Uçakların, özellikle kalkış ve inişte yaşadığı kuş çarpması vakaları, havacılıkta ciddi bir güvenlik endişesi oluşturuyor. Maddi hasarlara, yolcuların yaralanmasına hatta bazen hayatlarını kaybetmesine neden olabilen kuş çarpması vakalarının sayısı hiç de az değil. Özellikle çarpışma bir kuş sürüsü ile yapılmışsa durum çok daha vahim hale gelebiliyor. Nitekim hepimizin bildiği Sully vakasında, uçak kalkışta bir kuş sürüsünün içinden geçmişti.
Yüksek hızda meydana gelen kuş çarpması etkisi, uçağa atılan bir taşın etkisi ile aynı. Darbenin etkisi, çarpılan kuşun ağırlığına, darbe esnasındaki hız farkı ve yönüne bağlı olarak değişiyor. Bu yüzden kuş çarpması olaylarında etkiyi azaltabilmek için uçakların 3000 metrenin altındaki irtifalarda saatte 450 km hızı geçmesi yasak. Uçaklara en fazla çarpan kuş türleri, kaz, ördek ve martı.
ALASKA’DA UÇAK AYIYA ÇARPTI!
Neredeyse hepimiz uçakların kuşlarla çarpışmasına aşinayız. Ancak havacılıktaki en ilginç çarpışma vakalardan biri geçtiğimiz günlerde yaşandı. ABD’nin Alaska Eyaleti’ndeki Yakutat Havalimanı’na inmeye çalışan bir uçak, boz ayıya çarptı. Üstelik uçakların çarpıştığı hayvanlar bunlarla sınırlı değil. Ayının dışında gökyüzünde balık hatta geyik ile çarpışan uçak bile var. Evet gerçekten. İnanmıyorsanız hadi detayları anlatayım…
Alaska Havayolları’na ait Boeing 737-700, 6 yolcusuyla, Cordova’dan Yakutat’a 66 Sefer sayılı uçuşu sorunsuz gerçekleştirmiş ve pilotlar iniş için kuleden pistin uygun olduğu onayını almıştı. Piste teker koymak üzereyken kokpit ekibi pistin ortasında koşturan iki ayıyı fark ettiklerinde artık çok geçti.
Burun iniş takımı dikmesi ayıları sıyırdı ve kurtardık diye sevinen pilotlar, uçağın sol taraftan bir darbe aldığını hissetti. Daha sonra park pozisyonuna ilerledikleri esnada pistin orta çizgisinden birkaç metre uzakta yatan bir ayı gördüler.
Talihsiz çarpışma sonucunda uçağın sol motor kaputu hasar gördü ve uçak şu an bakımda. Ayı yaşamını yitirdi. Uçaktaki yolcu ve mürettebat için ise herhangi bir sorun bildirilmedi.
Hayatını kaybeden ayının cesedi, Alaska Balık ve Av Hayvanları Departmanı’na teslim edildi. Havalimanı yetkilileri, operasyon ekiplerinin ABD Tarım Bakanlığı tarafından hayvanların piste yaklaşmasını ve operasyonlara müdahale etmesini engellemek için piroteknik sistemler ve çeşitli araçlar kullanmak üzere eğitildiğini söylüyor. Havalimanı personelleri daha önce bölgede iki ayı gördüklerini ancak olay gününde kar temizleme operasyonları sırasında herhangi bir ayıya rastlamadıklarını söylüyor.
BALIK İLE UÇAK NASIL ÇARPIŞIR?
Alaska Havayolları tarihinin en efsanevi öyküsü, uçaklardan birinin ayı ile çarpışması değil. Çok daha ilginci var. Havayolunun uçaklarından biri daha önce bir balıkla çarpıştı. Evet yanlış duymadınız. Bir uçak ve bir balık havada çarpıştı.
30 Mart 1987’de yaşanan bu olay, yıllar içinde kulaktan kulağa aktarılırken, her anlatımda balığın boyutu biraz daha büyümüş ve abartılı hale gelmiş olsa da 1 Nisan 1987’de dünya genelinde manşetleri süsleyen bu hikaye tamamen doğru.
Juneau’dan kalkan Alaska Havayolları’na ait Boeing 737-200 ile balık avından dönen bir kel kartalın uçuş rotaları 400 ft irtifada kesişti. O anda orman kanunları işledi ve büyük kuş yaklaşırken, küçük kuş panikleyip avını düşürdü. Kel kartalın düşürdüğü balık, kokpit camına hızla çarptı.
737 ile oyun oynamanın kendisi için iyi sonuçlanmayacağına karar veren ve hızla yön değiştiren kel kartalın ya kendi isteğiyle avladığı balığı bıraktığı ya da ani dönüş manevrası sırasında pençeleri arasındaki balığı düşürdüğü sanılıyor. Kel kartal o günkü yemeğini kaybetmiş olsa da canını kurtarmayı başardığı için şanslı sayılabilir.
Yaşadıkları olaya inanmakta güçlük çeken pilotlar Bill Morin ve Bill Johnson, kokpitin içinde balığın sanki ağır çekimde düşüşünü izlediklerini ve gerçekten az önce bir balığa mı çarptık diye aynı anda birbirlerine sorduklarını söylüyor. Pilotlar kule ile yaptıkları görüşme neticesinde uçuşa devam kararı verip, Yakutat’a indiklerinde yapılan incelemelerde, kokpit camında bir bölümün yağlı ve balık pulları ile dolu olduğu tespit edildi. Ancak camda çatlak veya başka bir hasar tespit edilmedi.
Alaska Havayolları ile Alaska eyaleti deniz ürünleri endüstrisi arasında güçlü bir bağ var. Havayolu, Alaska’dan Amerika Birleşik Devletleri, Kanada ve Meksika’daki pazarlara yılda yaklaşık 10 milyon kg deniz ürünü taşıyor. Havayolunun düzenli olarak balık taşıması ve mevsimsel koşullar da göz önüne alındığında; uçakla çarpışarak tarihe geçen balığın 30-45 cm büyüklüğünde bir salvelinus malma olduğu sanılıyor.
BALIK İLE ÇARPIŞAN GULFSTREAM IV!
Bitmedi…2014 yılında ABD Ulusal Okyanus ve Atmosfer İdaresi’ne ait Gulfstream G-IV’ün pilotu Nick Toth, Tampa MacDill Hava Kuvvetleri Üssü’nden kalkışı sırasında bir gürültü ve sarsıntı hissetti. Bir kuşa çarptığını düşündü.
Pistte yapılan aramalarda yaklaşık 30 cm büyüklüğünde ölü bir Sheepshead (Mahkum Balığı) bulundu. Muhtemelen Gulfstream de farkında olmadan bir yırtıcı kuşun yemeğini mahvetmişti.
ABD’de askeri uçakların yaşadığı kuş çarpması vakalarında olay sonrası elde edilen kalıntılar kimlik tespiti için Washington DC’deki Smithsonian Tüy Tanımlama Laboratuvarı’na gönderiliyor. Böylece kuşa ait bilgiler bir veritabanında toplanıyor ve sonrasında benzer olaylar yaşanmaması için risk faktörü belirleniyor. Tampa’da yaşanan olayın kalıntıları da uçağın bir balığa çarptığını teyit etti.
GEYİK İLE ÇARPIŞAN UÇAK!
Bugüne kadar yaşanan belki de en ilginç olay ise 1500 feet’te bir uçağın geyikle çarpışması oldu. Ocak ayında yeni yıldan hemen sonra yaşanan olaydan elde edilen kalıntılar üzerinden çarpılan canlının DNA’sının bir geyiğe ait olduğu doğrulandı. Geyiğe ait izlerin hemen çevresindeki kara akbabaya ait tüyler de olayın failini açık bir şekilde ortaya koyuyordu.
