Tedarik zincirinde yaşanan gerginlikler hafifliyor gibi görünse de havacılık sektörünün önünde büyük bir zorluk olarak varlığını sürdürüyor. Havayolları başta olmak üzere, sektördeki tüm şirketler, kendilerini güvenli alanda tutabilmek için stratejilerini değiştiriyor. Teslimat süreleri uzuyor ve fiyatlar giderek yükseliyor.
Küresel havacılık endüstrisini ciddi şekilde etkileyen yedek parça kıtlığı ve teslimat gecikmeleri, eskiye göre biraz hafiflemiş olsa da sorunların kökten çözülmesinin en az iki yıl süreceği öngörülüyor. Elbette bu süre içinde sektörde yeni bir kriz yaşanmazsa!
Pandemi sonrası havacılık sektörünün toparlanması için, küresel ölçekte oluşan yoğun seyahat talebinin büyük bir şans olduğu düşünülse de tedarik zincirinde yaşanan sorunlar, bu toparlanmayı gölgeleyecek kadar büyük bir baskı oluşturuyor.
Avrupalı uçak üreticisi Airbus, yaşanan darboğazları açabilmek için, tedarik zincirlerinin derinliklerine onlarca mühendis ve teknik personel gönderdi. Lufthansa Technik gibi uçak bakım firmaları, gecikmeleri azaltmak için daha fazla yedek parça stokladıklarını söylüyor. Ancak herkes sektörün şu anda zor durumda olduğu konusunda hemfikir.
Pandemi sonrası seyahat talebinin toparlanması ile havayolları, özellikle Asya Pasifik’te uçuş ağlarını genişletmek ve maliyetleri düşürmek için yeni, daha verimli uçaklar sipariş etmeye karar verdi.
Filipinli düşük maliyetli havayolu şirketi Cebu Pacific Airlines Genel Müdürü Michael Szucs, geçtiğimiz haftalarda düzenlenen Asya’nın en büyük havacılık etkinliği olan Singapur Airshow’da, “sipariş ettikleri Airbus uçaklarının, sözleşmeye göre gelecek yıl yapılması gereken teslimatlarının, en az dokuz ay gecikeceğini” söyledi.
Havacılık malzemeleri üretiminin azalması, pandemi sırasında vasıflı insan gücü kaybı ve salgın nedeniyle tedarik kaynaklarının azalması nedeniyle, bazı metaller ve kokpit camı gibi kritik bileşenlerin tedarik sürelerinin 2020 öncesine kıyasla 2 ila 5 kat daha uzun olduğu söyleniyor. Bütün bu olumsuzluklara Rusya-Ukrayna savaşının, sektör üzerindeki olumsuz etkisi de eklendiğinde, durum çok daha vahim.
Havacılık ve uzay tedarik zinciri şirketi ALA’nın genel müdürü Roberto Tonna, “Havacılıkta kullanılan Titanyum sıkıntısı Ukrayna savaşıyla başladı” dedi. Ayrıca inconel ve çelik gibi malzemeler ve vasıflı işgücü sıkıntısının da olduğunu sözlerine ekledi.
Tonna, “Genelde 36-40 haftada teslim alacağımız bir ürün için 72 haftalık teklif aldık… Sanırım her şeyin eski haline dönmesi 18-24 ay sürecek” dedi.
Bakım firması First Aviation Services’ın baş operasyon sorumlusu Paul Bolton, bazı parçaların fiyatlarının arttığını ve bu artışın, klasik yıllık %3-6 artışlara kıyasla; bazılarında %20-30 gibi astronomik artışlar olduğunu söyledi.
Yüksek performanslı metaller tedarik eden Bibus Metals’ten Joseph Yun, savunma kapasitelerini güçlendiren ülkelerden gelen talebin artması nedeniyle, bazı metallerin tedarikinin zor ve pahalı olduğunu söyledi.
2023’ün sonlarında, RTX’in GTF motorlarına sahip yüzlerce uçak, çeşitli kontroller yapılabilmesi için yere indirildi. Pratt & Whitney’in yan kuruluşu , RTX’in yapacağı kontrollerin bir yılı bulması ve küresel açıdan sorunların yıllarca devam edeceği öngörülüyor.
Alman havacılık grubu Lufthansa’nın bir parçası olan bakım firması Lufthansa Technik, daha fazla personel istihdam ettiğini, daha fazla parçayı toplu olarak satın aldığını ve müşterillere verdikleri taahhütleri zamanında yerine getirmek için kendi onarım çözümlerini geliştirdiğini söyledi.
Lufthansa Technik Asya-Pasifik kurumsal satış müdürü Dennis Kohr, “Önceki tedarik konsepti muhtemelen ‘tam zamanında’ydı; şimdi artık ihtiyacım olduğunda sipariş veriyorum. Bu bitti” dedi.
Szucs, Cebu Pacific’in daha fazla yedek parçayı stokta tuttuğunu söyledi. Daha yüksek düzeyde yedek uçak ve mürettebat da dahil olmak üzere, “Operasyonlarımız açısından her zamankinden daha fazla esnekliğe sahip olmamız gerekiyor” dedi. “Bu durum, yaşanan belirsizliğin maliyetlerinden biri.” şeklinde konuştu.. Szucs, “Yeniden para kazanmak harika olsa da bu oldukça zor bir süreç” diye ekledi.
