslimat rakamıyla (806) ve ilk kez 100 Milyar Dolar’ın üzerinde gelirle kapatmış; 2019 için beklentileri oldukça yükseltmişti. Ama işler istedikleri gibi gitmedi.

Avrupalı imalatçı Airbus, 2019’da planladığı teslimat sayısının üzerine çıkarak; yılı 863 teslimat ile kapattı ve 2011’den bu yana ilk kez; dünyanın en büyük uçak imalatçısı oldu. Airbus teslimat sayısını 2018’deki 800’e göre yüzde 7.9 artırmış oldu.

Yaklaşık 640 adet dar gövde yolcu uçağı teslim eden Airbus’un üretim tesisleri, normalde Christmas tatili ile birlikte yeni yılın ilk günü kadar üretim yapmıyordu. Ancak şirket bu yıl aldığı kararla, özellikle Asyalı havayollarının birikmiş siparişlerini yetiştirebilmek için 31 Aralık günü öğleden sonra saatlerine kadar çalışmayı sürdürdü.

Boeing ise 2019 yılı Kasım sonu itibariyle, çoğunluğu geniş gövde uçaklar olmak üzere toplam 345 teslimat gerçekleştirdi. Bu rakamlar, geçtiğimiz yılın aynı döneminde üretilen 704 uçağın yarısından bile az.

IATA 2020 BEKLENTİLERİNİ AÇIKLADI

Uluslarası Hava Taşımacılığı Birliği IATA, küresel havayolu endüstrisinden 2020 yılı için kar beklentisini açıkladı.

2019 yılına 28 milyar dolarlık bir kar oranı hedefiyle giren IATA, yaşanan sıkıntılar sebebiyle Haziran 2019’da beklentisini revize ederek aşağıya çekmişti.

IATA’nın 2020 yılı için beklentisi ise 29,3 milyar dolar oldu. 2019’da 838 milyar dolar olan toplam sanayi hacminin ise 872 milyar dolara çıkması bekleniyor. Buna ek olarak, 2019’da 796 milyar dolar olan sanayi işletme giderlerinin yüzde 3,5 artarak 823 milyar dolara çıkacağı tahmin ediliyor.

IATA ayrıca, 2019’da 4.54 milyar olan yolcu sayısının 2020’de yüzde dörtlük bir artış ile 4,72 milyara ulaşmasını bekliyor. Kargo rakamlarında ise 2019’da taşınan 61.2 milyon ton kargonun 2020’de yüzde ikilik bir artış ile 62,4 milyon ton olması öngörülüyor.

adbanner