Özel jetlerde görev yapan kabin ekiplerinin herhangi bir eğitimi olmadan uçabileceğini biliyor muydunuz? Havacılık gibi oldukça katı kurallara sahip bir sektörde böyle bir şey nasıl mümkün olabilir?
19 veya daha az koltuğa sahip özel jetlerde, eğitimli kabin ekibi bulundurulması zorunlu değil. Bu da sektörde bir emniyet açığı yaratıyor. Bazı iş jetleri, emniyet ve acil durum prosedürlerinden ödün vererek, konaklama endüstrisinden deneyimsiz personelleri kabin görevlisi olarak çalıştırıyor. Özel jetlerde eğitimli kabin ekibine sahip olmamak, tıbbi sorunlar veya yangın durumlarıyla nasıl başa çıkılacağını bilmemek gibi çeşitli riskler doğuruyor.
Tamamen kişiye özel veya bir şirkete ait olup olmadığı fark etmeksizin, özel jet kiraladığınızda, içinde görev yapan kabin ekibinin, herhangi bir emniyet veya acil durum eğitimini tamamlamamış olması mümkün. Bunun nedeni, havacılık regülasyonlarında buna izin veren bir ‘boşluk’ bulunması ABD Federal Havacılık İdaresi – FAA’nin 14CFR Part 135 Regülasyonu kapsamında işletilen bir uçakta, 19 veya daha az yolcu koltuğu varsa, kabin görevlisi bulundurulmasına gerek yoktur ibaresi yer alıyor.
Avrupa Birliği Havacılık Emniyeti Ajansı – EASA’nın ORO.CC100 regülasyonu kapsamında da “Bir veya daha fazla yolcu taşıyan, MOPSC (Maksimum Operasyonel Yolcu Oturma Konfigürasyonu) 19’dan fazla olan hava araçlarının işletilmesi için, en az bir kabin ekibi üyesi görevlendirilecektir.” ifadesi bulunuyor. Yani, 19 veya daha az koltuğu olan herhangi bir uçakta, resmi olarak bir kabin görevlisine ihtiyaç yok demek isteniyor. Bu durum, dünyanın bazı bölgelerinde farklılık gösterebiliyor ve bazı istisnaları da bulunuyor.
Regülasyonlardaki bu boşluğu bir ‘fırsat’ olarak gören, özellikle Avrupa’daki iş jeti operatörler, 5 yıldızlı oteller, restoranlar veya lüks teknelerden insanları işe alarak, yolculara hizmet için iş jetlerinde görevlendiriyor. Bu kişilerin ‘uçak içi hizmet sağlayıcısı’ ve ‘kabin hostesi’ dahil olmak üzere birçok farklı tanımı var. Ancak uçuş emniyeti veya acil durum prosedürleri konusunda herhangi bir eğitimleri bulunmuyor.
Bu durumun arka planında ekonomik gerekçeler yatıyor. Çoğu havayolunun, kabin ekiplerinin geçmesi gereken kapsamlı eğitim için yapmak zorunda olduğu ödemeyi yapması gerekmediği için, iş jeti operatörleri, ekonomik açıdan tasarruf etmiş oluyor. Bununla birlikte, havayolu şirketlerinde uzun süre görev yapan çok sayıda eski kabin görevlisi de kariyerlerinin son dönemlerinde özel jetlerde çalışmaya devam ediyor. Pandemi sonrası ticari havacılık sektöründe müthiş bir talep patlaması patlama yaşanıyor olsa da ne yazık ki hem ticari hem de genel havacılık sektörlerinde, kabin ekiplerinin maaşlarında bir düşüş yaşanıyor..
Kabin Memuru Eğitiminde Neler Var?
Özel jette iş bulmak önceden çok zordu ve eski bir havayolu şirketinin first class kabininde yıllarca çalışmayı gerektiriyordu. Artık trend, genç, iyi görünümlü, deneyimsiz mürettebatın düşük maaşlarla işe başlaması yönünde. Bu da birçok ‘uçak içi hizmet sağlayıcının’ işe alınmasına yol açıyor.
Özellikle Orta Doğu’da, birçok havayolu şirketi ve operatör için, yaş sınırının 30 olması nedeniyle kabin ekiplerinin eli kolu bağlanıyor. Daha önce yeni mürettebat üyelerine danışmanlık ve mentörlük yapan yaşlı, deneyimli kabin ekiplerinin aşamalı olarak görevden çekilmesiyle, emniyet ve hizmet standartları da önemli ölçüde düştü.
Eğitimli mürettebata sahip olmamanın riskleri
Kabin ekibi üyelerinin eğitimsiz olması durumunda, uçakta acil bir durum yaşandığında, uçuş emniyeti açısından ciddi bir problem oluşabilir. Uçakta bir yangın çıkarsa ve uçak içi hizmet sağlayıcısı, bunu nasıl söndüreceğini bilmiyorsa? Uçak sahibinin tıbbi bir acil durumu varsa ve kabin görevlisi ilk yardım eğitimi almamışsa? Kabinde bir basınç kaybı (dekompresyon) olursa ya da pilot bilincini yitirirse? Senaryoları uzatmak mümkün. Her şey için çok geç olacak ve uçaktaki herkesin hayatı riske girecek. Özel jetlerde acil durum yaşanmayacağına dair herhangi bir garanti yok.
Çok az deneyimi olan veya hiç deneyimi olmayan ‘mürettebat üyeleriyle’ bir uçağa binmek, yolcular için uçuş emniyeti açısından büyük bir risk. Kiralama yapmadan önce kabin ekibinin özel jette çalışacak niteliklere sahip olup olmadığını ve ne tür deneyime sahip olduğunu sormakta fayda var. Aksi takdirde yolcular, ‘mürettebat üyesinin’ acil bir tahliye durumunda veya kalp krizi geçirmeleri halinde ne yapılacağını bilen bir ekiple seyahat ettiklerini düşünürler.
Eğer birisinin özel jet alacak kadar parası varsa, en azından uçuşta görev yapan mürettebatını eğitimli ve kalifiye insanlar arasında seçmesi şart. Bu konuda ABD’de işler daha iyi görünüyor. Çünkü ayrım yapamıyorsunuz ve özel jet mürettebatının eğitimi için daha fazla tesis var. Avrupa ve Orta Doğu’da ise bu konuda daha gidilecek çok yol var gibi görünüyor.
