Lufthansa Türkiye Genel Müdürü Kemal Geçer, Boarding Info #Evdekal Söyleşileri’nin konuğu oldu ve birbirinden özel açıklamalara imza attı. Lufthansa filosundaki A380’lerin tamamen yere indirildiğini ve bir daha uçmayacağını ilk kez açıklayan Geçer ile küresel salgının havacılık sektöründeki yansımaları ve Lufthansa üzerindeki etkisinin yanı sıra; Covid-19 sonrası dünyada yeni ekonomik düzen ile havacılık endüstrisindeki yeni trendleri konuştuk.
İşte özel röportajdan bazı satır başları:
Coronavirus, küresel havacılık endüstrisini nasıl etkiledi?
Havacılık, turizm ve seyahat sektörleri, tüm krizlerden en hızlı etkilenen ve en büyük zarara uğrayan sektörlerdir. Bu krizin daha öncekilerden farkı, Çin’de başlaması; sonra Avrupa’yı; daha sonra Amerika’yı etkilemesi. Senkron olmayan şekilde ilerleme kaydeden krizin süresi giderek uzuyor. Bı yüzden de etkisi giderek derinleşiyor. Krizin aşırı uzaması toparlanma sürecini de uzatacak.
Coronavirus, küresel havacılık endüstrisini nasıl etkiledi?
Çin, hem üretici hem de tüketici toplum olarak çok önemli bir role sahip. Dünyadaki tüm yatırımların da neredeyse yüzde 10’unu Çin yapıyor. Dünyadaki turizmin yüzde 9’u da tek başına Çin merkezli. Çin’de yaşanan ufak bir tedirginlik veya kriz, dünyayı derinden etkiliyor. Küreselliğin sonucu olarak, herhangi bir sorun tüm süreçleri ve tedarik zincirlerini doğrudan etkiliyor. Yani tüm dünyada Çin’e ciddi bir bağımlılık söz konusu. Küreselleşmenin böyle bir krizdeki neticesi olarak yorumlamak mümkün. Bu krizin ekonomik olarak büyük yansımaları olacak. Şu an hükümetler ve devletler krizin önüne geçebilmek ve toparlamak için pek çok sektörü ciddi şekilde sübvanse ediyor. Burada bir geç kalınmışlık da söz konusu. Şubat ayında havacılıkta bir NOTAM yayınlanmış ve Çin hava sahası kapatılmış olsaydı, 2 aylık süre içinde kriz sadece havacılık sektörünü etkileyecek şekle getirilir ve sonrasında aşılabilirdi. Diğer sektörler etkilenmez ve büyük ekonomik krizleri beraberinde getirecek bir noktaya ilerlemezdi. Yaşanan durum pek çok tüketici alışkanlığının da değişmesine neden oldu. Bir çok sektör yükselişe geçerken bazı sektörlerin de yok olmaya mahkum olması kaçınılmaz olacak.
Lufthansa krizi nasıl yönetti?
Ocak ayında krizin ayak sesleri gelmişti. Şubat ayında virüsün yayılmasını engellemek amacıyla Çin’e operasyonları durduran ilk havayollarından biriydik. Bunu ekonomik kayıpları göze alarak kendi inisiyatifimiz doğrultusunda yaptık. Ardından genel olarak uçuşları azaltma yoluna gittik. Münih hub’ımızı kapattık. Austrian ve Swiss uçuşları tamamen durduruldu. Ardından tüm Lufthansa Grubu’nun operasyonu yüzde 5 seviyelerine indirildi.
Lufthansa Türkiye olarak 14 Mart itibariyle Home office uygulamasına geçtik. Bununla ilgili tüm alt yapı hazırlıklarımızı pek çok şirkete göre çok erken tamamladık. Türkiye ve Almanya arasında tahliye operasyonlarını gerçekleştirmek için yoğun bir çaba içine girdik.
Alman hükümeti, havacılık sektörüne nasıl destek paketleri açıkladı?
Alman devleti krizin en başında Lufthansa’ya sahip çıktı ve her türlü desteğin verileceğini açıkladı. Lufthansa’nın binlerce çalışanı kısaltılmış çalışma modeline geçmiş durumda. Yüksek gelirli çalışanların maaşlarının yüzde 67’sini devlet veriyor. Düşük gelirli çalışanların maaşlarını ise Lufthansa karşılıyor. Kimse herhangi bir sorun yaşamıyor. Türkiye’de böyle bir uygulamaya gitmedik. Türkiye’deki personel evden çalışıyor ama maaşlarını almaya devam ediyor. Kısa çalışma ödeneği için İŞKUR’a başvuru yapmadık.
Kriz sonrası havacılık sektöründe ne gibi yenilikler bizi bekliyor?
Bu konuda bir şey söylemek için henüz çok erken. Havayollarının şu an yapması gereken en önemli şey likidite yönetimi ile şirketin ayakta kalmasını sağlayabilmek. Uçaklar kademeli olarak yeniden gökyüzü ile buluşacak. Seyahat talebinin beklenenin altında olduğu görülüyor. Özellikle kurumsal seyahatler azaldığı için Business class yolcu sayısında bir düşüş bekliyorum. Ekonomi sınıfında da fiyatlar artacak. Sosyal mesafe kuralları nedeniyle orta koltukların boş bırakılması kararı alınırsa, özellikle dar gövde uçaklarda ciddi bir kapasite kaybı oluşacak. Bu da maliyetleri artırdığı için bilet fiyatlarına yansıyacak.
Salgın sonrası Low cost havayollarının sonu mu gelecek?
Low cost ve full servis havayollarının maliyetleri birbirine yakınlaşacak ve bilet fiyatları arasındaki fark kapanacak. Low cost uçmanın fiyat anlamında çok büyük bir farkı kalmayacak. 2020’de büyük iflasların geleceğini öngörüyorum. Bazı büyük konsolidasyonlar da yaşanacak. Küçülen pastayı kalan havayolları paylaşmaya çalışacak. Havacılıkta kriz etkisinin 2023’ten önce tamamen bitmeyeceği düşünülüyor. Kriz sonrası varlığını sürdüren havayollarının yolcu sayısı ve doluluk oranlarının 2019’daki değerlerine ulaşması en erken 2021’de olacak.
Havayollarının krizde ayakta kalması için reçeteler!
Likidite akışı ve kontrolünü nasıl yaptıkları çok önemli. Havayolları önce finansman yapılarını yeniden dizayn etmek zorunda. Ortaklık yapıları gözden geçirilmeli. Kamusallaşma gerekiyorsa acilen adımlar atılmalı. Yeni yatırımcı ortak gerekiyorsa bunun da bir an önce bulunması gerekiyor. Filo yapısını değiştirmek ve dönüştürmek önemli. Lufthansa’nın Airbus A380 uçakları filodan çıkarılacak ve artık uçmayacak. Yüksek maliyetli uçakların yerini daha ucuz ve verimli uçaklar alacak. Şirketin iç yapısını gözden geçirip yeniden yapılandırmaya gitmek gerekiyor. Bunun için en uygun zaman görünüyor. Daha sonrasındaki süreçte ise destinasyonların yeniden belirlenmesi gerekiyor. Mevcut network planlamalarını gözden geçirip, tamamen yeni taleplere göre bir planlama yapmak şart. Uçakların yeniden uçmaya başlamasını da zamana yaymak en doğrusu gibi görünüyor.
Küresel kriz, SunExpress’i nasıl etkiler?
Son yıllarda ciddi başarılar elde eden çok karlı bir şirket. THY ve Lufthansa tarafından da çok iyi yönetilen bir başarı hikayesi var. Mali durumu da şu an çok iyi. Bu yüzden bir sorun yaşayacağını sanmıyorum.
Lufthansa’nın Türkiye’de yeni destinasyon veya frekans artış hedefi var mı?
Türkiye çıkışlı uçuşlarda son yıllarda bilet fiyatında ciddi düşüşler yaşandı. Euro-TL kur farkından ötürü Türkiye’deki havayolları için operasyonel giderler ve personel maliyetleri daha farklı. Bu yüzden rekabet etmek çok kolay değil. Hublarımız Frankfurt ve Münih’e uçup oradan bağlantı imkanı sunuyoruz.
Uçuş iptalleri nedeniyle mağdur olan yolculara ücret iadesi yapılacak mı?
Biz her ay 10 milyonun üzerinde yolcu taşıyoruz. Milyonlarca yolcu bilet almıştı ve iade süreci başlatıldı. Normalde hiç almadığımız kadar iade talebi ile karşılaştığımız için buna yetişmek mümkün olmadı. Bu kadar işlemi 3 ay içinde bile tamamlamak mümkün değil. Yolcularımız hakları baki kalacak şekilde başka bir tarihte uçmak istediklerinde uçacaklar.
Uçuşlar ne zaman yeniden başlayacak?
Yetkililerin aldığı karar gereği Türkiye çıkışlı olarak 21 Mayıs’a kadar yurt dışı uçuşu yok. 21 Mayıs sonrası süreç kontrol altına alınabilirse uçuşlar başlayabilir. Almanya’da Paskalya sonrası ekonomiyi canlandırmak ve hareketliliği artırmak için yurt içi uçuşlar yavaş yavaş başladı. Uçuşların ne zaman yeniden başlayacağı ile ilgili alınmış resmi bir karar yok.
