Rusya’nın yaklaşık bir yıl önce Ukrayna’yı işgal için harekete geçmesinden bu yana, Avrupa, Kanada ve Kuzey Amerika’da faaliyet gösteren havayolları, Rusya hava sahasından kaçınmak için, bir çok uçuş rotasını, Rusya’nın etrafından dolaşılacak şekilde yeniden belirlemek zorunda kaldı. Şimdi bu havayolları, rotaların uzamasının, uzun mesafeli uçuşlarında hala Rusya hava sahasını kullanan Asyalı havayolları karşısında, kendilerini dezavantajlı duruma düşürmesinden şikayetçi.
Çoğunluğu Avrupa merkezli havayolları, batılı ülkelerin yaptırımlara katılmadığı için, Rusya hava sahası üzerinden uçuşlarına devam eden Çinli havayollarının “haksız rekabet avantajı” elde ettiğini iddia ediyor. Rusya üzerinden uçmanın, zamandan ve maliyetten tasarruf anlamına geldiğini söylüyor.
British Airways, Swiss ve Virgin Atlantic’in de aralarında bulunduğu bir dizi havayolu, kısa süre önce Çin uçuşlarını yeniden başlattı. Küresel seyahat kısıtlamalarının gevşetilmesi, Çin’in sıfır Covid politikasından vazgeçerek, dış dünyaya kapılarını tamamen açması sonrası, uçuş sayıları daha da artırıldı.
24 Şubat 2022’de Rusya’nın Ukrayna’yı işgal için harekete geçmesinin ardından Batılı ülkelerin, Rus havayollarına hava sahalarını kapatmasına misilleme olarak Ruslar da batılı ülkelerin havayollarına, kendi hava sahasını kapattı. Ancak Çinli havayolları hala Rus hava sahasını kullanarak, daha kısa rotalarda uçmakta özgür.
Daha uzun uçuşlar, daha fazla yakıt tüketimi anlamına geliyor. Bu da daha yüksek maliyet ve emisyon demek. Uçuşların uzaması, havayollarının tüm uçuş programlarını alt üst edebileceği gibi, uçucu mürettebatın çalışma saatlerindeki sınırları da ihlal edebiliyor. Şimdi Avrupalı havayolları, Çin’de pandemi sonrası oluşan seyahat dalgasından istedikleri payı alamayacak olmaktan endişeli.
Air France-KLM CEO’su Ben Smith, Financial Times’a verdiği demeçte, Paris ve Seul arasındaki uçuş süresinin, Rus hava sahasının kullanıldığı ve kullanılmadığı senaryoda üç saat kısalabileceğini söyledi. Rusya üzerinden uçan bir Çinli havayolunun, kendilerine göre çok daha büyük avantaja sahip olduğunu belirtti.
Finnair CEO’su Topi Manner da bu durumun, çok sayıda havayolu için “önemli” bir dezavantaj olduğu görüşünde. Çin’in ikincil şehirlerine uçmayı karlı hale getirmenin çok zor olacağını söyleyen Manner, Rus hava sahasının kapatılmasının Finnair’e zarar verdiğini ve havayolunun Helsinki’yi Kuzey Asya’yı Avrupa’ya bağlayan uçuşlar için bir merkez haline getirme çabalarını engellediğini belirtiyor.
Finnair, daha önce Japonya gibi ülkelere ulaşmak için Rusya’nın kuzeyinden geçen kuzey polar rotalarını kullanıyordu. Ancak Rusya’ya yönelik yaptırımlar sonrası, Asya uçuşları yeniden gözden geçirildi.
Financial Times, Helsinki’den Tokyo’ya dokuz buçuk saat süren uçuşların, yaptırımlar sonrasında 13 saate çıktığını tahmin ediyor.
Avrupa Birliği’nin Bir Çözümü Yok!
Avrupa Birliği, yaşanan problemi çözüme kavuşturmanın zor olduğu görüşünde. Avrupa Komisyonu’nun ulaşım ve hareketlilikten sorumlu genel direktörü Henrik Hololei, Ocak ayı ortasında düzenlediği bir konferansta, “Uygulayabileceğimiz hiçbir önlem yok” şeklinde net konuştu.
İlgili Haber | Gidiş ve Dönüş Uçuş Süresi Neden Değişiyor?
Rus hava sahasının kapatılması, havayollarının çok sayıda uçuş rotasını askıya almasını ve hatta kalıcı olarak iptal etmesini gerektirdi. Geçtiğimi yıl Virgin Atlantic, Hong Kong operasyonlarını durduruma kararından, Rus hava sahasının kapatılmasını sorumlu tuttu.
Kutup Rotası
Rus hava sahasını kullanmaya devam eden havayolları sadece Çinliler değil. Air India, Hindistan’dan Amerika Birleşik Devletleri’ne yaptığı uçuşları, Rusya üzerinden gerçekleştiriyor. Emirates gibi Orta Doğulu havayolları da Kuzey Amerika rotalarında Rusya üzerinden uçmaya devam ediyor. Bu havayollarının birçoğu aynı zamanda Rusya destinasyonlarına da uçmayı sürdürüyor.
İlgili Haber | Uçak Rotaları Neden Düz Değil?
Korean Air veya Japan Airlines gibi bazı Asyalı havayolları, açıkça yasaklanmamasına rağmen Rusya üzerinden uçmayı bırak. Bu karar, onları Batılı rakipleriyle aynı rota ve uçuş süresi sorunlarıyla karşı karşıya bırakıyor. Geçtiğimiz Ekim ayında, Asiana Airlines’in New York’tan Seul’e yaptığı uçuş, mürettebatın maksimum uçuş saatlerini aşmamak için Tokyo’da duraklama yapılmak zorunda kalınmasına neden oldu.
Hong Kong’un bayrak taşıyıcısı Cathay Pacific, başlangıçta Rus hava sahasından kaçınıyordu. Ancak Cathay Pacific, Kasım ayında Rus hava sahasını kullanmaya devam kararı aldı.
Havayolu, Sibirya ve Kuzey Kutbu üzerinden geçen kutup rotasının, Hong Kong ile ABD arasında uçanlar için “güvenli, doğrudan ve en hızlı deneyim” olduğunu düşünüyor. Hong Konglu havayolu, aynı zamanda Rus hava sahasını kullanan ilk havayolu oldu. Asya ve Kuzey Amerika arasında ilk kez 1998’de kutup rotasında uçuş gerçekleştirdi.
