Airbus, alanında öncü, yeni dokunmatik ekran kokpit göstergelerine sahip ilk A350 XWB uçaklarının havayollarına teslimatlarına başladı. Çin’in en büyük havayollarından biri olan China Eastern Airlines, kokpitindeki büyük ekranları dokunmatik hale getirilmiş ilk Airbus A350’yi teslim aldı. B-30CW tescilli A350-900’ün fabrikadan çıkış numarası MSN373.
Geçen yıl Airbus, A350-1000’in kokpitinde dokunmatik ekranları test etti ve Avrupa Havacılık Güvenliği Ajansı EASA sertifikasyon sürecini başlattı. Kasım ayında uçuşa elverişlilik sertifikası alındı.
Aviyonik konusunda çalışmalar yürüten Thales ile birlikte A350 XWB için özel olarak geliştirilen sistem, daha yüksek operasyonel verimlilik, daha fazla ekip etkileşimi, kokpit simetrisi ve daha akıcı bilgi yönetimi sağlayacak. Airbus, A350 için sipariş veren yaklaşık 20 operatörün bu teknoloji ile donatılmış uçaklardan istediğini duyurdu.
Yeni teknoloji ile A350 kokpitindeki altı adet 15.4 inç ekranın üçü dokunmatik şekle uyarlanabiliyor. Bunlar, elektronik uçuş bilgilerini gösteren en dıştaki iki ekran ve alt orta ekran olarak belirlendi. Dokunmatik ekranlar, Elektronik Uçuş Çantası (EFB) uygulamalarını sunarken; her pilotun önündeki geri çekilebilir masaya entegre edilmiş mevcut fiziksel klavye ve orta konsolda bulunan “klavye-imleç kontrol ünitesi” (KCCU) ile bir bütün oluşturuyor. Böylece dokunmatik ekranlar mürettebat için üçüncü bir etkileşim yöntemi getirmiş oluyor.
Airbus test pilotu Jean-Michel Roy, elektronik uçuş çantasının, çok fonksiyonlu ekranla tek bir düğmeye basılarak değiştirilebileceğini söyledi. Merkezi dokunmatik ekrandaki uçuş bilgilerine her iki pilot da aynı anda erişebilecek. Bu sistemin pilotları daha verimli hale getireceği düşünülürken; imleç, her zaman dört ekran arasında hareket ettirilmek zorunda kalınmayacak.
İlgili Haber | Yolcu Uçakları Gelecekte Tek Pilotla mı Uçacak?
Yeni sistem, her iki pilotun elektronik uçuş bilgi ekranı ile etkileşime girmesine izin vermesi ile kokpitteki iş yükünü azaltacak. Kolayca yapılabilen yakınlaştırma, uzaklaştırma ve kaydırma hareketleri, iki pilot arasında daha fazla esneklik ve daha iyi etkileşim sağlayacak.
Yeni sistem kalkıştan önce, kalkış performansını hesaplamak için “FMS” uçuş yönetim sistemine veri girerken; uçuşta seyir esnasında rotadaki navigasyon haritalarına erişirken ve yaklaşmaya hazırlanırken FMS verilerini girmeden önce terminal çizelgelerine bakmak da dahil olmak üzere uçuşun zorlu aşamalarında kokpit yönetimini basitleştirecek. Yeni sistemde orta gösterge ekranını da her iki pilot tarafından kontrol edilebilir hale getirildi. Önceden sadece bir pilotun bunu sağlayabiliyordu.
Airbus A350 XWB Programı’nın Lideri Patrick Piedrafita: “Airbus, A350 XWB’deki bu yeni etkileşimli dokunmatik ekranlar ile uçak kokpiti tasarımındaki endüstri trendlerini belirlemeye devam ediyor. Ortağımız Thales ile bu teknolojiyi müşterilerimize sunmak, uçucu ekiplerin operasyonlarını geliştirdiğimiz için çok gurur duyuyoruz.” dedi.
Türbülans koşullarında, dokunmatik ekran kullanımı zorlaşacak olsa da; sistemin pilotlara alternatifler sunarak diğer ekranlarla etkileşime girme yöntemlerini koruyacağına işaret ediliyor. Türbülans esnasında, klavye imleç kontrol ünitesinin daha kararlı hale gelebileceği de belirtiliyor.
Airbus dokunmatik ekranları şimdilik yalnızca A350’de hizmete sunacak. Yeni sistem sayesinde güçlendirme kabiliyetinde “belirli bir seviyeye” ulaşıldığı belirtilse de kokpitte dokunmatik ekranların tüm uçak tiplerinde standart olarak uygulamak planlar arasında yer almıyor. Bunun her zaman bir seçenek olarak sunulması tercih edilecek.
A350 XWB en yeni aerodinamik tasarıma, bir karbon fiber gövdeye ve kanatlara ek olarak yakıt tasarruflu yeni Rolls-Royce motorlarına sahip. Bu özellikler, yakıt tasarrufu ve emisyonlarında yüzde 25 azalma ile rakipsiz operasyonel verimlilik seviyelerine dönüşüyor. Kasım ayı sonu rakamlarına göre, A350 XWB Ailesi, 51 müşteriden 959 sipariş aldı.
Muhammed YILMAZ
