Havacılık endüstrisinin fosil yakıtlara alternatif arama çabalarının çoğu, elektrik, hidrojen ve Sürdürülebilir Havacılık Yakıtı (SAF) üzerine odaklanmış durumda. Oysa bilim insanları, yepyeni bir potansiyel alternatifi keşfetmek üzerine yoğunlaştı: Amonyak.
Central Florida Üniversitesi, uçaklar için potansiyel bir yakıt çözümü olarak, Amonyak test etmeye başlayacağını duyurdu. Program, NASA tarafından 10 milyon Dolar değerinde, beş yıllık bir hibe ile destekleniyor. Program kapsamında, amonyağın ticari uçaklar için gerçekçi bir yakıt seçeneği olup olmadığının belirlenmesi hedefleniyor.
Ekipte, Central Florida Üniversitesi öğretim üyelerinin yanı sıra Georgia Tech ve Purdue’dan uzmanlar da bulunuyor. Ayrıca Boeing, Southwest Research Institute ve Greater Orlando Aviation Authority gibi havacılık sektöründeki dev şirketler de programa katılmaları için davet edildi.
Araştırmacılar, uçuş sırasında karbon emisyonunu sıfırlamak için ana Hidrojen taşıyıcısı olarak amonyağı kullanmanın yollarını bulmayı umuyor. Ekip, geliştirmek istenilen yeni yakıta uyum sağlamak için temel model olarak bir Boeing 737-8 kullanarak, böylece bir taraftan da yeni jet motoru bileşenleri de geliştiriyor.
Bir Bakışta | Amonyak Uçak Yakıtı Olarak Nasıl Kullanılabilir?
- Sıvı Amonyak, günümüzde kerosen bazlı Jet A-1 yakıtlarında olduğu gibi, uçak kanatlarının içindeki yakıt tanklarında depolanır.
- Yakıt tankından ısı dönüştürücüsüne gönderilen Amonyak, jet motorlarından sağlanan ısı ve katalizör etkisi yapacak bir çatlatıcı reaktör yardımı ile ana bileşenleri olan Hidrojen ve Azot atomlarına ayrılır.
- Yanabilir hale gelen yakıt karışımı, her zamanki gibi motorların yanma odalarına gönderilir.
- Yanma reaksiyonu sonucunda ortaya çıkan atık ürünler (zararsız) Nitrojen ve su buharı, motorun egzozundan dışarı atılır.
Çalışmayı yürüten ekibin başkanı Prof. Dr. Jayanta Kapata, Karbon içermeyen amonyağın geleneksel jet yakıtı için iyi bir alternatif olabileceğine inanıyor. Uçaklarda yakıt olarak amonyak kullanılması ile karbondioksit üretimi sıfırlanmış olacak. Amonyak, motor egzozundan çıkan Nitrojen Oksitlerin neredeyse tamamının ortadan kaldırılması için tek potansiyel alternatif havacılık yakıtı olabilir” diyecek kadar da iddialı. Ayrıca, amonyak, dünyanın radyasyon dengesini de etkileyen uçakların arkalarında bıraktığı beyaz izler yani yoğunlaşma çizgileri (contrail) oluşumunu da büyük ölçüde azaltabilir. Bu nedenle, tüm alternatiflerine göre Amonyak, rakipleriyle karşılaştırılamayacak bazı benzersiz avantajlar sağlayabilir.
Central Florida Üniversitesi’nde amonyak üzerine çalışmalar, United ve TAP Portugal gibi havayollarının ticari uçuşlarda Sürdürülebilir Havacılık Yakıtı kullanmak için stratejiler geliştirmeye başladığı bir zamana denk geliyor.
UCF’nin 2027’ye kadar sürecek olan çalışması, havacılık endüstrisinin amonyakla ilk flörtü değil. Avustralyalı Aviation H2 isimli şirket, Dassault Falcon 50 iş jetini, 2023’ün ortalarına kadar kısmen amonyak ile uçurmayı planladığını duyurdu.
Amonyağın geleneksel havacılık yakıtları için, karbon nötr bir alternatif olup olamayacağı sorusunun cevabı henüz net değil. Bunu zaman içinde göreceğiz.
