İlki 1989 yılında, 200 katılımcı firma ve sergilenen 25 uçakla hem ticari hem de askeri havacılığa bölgesel yatırımların destekleriyle gerçekleştirilen bir havacılık organizasyonu olan Dubai Air Show, zaman içinde büyüdü ve dünyanın en önemli havacılık organizasyonlarından biri haline geldi. 17 Kasım 2019’da kapılarını 16’ncı kez ziyaretçilerine açan fuar, katılım anlamında bugüne kadarki en büyük organizasyon olarak kayıtlara geçti. Bu yıl fuara yaklaşık 1.300 şirket katılırken, sivil ve askeri toplam 161 uçak sergilendi. Ancak fuar verimlilik açısından, beklentilerin altında kaldı.
Büyük umutlarla startı verilen fuarın ilk gününde sadece 2 uçak siparişi haberi gelmesi sektörde adeta soğuk duş etkisi yarattı. İlk gün, Biman Bangladeş Havayolları, Amerikalı imalatçı Boeing’e liste fiyatı 585 Milyon Dolar olan iki adet Boeing 787-9 Dreamliner siparişi verdi.
Son iki fuarın ilk gün rakamlarına bakıldığında durum net olarak ortaya çıkıyor. 2017’deki son Dubai Air Show’un ilk gününde, 15.1 Milyar Dolar sipariş rakamına ulaşılırken; 2013’teki organizasyonun ilk günü ise 192 Milyar Dolar’lık sipariş miktarıyla tüm zamanlar rekorunu kırılmıştı.
Orta Doğu’nun amiral gemisi olan bu dev havacılık fuarı, rekor kıran anlaşmalarla ün salmışken, bu yıl ortaya çıkan tablo, küresel havacılık endüstrisinin karşı karşıya olduğu zorlukların net bir göstergesi.
Zengin Körfez ülkeleri ve devletlere ait havayolları için, düşük talep ve artan arz ortamında petrol fiyatları baskılanmaya devam ettiği için büyük sipariş rakamlarının açıklandığı dönemler geri gelmemek üzere gitti gibi görünüyor. Ekonomistler, ABD-Çin ticaret savaşı ve Brexit’in yatırımcılar için yarattığı belirsizlik gibi temel sebeplerin, ticarette ve büyümede yavaşlama getirdiğini düşünüyor.
Sektördeki durağanlığın en önemli sebeplerinden biri de Boeing’in 5 ay içinde üst üste yaşadığı ve 346 kişinin hayatına mal olan 737 MAX kazasının yarattığı kriz ortamı. Uçağın ne zaman gökyüzüyle buluşacağı belirsiz ve havayolları aksiyon almak için oradan gelecek haberleri bekliyor. Sürecin uzaması sektöre olumsuz bir hava katıyor.
Fuarın ilk günü sipariş sayısının sadece 2 ile sınırlı kalmasının yarattığı şok etkisini; ikinci günü ev sahibi Emirates dağıttı
Dubaili havayolu, Avrupalı imalatçı Airbus’a 16 milyar Dolar liste fiyatına sahip, 50 adet A350-900 siparişi verdi. Bu karar, 2021 yılında üretim programı kapanacak olan A380 siparişlerinin 39 adedinin, 50 adet A350’ye çevirdiği anlamına geliyor. İlk A350, Mayıs 2023’te teslim edilecek ve 50 uçağın tamamı 2028’e kadar filoya katılacak.
Fuarın dördüncü günü ise yine ev sahibi Emirates, liste fiyatı 8,8 Milyar Dolar olan 30 adet Boeing 787-9 Dreamliner siparişi vererek, adeta gemisini kurtaran kaptan oldu ve tarihin en düşük sipariş rakamlarıyla kapanan fuar olmasının önüne geçti.
Boeing’e verilen 30 adet sipariş, 777X ile ilgili gecikmeler ve teslimat belirsizliğinin de bir sonucu. 30 adet 777X siparişi 787 Dreamliner’a çevrilse de Emirates yine de kalan 120 siparişi ile dünyanın en büyük 777X müşterisi olmaya devam ediyor. Dreamliner teslimatlarının da Airbus A350’ler gibi, 2023’ten itibariyle başlaması planlanıyor.
Dubai Airshow’da yapılan sipariş atağı; filosunda sadece Airbus A380 ve Boeing 777 bulunduran Emirates için, tamamen yeni bir filo dinamiği yaratacak. Filodaki uçak tipi dörde çıkacak. Hem A350 hem de 787’ler, havayolunun 2020’de tanıtmayı planladığı yeni premium ekonomi kabinine de sahip olacak.
TÜRKİYE’DEN KATILIM
Fuara Türkiye’den Aventure Aviation, Cornea, Roketsan, Turkish Cabin Industry (TCI) Turkish Seat Industries (TSI) Turkish Technic katıldı. Dubai Air Show ile aynı tarihlerde Bangkok’ta düzenlenen Savunma fuarı nedeniyle, başta TUSAŞ ve ASELSAN başta olmak üzere Türk Savunma sanayi şirketleri Dubai Air Show’a katılmadı.
Dubai Air Show 2019 boyunca 24,8 Milyar Dolar’ı Emirates’in Boeing ve Airbus siparişleri olmak üzere toplam 54.5 Milyar Dolar’lık sipariş rakamına ulaşılabildi. Bu rakam, bir önceki organizasyonun sadece kapanış gününde açıklanan sipariş rakamlarının yarısından bile daha az olmasıyla dikkat çekti. Bir sonraki Dubai Air Show 2021 yılının 14 – 18 Kasım günleri arasında düzenlenecek.
