Son bir haftadır, bütün dünyanın gözü kulağı, Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Zirvesi nedeniyle İskoçya’nın Glassgow şehrindeydi. Dünya liderleri ve beraberindeki heyetlerinin, zirveye katılmak üzere özel jetlerle seyahat etmesi ciddi bir eleştiri konusu oldu.
Liderler, iklim değişikliğini konuşmak için İskoçya’da toplanmak üzere yaptıkları uçuşlarla çevreye ne kadar zarar verdi? Başka seçenekleri yok muydu?
Glasgow’a Kaç Uçak Geldi?
İklim değişikliği zirvesinin en çok sevindirdiği kişiler, kuşkusuz İskoçyalı uçak fotoğrafçıları yani spotterler oldu. İskoç spotterlar, olağan akışın dışındaki uçak trafiği sayesinde bir çok uçak modelini belki de ilk kez görüp fotoğraflama şansı buldu. Yani zirvenin tadını en çok onlar çıkardı.
Zirveye sadece liderlerin kendileri değil, helikopterler ve konvoylarındaki diğer araçları taşıyan kargo uçakları da geldi. Örneğin, ABD Başkanı Biden’ın Glasgow’a “Canavar” olarak bilinen zırhlı araçlarından birini getirdiğini biliyoruz. Pazar günü Roma’daki G-20 zirvesinde de canavarı kullanmıştı.
FlightRadar24’e göre, Glasgow’daki zirve için, 27 Ekim ile 1 Kasım arasında Prestwick ve Edinburgh havalimanlarına yapılan ticari olmayan uçuşların sayısı 182 oldu. Bu rakam, zirveden önceki hafta bu iki havalimanına yapılan toplam uçuş sayısının yaklaşık iki katıydı. Üstelik Joe Biden’ın uçağı Air Force One gibi bazı charter uçuşları bu rakama dahil edilmedi. Yani korkunç bir trafik olduğunu söylemek mümkün.
1 Kasım’dan önceki dört günde Glasgow ve çevresine özel jetlerle gerçekleştirilen VIP uçuşların sayısı da 76 oldu. Bir başka ilginç detay ise özel jetlerin yolcularını indirdikleri Prestwick Havalimanı’na 41 km uzaklıktaki Paisley’deki başka bir meydana uçup park ediliyor olmalarıydı.
İş Jetlerinin İklim Değişikliğine Katkısı
Şimdi gelin özel jetlerle yapılan uçuşların oluşturduğu karbon ayak izine biraz daha yakından bakalım. Bildiğiniz gibi uçaklar, ana maddesi petrol bazlı kerosen olan Jet A-1 yakıtları ile çalıştığı için, başta karbondioksit (CO2) olmak üzere çeşitli sera gazları üreterek doğayı kirletiyor. Böylece küresel ısınmaya katkıda bulunuyor.
Uçakların kat edilen kilometre başına ortaya çıkardığı emisyonların, diğer ulaşım türlerinden önemli ölçüde yüksek olduğunu söylemek mümkün. Ancak bu ölçü, uçağın doluluk seviyesi ve verimliliğe bağlı olarak önemli ölçüde değişebiliyor.
Özel jetler ise genellikle yolcu başına kilometre cinsinden bakıldığında, ticari yolcu uçaklarına göre çok daha fazla zararlı gaz emisyonu üretiyor.
Liderlerin kullandığı birçok farklı özel jet modeli var. Ancak bu modeller arasında en popülerlerinden biri olan Cessna Citation XLS, saatte ortalama 225 galon (1.023 litre) yakıt tüketiyor.
Bir çok lider, G20 zirvesi için bulunduğu Roma’dan İklim Değişikliği Zirvesi için Glasgow’a özel jetle geldi. 2 saat 45 dakika süren bu uçuşlarda, yaklaşık 2.800 litre yakıt tüketildiği sanılıyor.
Uçakların tükettiği her 1 litre yakıt için gezegenimize 2,52 kg karbondioksit yaydığı düşünülüyor. Yani her bir lider, Roma’dan özel jet ile Glassgow’a uçarken, 7,1 ton CO2 üretildi ve doğayı kirletti dersek yanlış olmaz.
Öte yandan bilim insanları, uçuşların iklim değişikliği üzerindeki etkisini en doğru şekilde ölçebilmek adına, yüksek irtifada uçaklar tarafından salınan CO2 dışı gaz emisyonların etkisini de hesaba katabilmek için CO2 emisyon değerlerinin 1,9 ile çarpılmasını tavsiye ediyor.
Bu nedenle, her liderin uçuşu için toplam emisyon seviyesi 13,5 ton CO2’e eşdeğer hale geliyor. Her özel jette ortalama 10 kişi olduğunu varsayarsak, Roma’dan Glassgow’a uçan her yolcu, doğaya saldığı yaklaşık 1,5 ton zararlı gaz emisyonundan sorumlu şekilde iklim değişikliğini konuşmaya başladı diyebiliriz.
Dünya liderleri Roma’dan Glasgow’a ticari bir yolcu uçağında seyahat etseydi, ortaya çıkan emisyon değerlerinin yaklaşık dörtte bire düşeceğini söylemek de mümkün. Ticari bir yolcu uçağı, özel jetlere göre birim saatte daha fazla yakıt tüketmesine rağmen, özel bir jete göre aynı anda çok daha fazla yolcu uçurabilmesi nedeniyle, kişi başına daha az emisyon üretiliyor.
İlgili Haber | Uçaklar Ne Kadar Yakıt Tüketiyor?
Uçaklar, içinde kaç yolcu olursa olsun; en çok kalkış ve iniş sırasında yakıt tükettikleri için, doğaya yeterince zarar veren bir ulaşım aracıyken, özel jetler ile uçuşların artması, uçakların gezegenimize verdiği zararın boyutunu daha da artırıyor.
Toplantı Yüz Yüze Olmak Zorunda mıydı?
İklim krizini konuşmak ve bu konuda önlemler almak üzere buluşan liderlerin, bu buluşmayı gerçekleştirmek için dünyayı daha fazla kirletmesi nedeniyle, insanların aklına, böylesi bir toplantıyı yüz yüze yapmak zorunluluk muydu şeklinde bir soru geliyor.
Nisan ayında ABD Başkanı Joe Biden, dünya liderleri için bazı taahhütlerde bulunulan sanal bir iklim zirvesine ev sahipliği yapmıştı. Ancak birçok lider, yüz yüze görüşmelere ihtiyaç olduğunu ve bu tip toplantıların daha verimli olduğu görüşünde.
G-20’den Sonra COP26 Neden Glasgow’da?
Sosyal medyada öne çıkan bir başka tartışma konusu ise İklim Değişikliği Zirvesi’nden hemen önce gerçekleşen G20 Zirvesi’nin neden Roma’da olduğuydu. G20, en büyük 20 ekonomiye sahip ülkenin liderlerinin katıldığı bir toplantı. Yılda bir kez, grubun dönem başkanlığını elinde bulunduran ülkenin ev sahipliğinde gerçekleştiriliyor.
İklim Değişikliği Zirvesi ise başlangıçta planlandığı gibi Kasım 2020’de gerçekleştirilmiş olsaydı, liderlerin bu kez zirvenin hemen ardından Suudi Arabistan’ın Riyad kentindeki G20 zirvesine uçmaları gerekecekti…
