Afrika, genellikle havacılığın gelişimi konusunda son sınır olarak tanımlanıyor. Kıtada, endüstrinin büyümesi ve gelişmesini engelleyen sorunlar arasında hükümet müdahaleleri, vize kısıtlamaları, yüksek vergilendirme ve zayıf altyapı gösteriliyor. Tüm bu sebepler, kıta genelinde sektörel gelişimin önünde dev birer engel durumunda.
Kıtanın devasa ölçeği ile altyapı problemleri birlikte düşünüldüğünde, yalnızca büyük şehirleri birbirine bağlamak için değil; kısa mesafeli bölgesel rotalar için bile, hava yolculuğunun en iyi ve hatta tek seçenek olması gerektiği sonucuna ulaşılabilir.
Ancak Covid-19, tüm Dünya’yı kasıp kavurmadan önce bile, Afrika içinde bir noktadan diğer noktaya uçmak, genellikle Avrupa veya Orta Doğu üzerinden uzun bir bağlantılı uçuş yapmayı gerektirebiliyordu. Hatta, iki komşu ülkeler arasında uçmak için bile, bu ülkelere çok daha uzaktaki bir başka üçüncü ülke üzerinden bağlantılı bir uçuş yapmak zorunda kalabilirdiniz.
Afrika’nın havayolu ticaret birliği olan African Airlines Association (AFRAA) tarafından yapılan araştırma, Afrika içi hava bağlantısının zayıf olduğunu net bir şekilde ortaya koyuyor. Kuzey Afrika’da bağlantı düzeyi nispeten yüksek olsa da, bölgeler arası bağlantı oldukça zayıf kalıyor. En yüksek bağlantı oranı ise kuzey ve batı Afrika arasında gibi görünüyor. Güney Afrika ise diğer bölgelerle, özellikle kıtanın batısıyla çok daha az bağlantılı.
Yukarıdaki tablo, Afrika’da bir bölgedeki tüm ülkeler arasında veya başka bir Afrika bölgesine doğrudan bağlantıların yüzdesini gösteriyor.
Uçsuz bucaksız kıtada, daha iyi bir hava taşımacılığı ağı oluşturma potansiyelinin çok büyük olduğunu biliyoruz. Ancak, on yıllarca yıldır süren tartışmaları nihayetlendirip, sağlam adımlara dönüştürmek neden mümkün olmuyor? Bu kararı alacak paydaşlar tarafından bunu gerçekleştirmek konusunda gerçek bir istek var mı? Onları engelleyenler ne? COVID-19 krizi Afrika havacılığında çok şeyi değiştirdi mi?
COVID-19 AFRİKA HAVACILIĞINI DERİNDEN YARALADI!
Afrika Havayolları Birliği (AFRAA), Afrikalı havayollarının, koronavirüs nedeniyle 2021 yılının ilk çeyreğinde 2,6 milyar Dolar kaybettiğini ve yılın ikinci çeyreği için de benzer düzeyde bir kayıp oluşmasını beklediklerini söylüyor.
Uluslararası Hava Taşımacılığı Birliği (IATA) hava yolculuğuna olan talepte yaşanacak toparlanma konusunda ümitli. Yılın başında yerel endüstriyel rakamlar, 2021’de 2019 seviyelerinin yalnızca %38’ine ulaşılacağı yönündeydi.
Etiyopya Havayolları Grubu CEO’su Tewolde GebreMariam, Afrika havayolu endüstrisinin, dünyanın geri kalanındaki havayolu endüstrisinden çok daha fazla etkilediğini düşünüyor.
Pandemi ile kargo operasyonlarına doğru yaşanan hızlı geçişin, krizin daha da kötüye gitmesine neden olduğunu düşünen GebreMariam, Afrika’daki birkaç karlı havayolundan biri oldukları 2010’lardaki güçlü performanslarının, pandemi ile değişen koşullarda ayakta kalabilmelerinin en önemli nedeni olduğu görüşünde.
AFRİKALI 8 HAVAYOLU İFLAS ETTİ!
IATA’nın Afrika ve Orta Doğu’dan sorumlu bölge başkan yardımcısı Kamil Alawadi, Afrika’daki havayollarının tahmini olarak 7,7 milyar Dolar kaybettiğini söylüyor. Hükümetler tarafından Covid-19’un yayılmasıyla mücadele için getirilen kısıtlamalar trafikte düşüşe neden olduğu için, Afrika’da sekiz havayolu iflas ederken, yedi milyon çalışanın bundan zarar gördüğünü açıkladı.
Afrika’nın COVID-19 salgınının yükünü taşıması bekleniyordu. Bilim insanları, bazı ülkelerin sağlık sistemlerinin kırılganlığı, kalabalık şehirler ve mevcut büyük halk sağlığı sorunları (sıtma, tüberküloz ve HIV) nedeniyle kıta için potansiyel bir “saatli bomba” benzetmesi yapıyor.
Mayıs-2020’de Dünya Sağlık Örgütü, Afrika’daki yaklaşık çeyrek milyar insanın, bulaşıcı hastalıklardan orantısız şekilde etkilenerek, enfekte olacağını tahmin etmişti. Durumun böyle olduğu kanıtlanamadı.
Bu kanıtlanamama durumunun kesin bir nedeni yok. Ancak test eksikliği olabileceği düşünülüyor. Belki iklim, daha genç bir nüfus, yaşam alışkanlıkları, hatta daha önce patojenlere maruz kalma gibi nedenlerin de bu durumu ortaya çıkarmış olabileceği sanılıyor. Hükümetlerin hızlı ve güçlü aksiyon almalarından kaynaklanmış olabileceğini iddia eden bir kesim de var. Afrika’da yıllarca sınırları yıkmak için verilen mücadelenin ardından, pandemi kısıtlamaları hızlı bir şekilde yeniden bu sınırları geri getirdi. Devam eden COVID-19 krizi, bu engellerin aşılmasının daha da zorlaşacağını gösteriyor.
Çoğu Afrika ülkesi, pandemi sonrası süreç için hava bağlantılarını tamamen veya kısmen yeniden etkinleştirmiş olsa da büyük çoğunluğu için hala kısıtlamalar büyük bir engel teşkil ediyor. Bazı ülkeler için hava taşımacılığı faaliyeti tamamen dondurulmuş durumda.
SORUN AŞI EKSİKLİĞİ!
Sorunun, COVID-19 aşılarının çoğunun, varlıklı ülkeler tarafından önceden sipariş edilmiş olması olduğu görüşü hakim. 1990’larda, çok daha büyük bir enfekte insan nüfusuna sahip olmasına rağmen, HIV/Aids için antiretroviral (ARV) tedavi, ABD’de tanıtıldıktan altı yıl sonra, kıtaya ulaşabilmişti. DSÖ ve Aşı İttifakı’nın bir girişimi olan Covax, bu gecikmenin üstesinden gelmeyi ve COVID-19 aşılarını dünya çapında adil bir şekilde dağıtmayı amaçlıyor.
RwandAir CEO’su Yvonne Manzi Makolo, Afrika kıtasındaki aşı seviyelerinin “çok endişe verici olduğunu ve bu durumun, havacılık endüstrisi için çok büyük bir endişe oluşturduğu“ görüşünde. Makolo, insanların seyahat edebildikleri bir tablo görmek istediklerini, negatif sonuçlu COVID testi olan ve aşılananların, serbestçe seyahat etmelerine izin verilmesi gerektiği konusunda ısrarcı. Endüstrinin yeniden toparlanması için kesinlikle bu kuralların küresel bir standart getirilmesi gerektiğini söylüyor.
Makolo, havayolunun Afrika rotalarının çoğuna yeniden başladığını açıkladı. “Afrika’yı eskisinden daha iyi bir şekilde birbirine bağlamaya gerçekten odaklanmak istiyoruz. Afrika pazarlarını birbirine ve Afrika kıtasının ötesine bağlama konusunda çok fazla potansiyel olduğuna inanıyoruz” görüşünü paylaşıyor.
TRAFİKTE BÜYÜK DÜŞÜŞ!
Afrika’da hava yolcu trafiğinin Temmuz-2021’de Temmuz 2019 seviyelerinin %42,9’una, kapasitenin ise %53.7’ye ulaştığı tahmin ediliyor. AFRAA, bu durumu “sınırların kapatılması, sağlık protokolleri ve bazı ülkelerde COVID-19 enfeksiyonlarında devam eden artış ile ilgili bilgilerdeki tutarsızlıklar nedeniyle, yolcu trafiği hacimleri düşük kalıyor” şeklinde yorumluyor.
Küresel olarak iç ve dış hat seyahat talebi, Temmuz 2021'de Haziran 2021'e kıyasla ivmelendi. Ancak ülkelerin seyahat kısıtlamaları, toparlanmayı geciktirmeye devam ettiği için, özellikle uluslararası pazarlarda talep, pandemi öncesi seviyelerin hala çok altında. Kaynak: @IATA pic.twitter.com/MMFp0fFZSy
— BoardingInfo (@boardinginfo) September 6, 2021
Dünyanın diğer bölgelerinde olduğu gibi, Temmuz-2019 trafik seviyelerinin %64’ünü oluşturan iç hat pazarları, Afrika içi (%22,9) ve kıtalararası (%13,1) pazarlardan daha iyi performans göstermeye devam ediyor. Koltuk kapasitesi yurt içi için %50,2, Afrika içinde %27,3 ve kıtalararası uçuşlarda %22,5’e ulaştı.
HAVACILIK AFRİKA İÇİN ÇOK ÖNEMLİ!
AFRAA genel sekreteri Abdérahmane Berthé, “2021 kadar 2022’nin de çok zor bir yıl olacağı görüşünde. Afrika ekonomileri için hava taşımacılığı çok önemli… Havayolları kârlı olmasa bile, GSYİH’ye ve ayrıca istihdam yaratmaya katkıları, Afrika kıtası için çok kritik ve önemli” görüşünün ısrarla altını çiziyor.
AFRAA tarafından “sınırların güvenli ve sorunsuz bir şekilde yeniden açılmasına yönelik bir tehdit” olarak tanımlanan COVID-19’un Delta varyantına ile ilgili olarak ise Berthé, Afrika’daki COVID-19 enfeksiyonlarındaki son dalgalanmanın “gerçekten endişe verici” olduğunu yineliyor.
Berthé, aşılama oranının hala çok düşük oluşuna vurgu yaparak, hükümetlerin, kıta genelinde aşıların dağıtımını hızlandıracak adımlar atması gerektiğini savunuyor. Sektörün toparlanması, yolculara ve tüm paydaşlara güven sağlanabilmesi için aşılama seviyelerinin artırılmasının çok önemli olduğunu belirtiyor.
Afrika, uzun zamandır vaat edilen bir liberalleşmeyi nihai olarak gerçekleştirmeye çalışırken, ülkeler arasındaki engeller de yavaş yavaş ortadan kalkıyordu. Geçen yıl, tüm Dünya, pandemi ile birlikte çok büyük bir değişimin içine itilmiş olsa da, Afrika’nın havacılık endüstrisinin kendisini sıfırlama ve yeni düzene uyum sağlama fırsatını kullanıp kullanmayacağını görmek için henüz çok erken. Normale dönmek artık gerçek bir seçenek değil ve Afrika’nın hava taşımacılığı stratejisini, yeniden keşfetmenin yolunu bulması, sağlıklı bir gelecek için tek çıkış yolu gibi gözüküyor.
