Hadi gelin bugün havacılık tarihinin en özel aktörlerinden biri olan Concord’un kulaklarını çınlatıp; onunla ilgili varsayımlar üzerine konuşalım.
İnsanlığa sesten hızlı uçuş deneyimini yaşatan Concorde, eğer 2003’te son uçuşunu yapıp, havacılık tarihinin tozlu sayfalarına karışmasa ve bugün hala uçuşlarına devam ediyor olsaydı; neleri konuşuyor olurduk birlikte akıl yürütelim. Mevcut yapısını ve özelliklerini koruyan bir Concorde, sizce bugünün dünyasına ayak uydurabilir miydi? Onu filosunda tutan havayolu kalır mıydı; elinde tutanlar operasyonlarında ne tür zorluklarla karşılaşırdı? Kimler onunla uçmak isteyebilirdi ve Concord’u hangi rotalarda uçurmak mantıklı olurdu? Peki biz süpersonik bir seyahat deneyimi yaşama şansımızı Concorde ile tamamen yitirdik mi? İşte bazı varsayımlar…
Concorde Neden Artık Uçmuyor?
Concorde’un operasyonlarına devam ettiği bir dünyanın nasıl olacağını tahmin etmek için 24 ekim 2003’te Londra-New York seferinin ardından neden operasyonlarına son verildiğini hatırlamak gerek sanırım.
- Uçak, seyir esnasında ses hızının yaklaşık 2 katına ulaştığı için çevresel bir sorun olarak görülen sonik ses patlamaları yaratıyordu. Bu nedenle birçok gelişmiş ülkenin toprakları üzerinde süpersonik hızda uçması yasaklanmıştı. Yani süpersonik bir uçağa, bizim topraklarımızdan geçerken ses hızını aşma deniyordu.
- Concorde’un en büyük dezavantajlarından biri yüksek yakıt tüketimiydi. Özellikle 1970’lerdeki petrol krizinde petrol fiyatlarının aşırı artmasını nedeniyle, havayolları için Concorde ile operasyon yapmak pek ekonomik değildi.
- Yakıt başta olmak üzere tüm operasyonel maliyetlerin artması nedeniyle; Concorde uçuşlarındaki yüksek bilet fiyatları, bu eşsiz deneyimi sadece küçük bir grup insanın yaşayabilmesine olanak verdiği için Concorde’un uçuş pazarının daralmasına neden oluyordu.
- Yakıt tüketimine bağlı olarak Concorde, aynı güzergahta uçan bir Boeing 747’ye göre havayı 2,5 kat daha fazla kirletiyordu. Çevresel etkileri Concorde’un operasyonlarının sonlanmasında önemli bir etkendi.
- 2000 yılında yaşanan Concorde kazası, uçağın imajını derinden etkiledi. İnsanlar arasında Concorde’un güvensiz olduğuna yönelik düşünceler gün geçtikçe artmaya başlamıştı.
- Avrupalı imalatçı Airbus’ın Concorde için verdiği bakım desteğini geri çekmesi de süpersonik yolcu uçağı için yolun sonuna gelinmesi konusunda önemli bir detaydı.
Bu sorunların kaç tanesi yaşanmamış olsa Concorde hayatta kalır ve bugün hala operasyonlarına devam edebilirdi bunun yanıtını vermek zor. Ancak 27 yıl boyunca aktif hizmet verdiklerini düşünürsek; bugün için Concorde uçaklarının bir çoğunun çok yaşlı uçaklar kategorisinde yer alacağını kabul etmek gerek. Tabii bu sürede Concorde Neo gibi yeni nesil bir versiyonun geliştirilip üretilmesi söz konusu olur muydu diye düşünmeden edemiyor insan.
Concorde Bugün Uçsa Hangi Havayollarının Filosunda Olurdu?
Peki Concorde bugün varlığını sürdürse, hangi havayollarının filosunda olurdu sorusunun yanıtı hiç kuşkusuz, lüks arayışındaki müşteri sayısı yoğun olan; yüksek yakıt maliyetlerini karşılayabilmek için finansal yapısı güçlü olan bayrak taşıyıcı havayollarının filolarında Concorde görmemiz muhtemel görünüyor.
İlgili Haber | Bugüne Kadar Üretilen Tüm Concorde Uçakları Hangi Adreste?
Concorde, hizmet verdiği süre içinde de sadece British Airways ve Air France filolarında uçmuştu. Bugün varlığını sürdürse Emirates, Qatar Airways gibi Orta Doğulu taşıyıcıların ticari karlılıktan çok gövde gösterisi yapma adına filolarında birkaç tane Concorde bulundurabileceğini düşünüyorum.
Avustralyalı Qantas, Concorde siparişi verip, Pasifik üzerinden Singapur’a uçmak için kullanır mıydı bilmiyorum. Zor ihtimal gibi görünüyor. Singapur Havayolları da zamanında Concorde’u kısa süreliğine kiralık olarak kullanmış olsa da bugün uçtuğu ABD’deki destinasyonlara Concorde’un menzili yetmiyordu zaten. Yani dünyanın en uzun uçuşu olan ve benim de deneyimlediğim Singapur-Newark uçuşunda A350 ULR’ye karşı Concorde’un pek şansı olmazdı.
Japonların da belki Concorde’u olabilirdi. Belki Hawaii’ye uçmak için 3 tane A380 değil de 1 tane Concorde alırlardı kim bilir.
Concorde efsanesi bugün varlığını hala sürdürse bile, yıllar önce olduğu gibi, bugün de hiçbir ABD’li havayolunun filosunda Concorde bulunduracağını sanmıyorum. Tıpkı hiçbirinin filosunda Airbus A380 bulundurmaması gibi.
Concorde Bugün Hangi Rotalarda Uçabilirdi?
Concorde yıllar boyu, New York-Londra ve New York-Paris gibi transatlantik rotalarda, özellikle iş seyahati yapan insanların yoğunlukta olduğu güçlü pazarlarda hizmet verdi. Bunda uçuşun büyük çoğunluğunun okyanus üzerinden gerçekleşmesi de önemli bir payı vardı elbette. Sonik patlamalar okyanus üzerinde kimseyi rahatsız etmiyordu. Bu yüzden Concorde bugün varlığını sürdürüyor olsa en çok uçurulacağı rotalar yine transatlantik rotalar olurdu sanırım.
Körfez havayolları, filolarındaki Concorde’ları okyanus üzerinden Hindistan’a ve Akdeniz üzerinden Avrupa’ya uçurabilirdi belki. Tabii Avrupa hava sahasında yavaşlayıp uçağı ses hızının altına düşürerek. Avrupa hava sahasındaki yoğunluğu da düşündüğümüzde bu rotalarda uçuş süresini Concorde kısaltabilir miydi pek emin değilim. Concorde’un yüksek operasyonel maliyetleri, küçük havaalanlarına uçmasının önünde engel oluşturacağı için filosunda Concorde bulunduran havayolları büyük merkezlere uçacaktı.
Sesten Hızlı Uçabilmek Hayal mi?
Uçakla seyahat etmeyi seven ve yeni deneyimler arayan havacılık tutkunları için büyük önem taşıyan bu sorunu çözmek için bugüne kadar başlatılan tüm projeler, maliyetler ve çevresel hassasiyetler nedeniyle hep yarım kaldı.
Bu yüzden Süpersonik uçaklar için mevcut fikirler, şimdilik milyarderlerin öğle yemeklerini Avrupa’da; akşam yemeklerini ise ABD’de yemesine olanak tanıyan özel iş jetleri inşa etme fikrine evrilmiş durumda görünüyor. Maliyetlerin, ticari yolcu uçağı pazarındaki kadar önemli olmadığı bu niş pazarın dışında, süpersonik seyahatlerin hayata geçirilmesi biraz zor görünüyor. Umarım yanılıyorumdur da bu eşsiz deneyimi yaşama şansı buluruz…
