Avrupa Birliği, kulak temizleme pamuklarından pipetlere, çatal bıçak takımlarından içecek karıştırıcılara kadar, sık kullanılan çok sayıda plastik ürünün, çevreyi ve deniz canlılarını korumak amacıyla yasaklanmasına ilişkin sunulan tasarıyı tartışıyor.
Tasarıya göre plastik şişelerin tamamının da 2025’e kadar geri dönüşüm için toplanması isteniyor. Yasanın yürürlüğe girmesi için önce AB üyesi 28 ülke ve Avrupa Parlamentosu’nun onayı gerekiyor.
Bugüne kadar dünya çapında 8,3 milyar ton plastik üretildiği ve bunun 6,3 milyar tonunun atığa dönüştüğü tahmin ediliyor. Üretilen plastiğin yüzde 9’u geri dönüştürüldü; yüzde 12’si yakıldı ve yüzde 79’u doğada birikti.
Plastik atıklar en çok da deniz canlıları için tehdit oluşturuyor.
Konuşulan yasağın havayolu endüstrisinde de uygulamaya konulması düşünülüyor. Ancak havayolu sektöründeki yetkililer, yasağın mevcut catering atık politikalarıyla örtüşmeyeceği görüşünde. Ayrıca böylesi bir değişikliğin, çevre koruma konusu üzerinde de olumsuz bir etki yaratacağı öngörülüyor.
Uluslararası Hava Taşımacıları Birliği IATA’nın konuyla ilgili yöneticilerinden Jon Godson, “mevcut uluslararası kurallar, Avrupa Birliği’ne giren yiyecek atıklarının, hastalık oluşumu veya yayılmasını önlemek için derin depolarda yakılması veya gömülmesi gerektiğini” belirtiyor. Benzer kurallar, diğer Avrupa dışı ülkelerde de geçerli. Avrupa Birliği’ndeki düzenleyiciler de, AB içindeki uçuşlardan gelen atıkları yakma eğiliminde. Eğer tüm plastikler yasaklanırsa, bu durumda uçaklarda seramik ürünlere geri dönülmesi gerekir ki; böylesi bir durumun da ciddi bir karbondioksit etkisi oluşturacağını söyleyebiliriz.
Bazı hava yolları, plastik kullanımının azaltılması konusunda adım atmaya çoktan başladı. Ryanair, 2023 yılına kadar uçaklarında sadece biyolojik olarak parçalanabilir kaplar, tahta çatal bıçak ve kağıt ambalaj kullanımına geçeceği büyük bir planı uygulamaya geçirecek. Ayrıca Alaska Havayolları, 16 Temmuz itibariyle uçaklarında plastik pipetleri kullanmayı bırakacak ve tek kullanımlık plastik karıştırıcıları özel yolcu salonlarında ve uçaklarında tahta çubuklarla değiştirecek.
IATA’ya göre, plastiklerin kullanımının engellenmesine yönelik sonraki adım, Komisyon’un Avrupa Parlamentosu ve Konsey’e sunacağı tekliflerin değerlendirilmesi olacak. Komisyon, teklifin öncelikli bir dosya olarak işleme alınmasını ve Avrupa Konseyi tarafından 2019 seçimlerinden önce uygulamaya alınmasını talep ediyor.
Avrupa Komisyonu başkan yardımcısı Jyrki Katainen, tek kullanımlık plastiklerin yasaklanmasının faydalarını “Bu, Avrupa’nın önderliğinde, dünyanın gelecek yıllar için talep edeceği ürünlerin üretilmesi; değerli ve sınırlı kaynaklarımızın daha verimli ve daha ekonomik kullanılması için bir fırsat” olarak özetliyor. Plastik şişeler için belirlenen toplama hedefinin, gelişen plastik geri dönüşüm endüstrisi için gerekli miktarların üretilmesine de yardımcı olacağı düşünülüyor.
