Geçtiğimiz Mayıs ayında, Volaris Havayolları’na ait iki Airbus A320 uçağı, Mexico City Havalimanı’nda (MEX) çarpışma tehlikesi atlattı. Uçaklardan biri, pistte kalkış için sıra beklerken, diğer uçak aynı pist için son yaklaşmasını gerçekleştiriyordu. Korkunç bir felaketin yaşanmasına saniyeler kala, o esnada pistin yan tarafında bulunan başka bir uçaktaki pilotun uyarısı ile piste doğru yaklaşan uçağın pilotları, pas geçme kararı alarak uçağı yeniden tırmanışa geçirdi. Çarpışma son anda önlenmiş oldu.
Ancak Meksikalı havayolu Volaris, yaşanan bu olayın ardından ilginç bir karar aldı. Piste doğru yaklaşan uçağın pilotlarını uyararak, çarpışmayı önleyen yardımcı pilot Libertad Salmeron, bu anları kamera ile kaydettiği için kovuldu.
Volaris yönetimi, Salmeron’un, steril kokpit kurallarını çiğnemesi nedeniyle kovulduğunu açıkladı.
Pilot Kendini Savundu!
Salmeron, şirket yönetimine sunduğu savunmasında, bu video kaydını yapmak için kaptan pilottan izin aldığını söylerken; yaşanabilecek potansiyel bir felaketi önlemek için de gerekli uyarıyı yapan kişinin de kendisi olduğunu söyledi. Video çekildiği esnada içinde bulundukları uçağın hareket halinde olmadığını ve bu sebeple herhangi bir risk yaşanmadığını anlattı. Böylesine ciddi bir olayın kamera kaydının bulunmasının, olayı inceleyecek müfettişler için faydalı olacağı iddiası bile, pilotun kovulmasını engelleyemedi.
Salmeron, teknik olarak kuralları ihlal etti mi? Evet kesinlikle. Ancak büyük bir kazanın önlenmesini de sağladı. Bu yüzden yapılan hatanın, elde edilen kazanım ile dengelenebileceğini düşünebilirsiniz. Ama Volaris’in bu pilotun işine son verme kararını legalleştirmek için kendisine bir neden aradığı kesin gibi görünüyor.
Aeromexico İşsiz Kalan Pilotu Transfer Etti
Havacılık sektöründe, prosedürlere uymadığı için kovulan bir pilotsanız, diğer havayolu şirketlerinde iş bulmanız da oldukça zor. Ancak bu hikaye, genelin aksine mutlu sonla bitecek gibi görünüyor. Zira Aeromexico, Volaris’in kovduğu Salmeron’u işe aldı ve Boeing 737’de yardımcı pilot olarak eğitimlere başlattı.
Pek çok insan Volaris Havayolları’nın bu kararından hoşnut olmadı. Hhavayolu pilotları birliği ASPA da Volaris’in kararıyla ilgili endişelerini dile getirdi. Ancak görünüşe göre Aeromexico burada kendisi için bir fırsat gördü.
Steril Kokpit Nedir?
‘Steril kokpit’ modern uçaklarla gerçekleştirilen uçuş operasyonları için oldukça önemli bir kavram. Uçuşun en önemli ve en zorlu aşamalarında, pilotların konsantrasyonunu sağlamak için getirilen tüm emniyet önlemlerinin bütünü olarak özetlenebilir. Yani steril kokpit, ‘pilotlar, kritik uçuş aşamalarında sadece uçuş faaliyetlerine odaklanmalıdır’ felsefesinin vücut bulmuş hali diyebiliriz.
Steril kokpit kuralları, uçuşun taksi, kalkış, yaklaşma, iniş aşamaları ile 10.000 ft altındaki irtifalarda, kokpitte gereksiz eylemleri veya konuşmaları yasaklar. Bu konuda her havayolu kendi kurallarını ayrıca belirleyebilir.
Uçuşun bu kritik safhalarında, kokpit ekibinin uçağı uçurmaya odaklanması; birbirlerinin, diğer mürettebatın veya yolcuların onların dikkatlerini dağıtmaması çok önemli. Oldukça basit gibi gözüken bu kuralların; geçmişte yaşanan birçok kazadan elde edilen dersler kapsamında getirildiğini unutmamak gerekiyor.
En iyi bilinenlerden örneklerden biri, 1974’te yaşandı. Eastern Airlines’in McDonnell Douglas DC-9 tipi uçağı, 212 sefer sayılı uçuşta Charlotte Douglas Havaalanı’na yaklaşırken düştü. Kaza ile ilgili yapılan soruşturma, uçuşun son aşamalarındaki dikkat dağınıklığının, kazanın ana faktörü olduğunu ortaya koydu. Çünkü pilotlar, bu esnada sohbet ediyor ve havalimanı yakınlarındaki Carowinds Eğlence Parkı’nın yerini bulmaya çalışıyorlardı.
İlk olarak 1981’de ortaya atılan steril kokpit kuralları fikri, önce FAA ardından da EASA regülasyonları içerisine dahil edildi.
Steril Kokpitte Neler Yapılamaz ?
Steril kokpit kuralları, ülkeler ve hatta havayolları arasında farklılık gösterse bile; genel itibariyle ortak olan maddeler oldukça fazladır. Buna göre belirtilen irtifa ve uçuş safhalarında:
- Pilotlar arasında zorunlu olmayan konular ve sosyal hayata dair konuşmalar yasaktır.
- Yemek yemek, kitap okumak gibi faaliyetler yasaktır.
- Kabin ekibinin gereksiz dikkat dağıtmasına izin verilmez.
- Genel yolcu anonsları yapılmamalıdır (genel bilgilendirmeler veya çevre, manzara bilgileri gibi)
- Gereksiz yere, yer veya şirkete yapılan çağrılara izin verilmez.
- Gereksiz evrak işlerini tamamlamak yasaktır.
Kabin Ekibi İçin de Geçerli!
Steril kokpit kuralları hem pilotlar hem de kabin ekibi için geçerlidir ve tüm mürettebat üyeleri bunun önemi konusunda eğitilir. Kabin ekibinin, pilotların dikkatini yiyecek ve içecek istekleri, yolcu yönetimi veya diğer konular ile dağıtmaması önemlidir.
Elbette acil bir durumda iletişim kurabilirler ve iletişim kurmaları da gerekir. Çoğu havayolu düzenlemeleri bu seviyede bırakır. İlginç bir şekilde, Japan Airlines gibi havayolları, bu düzenlemeleri daha da ileri götürüp, kokpit ekibiyle iletişime geçilebilecek olayları kesin sınırları ile tanımlıyor.
