Avrupa havacılığını desteklemek üzere kurulan sivil-askeri bir kuruluş olan EUROCONTROL tarafından yapılan bir çalışma ile; dünya genelindeki havalimanlarında, uçakların kalkış öncesi ve iniş sonrasında yerde yapmış oldukları hareket olan taxi sürelerini kıyaslandı.
2019 yılı yaz döneminde yapılan uçuşlardan elde edilen verilere göre hazırlanan tablo, taxi-in ve taxi-out olmak üzere iki bölüme ayrılıyor. Uçakların kalkış öncesinde park pozisyonundan pist başına gidişlerine “taxi-out”, inişte piste teker koyma sonrasında park pozisyonuna kadar olan hareketlerine ise “taxi-in” adı veriliyor.
Yapılan çalışma; iniş sonrasında uçakların en fazla taxi yaptığı havalimanının, ortalama 18.4 dakika ile ABD’nin New York JFK Havalimanı olduğunu gösteriyor. Sıralada ilk üç sırayı Fort Lauderdale ve İstanbul Havalimanı oluşturuyor. Yolcuların büyük şikayetçi olduğu İstanbul Havalimanı’nda ortalama taxi-in süresi 16.2 dakika olarak ölçülmüş.
Kalkış öncesi taxi süresinde de zirvede ortalama 33.6 dakika ile yine New York JFK Havalimanı var. Onu, yine ABD’den Philadelphia ve Filipinler’in başkenti Manila havalimanları takip ediyor. İstanbul Havalimanı bu kategoride 23.9 dakika ortalama ile 15. sırada yer alıyor.
İstanbul Atatürk Havalimanı’nda Durum Nasıldı?
Kıyaslama yapabilmek için 2018 yılı yaz dönemi verilerine bakıldığında, İstanbul Atatürk Havalimanı’nın taxi-in kategorisinde 9.6 dakika ortalama ile 29’uncu, taxi-out kategorisinde ise 19.9 dakika ile 32. sırada yer aldığı görülüyor. Yani İstanbul Havalimanı’nda taxi sürelerinde ciddi bir artış yaşandığı görülüyor.
İstanbul Havalimanı’nda, Atatürk Havalimanı’na göre Taxi-in süresi %69, taxi-out süresi ise %20 oranında yükselmiş.
İstanbul’da her gün yüzlerce uçuşun yapıldığı ve 180.000 civarında yolcunun seyahat ettiği düşünüldüğünde, bu süre farkının özellikle kaybedilen zaman açısından maliyeti daha iyi anlaşılacaktır.
Uzayan Taxi Sürelerinin Maliyeti
Konuyla ilgili yapılan çok sayıda akademik çalışma bulunuyor.
Bu çalışmalardan birinde, kalkış öncesi yapılan taxi hareketi sırasında (taxi-out), dar gövdeli çeşitli uçak tiplerine göre dakikada 15 ilâ 25 kg kadar akaryakıt harcandığı tespit edilmiş. Örneğin Boeing 747’nin taxi süresince harcadığı yakıt miktarı dakikada 66 kg. Bu da 15 dakikalık taxi yaptığında neredeyse bir ton yakıt harcadığı anlamına geliyor.
İngiltere hava sahasının yönetiminden sorumlu olan NATS’ın web sitesinde 2013 yılının Eylül ayında yayımlanmış bir çalışmada ise Heathrow Havalimanı’nda, “Taxi Time Monitoring Tool” adı verilen bir yazılım ile uçakların yerdeki hareketi yakın takibe alınmış. Çalışma sonunda, taxi süresinde kalkış başına elde edilecek ortalama bir dakikalık tasarrufla yılda 30 milyon Pound (o tarihte yaklaşık 45 milyon USD) tutarında bir kazanç elde edileceği sonucuna ulaşılmış.
Airlines for America adlı girişim ise daha geniş bir perspektifle, blok saatteki (her bir uçağın yerde ve havada geçirdiği toplam süre) bir dakikalık uzamanın maliyetini hesaplamış.
ABD’de faaliyet gösteren tarifeli havayolları için 2018 verileri kullanılarak yapılan hesaplamaya göre, blok saatteki bir dakikalık artışın bedeli, 74 USD olarak bulunmuş. Aynı çalışmada, rötarlar sebebiyle yolcuların kaybettiği zamanın maliyetine de yer verilmiş. Amerikan istihdam ofisi istatistiklerine göre, her bir yolcunun kaybettiği bir saatin maliyeti 49 USD olarak belirlenmiş.
Kaynak: www.havayolu101.com
