Hanya, Yunanistan’ın en güneyinde yer alan ve en büyük adası olan Girit’in dört bölümünden biri. Sakin ve pırıl pırıl bir sahil kenti. Osmanlılar tarafından yapılan sıra sıra taştan hanları ise ismiyle tam bir uyum içinde. Çünkü Hanya Rumca’da ‘hanlar’ anlamına geliyor.
Venedik hakimiyetinin de yoğun bir şekilde hissedildiği bu güzel bölge; Venedikliler zamanından kalma kale duvarları, deniz feneri ve Venedik tarzı evlerle süslenmiş. Tipik bir İtalyan adasını andıran Hanya’ya ‘Küçük Venedik’ ya da ‘adanın elması’ isimleri takılmış.
Görürsün Hanya’yı Konya’yı…
Deyimdeki kullanımı ile dilimize pelesenk olan Konya, bildiğimiz İç Anadolu şehri olan değil; hatta bahsedilen yerlerin ikisi de ülkemizin sınırları içinde değil!
Girit, Ege Denizi’nin ve Yunanistan’ın en büyük adası. Dünya denizlerine açılan kritik konumu itibarı ile Ege Denizi ve Akdeniz’i ayıran hattın üzerinde bulunan Girit, adeta kilit durumunda. Hal böyle olunca Akdeniz hâkimiyetini tamamen ele geçirmek isteyen ülkeler tarafından her daim çekiciliğini korumuş. Bunu adanın geçmişine bakınca daha iyi anlıyorsunuz. Savaşlar, kanlı çarpışmalar, yitip giden değerlerin üzerine kurulan yepyeni kültürler… Egemenliğini hissettiren her devletin ada üzerinde bıraktığı tarihsel doku tam bir mozaik görünümü vermiş adaya.
Gelelim deyimin dayandığı rivayetlere:
Osmanlılar Girit adasını fethetmek için, batı yönünden yani Hanya tarafından adaya girmiş. Bu bölge içinde ilk karşılarına çıkan yerin ismi ise ‘gönye-köşe’ anlamına gelen Gonya. Hanya’dan sadece 15-20 dakika uzaklıkta. Manastırı ile ünlü Gonya’dan geçmeden Hanya’ya ulaşmak mümkün değil.
İkinci rivayete inanlar; yaşanan katliamlar arasında kaybolup gitmek anlamına gelebileceği üzerinde duruyor.
Üçüncü rivayet ise uzun yıllar Osmanlı egemenliğinde kalan adadaki Hanya’ya gönderilmenin o dönemlerde sürgün anlamına geldiği üzerine.
Hangisinin doğru olduğuna inanmak size bağlı; sonuçta kesin olan tek şey, yıllar içinde söylene söylene Gonya’nın bir şekilde Konya olduğu.
