Hollanda temyiz mahkemesi, Amsterdam Schiphol Havalimanı’nda (AMS) uçuş kapasitesinin kısıtlanması konusunda, yaklaşık üç ay önce bir alt mahkemenin verdiği yürütmeyi durdurma kararını bozarak; belirlenen yeni “yeşil” uçuş sınırının uygulanmasına yönelik karar verdi.
Hollanda hükümetinin Schiphol Havalimanı’nın kapasitesini azaltma kararının ardından, Uluslararası Hava Taşımacılığı Birliği (IATA) ve küresel havayolları, AB düzenlemeleri ve uluslararası anlaşmaların ihlal edildiğini öne sürerek, yasal bir itiraz süreci başlatmış ve bu konuda yürütmeyi durdurma kararı almayı başarmıştı.
Temyiz mahkemesi ise bir alt mahkemenin kararını bozdu. Yani Hollanda hükümeti, Amsterdam Schiphol Havalimanı’ndaki uçuş kapasitesini yılda 500 bin uçuştan 440 bine düşürme hakkını kazandı. Bu gelişme, havalimanına operasyon yapan havayolları ve dolayısıyla yolcular için çok kötü bir haber olmak yorumlanabilir. Kısıtlamanın, 2024 yılının Ocak ve Ekim ayları arasında uygulanmaya başlaması bekleniyor. Bu durum, halihazırda bilet satışı yapılmaya başlanan bazı uçuşların iptal edilmesi gerekebileceği anlamına geliyor.
Ne Olmuştu?
Hollanda hükümeti, Haziran 2022’de Schiphol Havalimanı’ndaki yıllık uçuş sınırını düşürme planlarını duyurdu:
- Havalimanı, şu anda yılda 500.000 uçuşa kadar hizmet verebilmektedir
- Önceki plan, havalimanındaki uçuş sayısının yılda 540.000’e çıkmasıydı.
- Yeni üst sınır, havalimanında yapılacak uçuş sayısını yılda 440.000 ile sınırlandırıyor.
- Başka bir deyişle, hedeflenen sayı, mevcut üst sınırın %12 oranında azaltılması ve gelecekte olması hedeflenen üst sınıra göre de yaklaşık %19’luk azalma yaşaması anlamına geliyor.
- Bu yasak, Hollanda’nın iklim hedeflerinin bir parçası olarak, çevresel bir önlem amacıyla tasarlandı.
- Beklendiği üzere, hükümetin bu hedefi, havayollarından oldukça fazla tepki aldı. Nisan 2023’te bir Hollanda mahkemesi, hükümetin doğru prosedürü izlemediğini öne sürerek, bu yeni uçuş sınırını engelledi. Bunun nedeni, hükümetin kararı tek taraflı olarak alması ve havayolları da dahil olmak üzere, sektörün paydaşlarına danışmayı gerektiren Avrupa Birliği kurallarına uymaması olarak gösterildi.
Ancak bu, havayolları için yalnızca geçici bir rahatlama oldu. Temyiz mahkemesi, hükümetin lehine bir karar alarak; yeni uçuş üst sınırının hayata geçirilmesine yönelik karar verdi. Şimdi herkes, Hollanda hükümetinden yeni bir açıklama bekliyor.
Yeni kısıtlamanın bir parçası olarak, Schiphol’ün özel jetlere yasak bir meydan haline getirilmesi ile gece uçuşların tamamen durdurulmasına yönelik bir karar daha görebiliriz ki bu hamle, uçuş sayısı azaltılacaksa mantıksız sayılmaz.
Havacılık kaynaklı emisyonların azaltılmasına yönelik yapılan çalışmalar her geçen gün artarak devam ediyor olsa da; Hollanda hükümetinin Schiphol özelinde aldığı kararın pek önemli bir fark yaratmayacağını düşünenler bir hayli fazla. Hollanda hükümeti istese de istemese de, hava yolculuğuna yönelik küresel talep zaman içinde artmaya devam ediyor:
Uçuş sınırının aşağı çekilmesi kararı, Amsterdam ile dünyanın dört bir yanındaki destinasyonlar arasında daha az kesintisiz bağlantıya izin verecek. Bu da Hollanda ekonomisi için iyi bir haber değil.
Alınan karar, sadece havayollarına ve ülkenin ulusal taşıyıcısı KLM’ye zarar vermekle kalmayacak; aynı zamanda yolcular için de daha yüksek uçak bileti fiyatları anlamına gelebilir.
Amaç emisyonları azaltmaksa, bunun yerine havalimanına uçan uçak türlerini kısıtlamanın daha doğru bir karar olacağını düşünenler de bir hayli fazla. Zira hükümetin yeni kararı; uçuşların sayısını %12 oranında azaltıyor. Ancak yeni nesil uçakların emisyonlarındaki azalma ise %20’nin üzerinde gerçekleşiyor.
Emisyonların azalması konusunda, çevre üzerinde olumlu bir etkisi olabilecek projeleri finanse etmek üzere, her uçak bileti fiyatının üzerine bir tür karbon denkleştirme vergisi eklenmesinin de daha uygun bir seçenek olabileceği tartışılıyor.
İklim değişikliği ve çevresel girişimler birbirinden ayrı düşünülemez. Ancak Schiphol için alınan karar ile birlikte, hava trafiği bölgedeki diğer ana merkezler üzerinden yönlendirilmeye başlayacak.
Bu durumun nasıl sonuçlanacağını da zaman gösterecek. Schiphol’de yıllık uçuş sayısının azaltılması kararının, havayolları ve yolcular için ne anlama geldiğiyle ilgili ayrıntılar kısa süre içinde karşımıza çıkacak gibi görünüyor.
