Havacılık endüstrisi için en hayati malzeme türlerinden biri Titanyum. Üstün özellikleri nedeniyle, uçakların neredeyse tüm kritik bölümlerinde kullanılan Titanyum’un tedarik süreçlerinin doğru yönetilebilmesi, uçakların üretim aşamalarında problem yaşanmaması açısından oldukça önemli. Uçaklarda kullanılan Titanyum’un, büyük oranda Rusya’dan temin edildiğini biliyor muydunuz?
Avrupalı imalatçı Airbus’ın Rusya’daki ayak, izi 30 yıl öncesine kadar uzanıyor. Rusların ulusal havayolu Aeroflot, ilk Airbus A310 uçağını 1990’ların başında filosuna kattı. Böylece batıda inşa edilen ancak Rus tipi uçuşa elverişlilik sertifikası alan ilk uçak olarak kayıtlara geçti. Şu anda Rus havayollarının filolarında, A350, A330 ve A320 ailesine ait üyelerden oluşan, toplam 340 adet uçak aktif olarak görev yapıyor.
Geçtiğimiz haftalarda Moskova’da düzenlenen MAKS-2021 havacılık fuarında yapılan bir sunum sırasında, Airbus Avrupa Bölge Satış Başkanı Wouter Van Wersch, şirketin ürettiği uçaklarda kullanılan Titanyum’un yarısının, Rusya’dan geldiğini açıkladı. Rusya, her yıl ürettiği 40.000 metrik tonun üzerinde sünger Titanyum ile Dünya’nın en büyük Titanyum üreticilerinden biri durumunda.
Merkezi Rusya’nın Verkhnyaya Salda bölgesinde bulunan VSMPO-Avisma, kökleri yaklaşık 90 yıl öncesine uzanan, Dünya’nın en büyük Titanyum üreticisi. Şirket, Dünya genelinde, 50 ülkede 300’den fazla şirkete ürün tedarik ediyor. Airbus, bu firmayla ilk olarak 1990’larda bir anlaşma imzaladı ve ortaklık her yıl daha da büyüdü. Başlangıçtaki anlaşma, yalnızca hammadde alımını içeriyordu. Ancak, bugün gelinen noktada, katma değerli yarı mamul metal ürünlerin teslimini de kapsıyor.
Fark yaratan bir metal
Titanyum alaşımları, güçlü bir yüksek mukavemet/ağırlık oranına sahip. Korozyon ve ısıya karşı direnci de oldukça yüksek olan Titanyum alaşımları, uçaklarda iniş takımları ve gövde başta olmak üzere, motor, kanat, disk, fan ve düşük kademeli motor kompresörleri gibi uçaktaki pek çok kritik bölgede yer alıyor.
Havacılık endüstrisinde kompozitlerin yaygın kullanımı, Titanyum başta olmak üzere, diğer pek çok malzeme türü için bir tehdit olarak görülse de endüstride Titanyum kullanımının teşvik edilmesini gerektiren çok sayıda veri ve çalışma da bulunuyor.
Boeing ve Embraer’de Rusya’dan alıyor!
Rusya’daki Titanyum üretim operasyonuna büyük ölçüde bel bağlamış durumdaki tek şirket Airbus değil. VSMPO-Avisma, Boeing uçaklarının büyük bir kısmını ve Embraer uçaklarındaki tüm Titanyum ihtiyacını da karşılıyor. Rolls-Royce, Pratt & Whitney ve Safran gibi motor imalatçıları da Titanyum talebi için Rus şirketin kapısını çalıyor.
Rusya ile Titanyum üzerinden geliştirilen bağlantılar, tedarik zinciri söz konusu olduğunda, çok daha derinlere inebiliyor. Örneğin, yıllar içinde kurulan güçlü ilişkilerin neticesinde, dECAR olarak bilinen Airbus Mühendislik Merkezi, 2003 yılında Moskova’da kuruldu. Bu proje, Avrupalı uçak üreticisi ile Kaskol Grubu arasında kurulan ortak girişimin bir parçasıydı. Tesis, A330neo, A350-1000, A321XLR programlarındaki çalışmalar da dahil olmak üzere toplamda 120’den fazla projeyi birlikte yürütüyor.
Airbus’ın Rusya’daki varlığı oldukça sağlam. Bu durumun etkisi her iki yönde de kendini gösteriyor. Bu güçlü ilişki ağı sayesinde, Airbus uçaklarının sayısı, Rusya’da her geçen gün artmaya devam ederken; uçakların üretimindeki en önemli malzemelerin başında gelen Titanyum’un tedariğinin çok büyük bir kısmı da Rusya’dan karşılanmaya devam ediyor.
