Avrupalı imalatçı Airbus, yeni ultra uzun menzilli dar gövde uçağı A321XLR ile havayollarına vaat ettiği menzili sunabilmek konusunda bazı sorunlar ile karşı karşıya…
Airbus A321XLR, 2019’da ilk kez duyurulan ve sektörde büyük heyecan uyandıran yeni bir uçak. Daha şimdiden, 20’nin üzerinde farklı havayolundan 500’ün üzerinde sipariş almayı başardı. Dar gövdeli uçaklarla yapılan uzun mesafeli seyahatler konusunda yeni bir çağ başlatması bekleniyor. ABD’li Boeing’in bu segmentte rakip olabilecek bir modeli olmadığı için A321XLR, Airbus için pazar payı konusunda çok büyük bir rekabet avantajı sunacak. Şimdiye kadar ABD’li imalatçı Boeing, 757 ile bu pazarda büyük bir avantaja sahipti.
A321XLR, mevcut A321 modelinin menzili uzatılmış bir versiyonu. Uçağın, havacılık endüstrisinde en uzun menzilli dar gövdeli uçak olarak tarihe geçmesi planlanıyor. A321 uçakları için bu güne kadar çok sayıda gelişme yaşandı:
- İlk olarak, daha düşük yakıt tüketimi ve dolayısıyla daha uzun menzil sunan, yeni motorlara ve gelişmiş sistemlere sahip A321neo tanıtıldı.
- Ardından, daha da uzun menzile sahip A321LR (Long Range) kamuoyuna tanıtıldı.
- Şimdi, yeni ekstra yakıt deposu ve daha yüksek maksimum kalkış ağırlığı sayesinde, menzili 8.700 km’ye çıkabilen A321XLR (Extra Long Range) için çalışılıyor.
- A321XLR, bazı havayolları için oyunun kurallarını temelden değiştirecek. Daha önce menzil yetmediği için yapılamayan uzun mesafeli pazarlarda noktadan noktaya uçuşlar, artık daha ekonomik bir şekilde gerçekleştirilebilecek.
A321XLR’nin başlangıçta 2023 yılı itibarıyla hizmetine başlaması planlanıyordu. Sertifikasyon sürecinde yaşanan bazı gecikmeler nedeniyle, bir yılı aşkın süre önce, A321XLR’nin piyasaya çıkışının 2024’e ertelendiği duyuruldu.
Ertelemenin ana nedeni, Avrupa Birliği Havacılık Emniyeti Ajansı – EASA’nın, uçağın ekstra yakıt deposunun, uçuş emniyeti üzerinde yaratabileceği etkiler konusundaki endişelerini dile getirmesi oldu. A321XLR’nin daha uzun menzilli olmasının tek nedeni, arka gövdede fazladan bir yakıt tankına sahip olması. Endişenin ana kaynağı ise bu ekstra yakıt tankının, yangın tehlikesi doğurması ve yolcu kabininin bu durumdan olumsuz etkilenmesi riskiydi.
EASA ve Airbus Uzlaştı
Kısa süre önce Airbus ve EASA, uçağın yeni emniyet özellikleri konusunda bir anlaşmaya vardı. Uçağın, uçuşa elverişlilik sertifikasını almasının önündeki engel kaldırıldı.
Bu endişeler uçağa uygulanacak bazı modifikasyonlar ve takviyelerin yanı sıra; ekstra yakıt deposuna yeni bir koruyucu astar eklenmesini gerektirdi. Bu emniyet iyileştirmeleri, Airbus’a ciddi bir fatura çıkardı. Çünkü uçuş emniyetini artırmak ve endişeleri gidermek adına yapılan iyileştirmelerin, uçağın menzilini 370 km azaltabileceği söyleniyor.
İlk tahminler, bu yeni emniyet artıcı özelliklerin, uçağın toplam ağırlığına 200-300 kilogram ekleme yapacağı yönündeydi. Şu anda ise iyileştirmelerin, uçağın ağırlığını 700-800 kilogram artırdığı öne sürülüyor.
Yeni tahminlere göre, bu ilave ağırlık, uçağın menzilini 8350 km civarına indirecek.
Uçağın Gerçek Menzili Ne Olacak?
Bir uçağın tasarım esnasında belirlenen menzil özelliği, dünyanın çevresindeki hakim rüzgarlar olarak bilinen jet stream akışlarını etkilemez. Dolayısıyla rüzgarların durumu göz önüne alındığında, batıya uçmak, her zaman doğuya uçmaktan daha fazla yakıt gerektirir.
Her uçuş öncesinde, hava durumu, hava trafiğindeki sıkışıklık, rota değiştirme ihtiyacı gibi aksaklıklar da hesaba katılarak, önemli miktarda yedek yakıt rezervi ile planlanır.
Dolayısıyla başlangıçta uçak için planlanan 8.700 km menzile rağmen, gerçek operasyonel menzil 7400 km’ye yakın olacaktı. Yapılan yeni iyileştirmelerin ardından, uçağın gerçek operasyonel menzilinin 7000 km’ye yaklaştığı söylenebilir.
Önemli Ama Dünyanın Sonu Değil!
Airbus tarafından yapılan bir açıklamada: “XLR’nin tek koridorlu uçak segmentindeki benzersiz menzil avantajı üzerinde önemli bir etki beklemediklerini” duyurdu. Çünkü yaşanan menzil azalması durumu, Airbus’ın bu pazarda bir rakibi olmadığı gerçeğini değiştirmiyor. A321XLR, Boeing 737 MAX’ın herhangi bir versiyonundan hala çok daha uzun menzile sahip olacak.
Airbus, bazı A321XLR müşterileri ile yaşanan menzil değişiminin ardından, sipariş nedenlerinin etkilenmesi senaryosunda, A321XLR siparişlerinin daha büyük A330neo uçağıyla değiştirilmesi konusunda görüşüyor.
Bu menzil değişikliği, Amerika Birleşik Devletleri’nin kuzeydoğusundan Batı Avrupa’ya uçulan rotalar için herhangi bir sorun oluşturmayacak. Ancak JetBlue gibi havayollarının, Fort Lauderdale’den Paris’e veya Fort Lauderdale’den Buenos Aires’e uçma kabiliyetini sınırlayabilir.
Benzer şekilde, Amerika Birleşik Devletleri’nin Orta Batı’sından Avrupa’ya uçuşlar için veya Amerika Birleşik Devletleri’nin kuzeydoğusundan Doğu Avrupa’ya uçuşlar için de bir sorun teşkil edebilir.
Şimdi gözler bu uçağı sipariş eden tüm havayollarına çevrildi. Bu uçağı satın almaya karar verdiklerinde, sahip olmayı bekledikleri menzil özellikleri karşılanamazsa, bu durumu yeniden müzakere etmeye mi çalışacaklar; yoksa komple vaz mı geçecekler. Bunu da zaman gösterecek.
