Çağrı kodları, pilotlar ve hava trafik kontrolörleri arasındaki iletişimde yaşanabilecek potansiyel karışıklıkları önlemek için geliştirilmiştir. Pek çok havayolu çağrı kodu olarak uçuşlarını gerçekleştirdiği kodları kullanırken, kimi havayolları ise kimlik tespiti için “Cactus” veya “Speedbird” gibi benzersiz çağrı kodlarını kullanıyor.
Eğer sık uçan bir yolcu veya havacılık tutkunuysanız, havacılıkta da kullanılan NATO fonetik alfabesini bir çırpıda ezbere sayabilirsiniz. Ayrıca, Uluslararası Hava Taşımacılığı Birliği (IATA) tarafından havayolları için verilen iki harfli kodlar ve havaalanları için belirlenen üç harfli kodların çoğuna da aşinasınızdır.
Havayollarının çağrı kodları ise pilotların uçuş sırasında hava trafik kontrolörleri (ATC) başta olmak üzere yer ile yaptıkları iletişimler veya gökyüzünde seyir halinde bulunan diğer uçaklarla kurdukları iletişim sırasında uçakları tanımlayan alfasayısal karakterler olarak özetlenebilir.
Çağrı Kodları (İşaretleri) Karışıklığı Önlüyor
Günün herhangi bir anında, gökyüzü bazıları özel, bazıları ticari olmak üzere çok sayıda uçakla doludur. Pilotlar ve hava trafik kontrolörleri, bu uçakları birbirinden ayırmak ve belirli bir uçağı veya uçuşu tanımlamak için, çağrı kodlarını veya çağrı işaretlerini kullanarak iletişim kurarlar. Genel havacılıkta, çağrı kodu olarak, uçağın kuyruk numarasını kullanır. Bir örnek vermek gerekirse:TC-AB1 tescilli bir uçak ile iletişim kurmak için Tango-Charlie-Alfa-Bravo-One çağırısı yapılır.
Amerika Birleşik Devletleri’nde işler biraz farklı. Burada çağrı kodu olarak pilotlar ilk harfi atlıyor ve onu uçağın markası veya belirli modeliyle değiştiriyor. Bu durumda N978CP tescilli uçağın çağrısı, Cessna-nine-seven-eight-Charlie-Papa şeklinde yapılıyor.
Çağrı kodları hayati bir öneme sahip. Çünkü kalabalık bir odada bir kişinin adını yüksek sesle söylemek gibi dikkat çeker ve o kişiyi, ortamdaki diğer herkesten ayırır. Hava trafik kontrolörleri de taö da bu sebepe, belirli bir uçakla iletişim kurmak istediklerinde aynı mantığı kullanır.
Çoğu havayolu için çağrı kodu, havayolunun isminin yeniden ifade edildiği basit bir versiyondur. Örneğin, Avustralya’nın ulusal havayolu Qantas’ın çağrı kodu, havayolunun adı ve ardından uçuş numarası olarak kullanılıyor. Aynı şey Türk Hava Yolları, United, Emirates, Singapur ve Southwest için de geçerli. Ancak farklı nedenlerle, kendi belirledikleri çağrı kodunu taşıyan başka havayolları da var. Bazıları bu özel adlandırmayı, karışıklığı önlemek için yaparken; bazıları ise havayolunun evini temsil etmek için bunu yapıyor.
- US Airways = Cactus
- British Airways = Speedbird
- Aer Lingus = Shamrock
- Güney Afrika Hava Yolları = Springbok
- Republic Airways = Brickyard
US Airways’in Çağrı Kodu Neden Kaktüs?
Çoğu ABD’li taşıyıcı gibi US Airways’in geçmişi de havayollarının yalnızca posta rotalarnda uçtuğu döneme kadar uzanıyor. Pittsburgh merkezli US Airways’in öyküsü, 1938 yılında du Pont ailesinin, ABD Posta Ofisi’ni, büyük ölçekli hava postası alımlarıyla ilgili denemelere başlamak üzere olduğunu öğrendikten sonra, All American Aviation’dan hisse satın almasıyla başladı.
1 Ocak 1953’te havayolu, yolcu uçurmaya da karar verdi ve adını, memleketinin adını taşıyan Allegheny Airlines olarak değiştirdi. Esas olarak Kuzeydoğu’da faaliyet gösteren havayolu, 1968’de Lake Central Airlines’ı ve 1972’de Mohawk Airlines’ı satın alarak büyüdü. 1967’de Allegheny Airlines, artık dünya genelinde standart haline gelen ortak uçuşlar yapmak üzere Henson Airlines (Piedmont Airlines) ile bir anlaşma imzaladı.
1978 Havayolu Serbestleştirme (Deregülasyon) Yasası’nın ardından Allegheny Airlines, USAir olarak yeniden markalaştı ve 28 Kasım 1984’te Boeing 737-300’ün ilk müşterisi oldu. On yıl boyunca USAir, San Diego merkezli Pacific Southwest Airlines (PSA) ve Winston-Salem ile Kuzey Karolina merkezli Piedmont Havayolları’nı satın alarak büyümeye devam etti.
1997 baharında USAir, adını US Airways olarak değiştirdi ve Amerika Birleşik Devletleri ile Avrupa arasında transatlantik uçuşlar gerçekleştirmeye başladı. 2005 yazında, Phoenix Sky Harbor Havalimanı (PHX) merkezli America West Airlines, mali açıdan sıkıntılı olan US Airways ile birleşme konusunda görüşmelere başladı. Anlaşma tamamlandığında America West Airlines şirketi, US Airways adını ve görünümünü benimsedi. Ayrıca daha sonra tüm US Airways uçuşlarında kullanılmaya başlayacak olan benzersiz Cactus çağrı kodu da korundu.
Cactus çağrı kodu (işareti) ortaya çıkışı da oldukça ilginç. Federal Havacılık Otoritesi (FAA) America West Airlines’ten, Southwest, Northwest ve Skywest’ten ayrılacak şekilde, karışıklığı önlemek için yeni bir çağrı kodu geliştirmesi talep etti. Havayolu, yeni bir çağrı işareti belirlemek için çalışanları arasında bir yarışması düzenledi ve kazanan Cactus oldu. Kaktüs, Phoenix’in, Sonoran Çölü’ne yakın olması nedeniyle seçildi. Bu çöl, devasa Saguaro kaktüsleriyle ünlü.
2013 yılında American Airlines ile yaşanan birleşmenin ardından 2015 yılında uçuşlarda Cactus çağrı kodu kullanımı sona erdi. Cactus çağrı kodu kullanılan son US Airways uçuşu, 8 Nisan 2015’de Londra Heathrow ile Philadelphia arasında gerçekleştirilen US Airways’in 774 sefer sayılı uçuşu oldu.
Speedbird
British Airways ve Speedbird çağrı kodunun geçmişi ise Imperial Airways’in kurumsal logosu olarak Speedbird amblemini kullandığı 1932 yılına kadar uzanıyor. 1939’da Imperial Airways ve British Airways Ltd. şirketleri birleşerek British Overseas Airways Corporation (BOAC) şirketini oluşturdu. Ortaya çıkan yeni ve devlet mülkiyetindeki havayolu, kurumsal logosunda Speedbird amblemini kullandı. BOAC, kendisini British European Airways (BEA) ve British United Airways’den (BUA) farklılaştırmak için Speedbird çağrı kodunu kullanmaya karar verdi.
Shamrock
İrlanda’nın ulusal havayolu Aer Lingus uçaklarının kuyruklarında, üç yapraklı yonca figürü bulunuyor. Bu durum yonca anlamına gelen shamrock kelimesinin, havayolunun resmi çağrı kodu olarak kullanılması sonucunu doğuruyor.
Springbok
Güney Afrika’nın yeni ulusal havayolu South African Airways de dahil olmak üzere, son yıllarda havayolunun isminde ve yapısında meydana gelen tüm değişikliklere rağmen, şirket uçuşlarında geleneksel Springbok çağrı kodunu kullanmaya devam ediyor. Havayolunun uçaklarında kullanılan eski beyaz, mavi ve turuncu boyamayı düşünün. Uçakların kuyruğundaki logo “springbok” adı verilen, sıçrayan bir antilop türüydü.
Brickyard
Merkezi Indianapolis’de bulunan Republic Airlines, American Airlines, Delta Air Lines ve United Airlines adına farklı isimler altında uçuşlar gerçekleştiren bölgesel bir havayolu şirketidir:
- American Eagle
- Delta Connection
- UnitedExpress
Indianapolis aynı zamanda her Memorial Day kapsamında 500 mil uzunluğundaki parkurda gerçekleştirilen Indy 500 isimli motor yarışının yapıldığı Indianapolis Motor Yarış Pisti’ne de ev sahipliği yapıyor. 1909’da yarış pisti tuğlalarla döşendi ve bu da yerel halk tarafından bu pistin “Brickyard” olarak adlandırılmasına yol açtı. Bugün ise yarış pistinin yalnızca başlangıç ve bitiş çizgisinde bir sıra tuğla kalmış durumda.
