Herhangi bir yabancı geliri olmayan Lübnan vatandaşları için uçak bileti ücretlerini ödemek, yakında tamamen imkansız hale gelebilir. Middle East Airlines Başkanı Mohamad El-Hout, yaptığı bir açıklama ile şirketinin artık “yerel dolar” cinsinden ödeme kabul etmeyeceğini duyurdu.
Lübnan’da yaşanan, daha önce benzeri görülmemiş ekonomik krizin bir sonucu olarak, ülkenin bayrak taşıyıcı havayolu Middle East Airlines (MEA), yakında yurtiçi hesaplardan satın alınan biletlerin “taze dolar” ile ödenmesini talep edebilir. MEA Başkanı, havayolunun bilet ücreti ödemelerinin, kısıtlamalardan arındırılmış “yeni dolar” cinsinden yapılacağını duyurdu.
“Yerel Dolar” Kısıtlamalara Tabii
”Yeni Dolar” kavramı basılan nakit veya ülkedeki para biriminin yeni bir çeşidi değil. Yapılan açıklamada, son aylarda yeni Lübnan hesaplarına aktarılan dolarların kastedildiği ifade ediliyor. Daha önce ülkedeki hesaplarda tutulan dolarlar, 2019’un sonundan itibaren kısıtlamalara tabi hale geldi. Kısıtlamalar, birkaç istisna dışında, dolar para çekme işlemlerinin ayda 500 Dolar ile sınırlı olduğu anlamına geliyor. Bu “yerel dolarlar” için resmi döviz kuru, 1997’de kararlaştırılan 1.500 Lübnan Lirası’na kıyasla 3.900 Lübnan lirası olarak belirlendi. Reuters’e göre, karaborsada bu değer 8000 Lübnan Lirası’nın üzerine çıktı.
Financial Times’a göre, gerçek değerleri belirsiz olmasına rağmen, “eski dolar” mevduatlarının toplam tutarının 87 milyar Euro olduğu tahmin ediliyor. Lübnan vatandaşları için hala “eski” dolarlarını iyi bir şekilde değerlendirme yollarından biri uçak bileti satın almaları. Ancak, MEA Başkanı El-Hout Reuters’a yaptığı açıklamada, bu durumun değişmek üzere olduğu konusunda uyardı. El – Hout, “Şirketin finansal istikrarını sağlamak istiyorsak, “taze dolar” üzerinden satış yapmamız gerekiyor” şeklinde açıklamalarda bulundu. MEA Başkanı, havayolunun yakıt ve diğer masrafları dolar cinsinden ödemesi gerektiği için bunun zorunlu bir adım olduğunu ekledi.
Ekmek Parası Değil!
Verilecek olan karar, yabancı geliri olmayan veya yurt dışındaki akrabalarından yardım alamayan Lübnanlılar için seyahati karşılanamaz hale getirebilir.
El-Hout Financial Times’a yaptığı açıklamlara şöyle devam etti: “Devam edersem. . . Tüm bu [yerel] dolarları bankamızda tutacağız ve bunları kullanamayacağız veya dışarıya transfer edemeyeceğiz. Bu ekmek parası değil; seyahat bedeli. . . Otellerin ücretini de taze dolar olarak ödüyorsunuz.”
MEA ilk olarak bu yılın Şubat ayında Lübnan Lirası cinsinden ödeme kabul etmemeyi planladı. Ancak gelen tepkilerin ardından bu planından vazgeçti.
İnsanlar Yurt Dışından Gelen Havalelere Bağımlı
Lübnan, sadece beş milyonluk bir nüfusa sahip küçük bir ülke. Bununla birlikte, yaklaşık üç katı büyüklüğünde olduğu tahmin edilen bir diasporaya sahip.
Yurt dışındaki göçmenlerden gelen havaleler, ülkedeki birçok aile için birikimlerinin değerinin neredeyse sıfıra düşmesi nedeniyle, günlük yaşam için giderek daha önemli hale geldi. Gurbetçilerden gelen bu tür havalelerin Lübnan’ın GSYİH’sinin % 12,5’ine eşit olduğu tahmin ediliyor.
Merkez Bankası’nın (MEA’nın çoğunluk hissedarı) Ponzi benzeri sistemi dolayısıyla günlük hayatta birbiri yerine kullanılabilen Lübnan Lirası – ABD Doları uygulaması, ABD’nin Hizbullah’a destek olan bankalara uyguladığı yaptırımlar nedeniyle, neredeyse tamamen çöktü. Lübnan Lirası geçen yıl değerinin yüzde 80’inden fazlasını kaybetti.
Bilal Çakmak
