Pilotlar Kuleye Neden ‘Heavy’ Diyor?

Pilotlar ile hava trafik kontrolörleri arasındaki telsiz konuşmalarının kayıtlarını dinlemeye meraklıysanız, bu konuşmalar esnasında, pilotlar tarafından sıklıkla kullanılan ve “ağır” anlamına gelen “heavy” terimine mutlaka denk gelmişsinizdir. Uçağın maksimum kalkış ağırlığına atıfta bulunan bu kavram, aynı zamanda  uçağın ardında bırakabileceği türbülans miktarını da işaret ediyor.

Amerika Birleşik Devletleri’nde, uçaklar dört temel sınıfa ayrılır:

  • Small (Küçük)
  • Large (Büyük)
  • Heavy (Ağır)
  • Super

Bu sınıflar arasında, yalnızca heavy ve super terimleri yaygın olarak kullanılıyor.

ABD Federal Havacılık İdaresi FAA’nin 2015 tarihli Hava Trafik Organizasyon Politikası dokümanına göre, small (küçük) uçaklar, maksimum kalkış ağırlığı 41.000 pound veya daha az olanlar şeklinde tanımlanıyor. Large (büyük) uçakların maksimum kalkış ağırlığı ise 41.000 pound ile 300.000 pound arasında değişiyor. (1 pound=0,45 kg)

FAA tarafından, heavy yani ağır uçaklar kategorisinde yer alan hava araçlarının maksimum kalkış ağırlığı ise 300.000 pound üzeri olarak belirlenmiş. Sadece Airbus A380 ve Antonov An-225 uçakları ise super uçak kategorisinde değerlendiriliyor.

Uluslararası Sivil Havacılık Örgütü (ICAO) ise uçakları sınıflandırmak için daha basit bir yöntem tercih ediyor. ICAO’ya göre, maksimum kalkış ağırlığı:

  •  15.500 pound ve daha az olanlar Light (Hafif)
  • 15.500 ile 300.000 pound arası olanlar Medium (Orta)
  • 300.000 pound ve üzeri olanlar ise Heavy (Ağır)

uçaklar kategorisinde yer alıyor.

Kuyruk Türbülansı İçin de Önemli!

Bu kriterler, uçakların boyutlarına göre sınıflandırılmasının en basit bir yolu. Ancak bunu yapmanın pratikte başka bir nedeni daha var. Genel olarak, uçak ne kadar büyükse, yarattığı kuyruk türbülansı (wake turbulence) da o kadar büyük oluyor. Kuyruk türbülansı, bir uçağın havalanırken veya inerken, kanatları tarafından üretilen girdaplı hava akımı anlamına geliyor. Ortaya çıkan türbülanslı hava ne kadar yoğun olursa, o uçağı arkadan takip eden diğer uçak için tehlike o kadar büyük hale geliyor.


İlgili Haber | Türbülans Nedir? Türbülans Çeşitlerini Tanıyalım


Bu sebeple, pilotlar, içinde bulundukları uçağı, hava trafik kontrolüne tanımlarken, bir sonraki uçak ile arasında daha fazla mesafe bırakmaları gerektiğini konusunda uyarmak için, anonsların sonuna ‘heavy’ tabirini eklemeyi ihmal etmiyor.

Kuyruk Türbülansı Mesafeleri Ne Kadar?

Küçük bir turboprop uçakta seyahat ediyorsanız, önünüzdeki A380 ile aranızda kilometrelerce mesafeye ihtiyacınız olacaktır. Eğer yeterli mesafeyi bırakmaz ve A380’e çok yaklaşırsanız, A380’in oluşturduğu kuyruk türbülansı, içinde bulunduğunuz turboprop uçak için tam bir felakete dönüşebilir. Ancak iki küçük uçak arasında, çok fazla ayrılma yaratma ihtiyacı duyulmaz.


İlgili Haber | Pilotlar Kule ile Hangi Dilde Konuşuyor?


2015 tarihli aynı FAA dokümanı, hava trafik kontrolörlerinin, uçaklar arasına ne kadar mesafe koyması gerektiğini de detaylı olarak belirtiyor. Super kategorisindeki bir uçağı takip eden Small sınıfında bir uçaksanız, minimum mesafe 8 deniz mili kadardır. (1 deniz mili = 1,852 km) Super kategorisindeki bir uçağı takip eden heavy sınıfındaki bir uçak bile (örneğin Boeing 747-400) minimum 6 deniz mili mesafe ile önündeki uçaktan ayrılır.

Minimum mesafe, maksimum kalkış ağırlıkları küçüldükçe azalır. Heavy kategorideki bir uçağı takip eden Large kategorideki bir uçağın 5 deniz mili mesafeye ihtiyacı vardır. Heavy kategoride yer alan iki uçak birbirini takip ediyorsa, aralarındaki mesafenin 4 deniz mili yani yaklaşık 7,5 kilometre olmalıdır.

Super kategorideki bir uçağın ise kimi takip ettiğine bakılmaksızın, öndeki uçak ile arasına sadece 2,5 deniz mili mesafe bırakması yeterlidir.

Bu nedenle, pilotların kullandığı “ağır” anlamına gelen “heavy” terimi, uçağın maksimum kalkış ağırlığını ifade ederken; aynı zamanda yakındaki diğer uçaklar için biraz mesafe verilmesi için bir uyarı olarak da kullanılır. Havacılıktaki pek çok şey gibi, bu tabir de uçuş emniyeti ile doğrudan ilgilidir.


İlgili Haber | Türbülans Korkusuna Kesin Çözüm!


İlgili Haber | Pilotların Kullandığı Roger Tabiri Ne Anlama Geliyor?


adbanner