Çin’in yerli yolcu uçağı C919’un altı adet için belirlediği fiyat 1,07 milyar Dolar’a yükseldi. Bu durum C919’u, Boeing 737 MAX 7’den daha pahalı hale getiriyor. İmalatçılar, satış yaptıkları havayollarına, uçakların liste fiyatlarından çok daha düşük fiyatlar öneriyor. C919, büyük oranda iç pazara odaklanıyor. Devlete ait havayolları tarafından Çin’in havacılık endüstrisinde kendine güvenini desteklemek için bu uçaklar satın alınıyor.
C919 programı, 2008 yılında ilk kez duyurulduğunda, havacılık endüstrisinde çok fazla söylentiye neden oldu. Hemen herkes, bu uçağın, tek koridorlu yolcu uçağı pazarında Airbus ve Boeing’in dominasyonunu bozacağını iddia etti. Aradan geçen 15 yıl sonunda, C919 hizmete girdi ama beklentileri karşıladığını söylemek zor.
South China Morning Post’un haberine göre, Çin Ticari Uçak Üretim Şirketi (COMAC), tarafından, Air China’nın yaptığı takas başvurusuna verdiği yanıt, C919’un liste fiyatının arttığını gösteriyor. Liste fiyatları sırasıyla 108 milyon Dolar ve 38 milyon Dolar olan 6 adet C919 ve 11 adet ARJ 21 için, 1,07 milyar Dolar talep etti.
Yüksek Fiyat Daha Fazla Destek
2022’de bir C919’un liste fiyatı 99 milyon Dolar şeklinde duyurulmuştu. Bir yıl içinde C919’un liste fiyatında 9 milyon Dolar artış olduğu ortaya çıkıyor. Bu gelişme ile C919, liste fiyatı 99,7 milyon Dolar olan Boeing 737 MAX 7’den daha pahalı.
Havacılık sektöründe yaygın bir uygulama olarak, imalatçılar ile havayolları arasındaki anlaşmalar, uçakların liste fiyatının çok altında oluyor. Bu yüzden uçak üreticilerinin, liste fiyatında yaptıkları artışların, satışları etkilemesi pek mümkün görünmüyor. Havayolları, özellikle toplu siparişlerde, uçakları liste fiyatının yarısına kadar düşen fiyatlarla satın alabiliyor. Sipariş sürecinde, liste fiyatlarına neredeyse hiç uyulmadığı için Avrupalı üretici Airbus, artık uçaklarının liste fiyatlarını kamuoyu ile paylaşmıyor.
COMAC’ın yaptığı fiyat artışı, yerli uçaklara daha fazla destek verilmesi için Çin hükümetine yaptığı çağrının hemen arkasından gerçekleşti. COMAC Genel Müdürü Zhou Ximin, Çin Sivil Havacılık İdaresi’ndeki bir toplantıda şu ifadeleri kullandı:
“Çin’in kendi ürettiği uçaklar hâlâ pazara giriş aşamasında. Biz hükümete, bu uçakların geliştirilmesi için, yurt içinde üretilen uçakların satın alınması ve kullanılması ile havayolları ve havalimanlarına yönelik teşviklere ilişkin araştırmalara odaklanacak politika desteğini artırmasını öneriyoruz.”
Ximin ayrıca uçağın yurtdışında sertifikalandırılmadan önce, daha fazla kullanılmaya ihtiyacı olduğunu da öne sürdü. Ancak COMAC, şimdilik daha çok iç pazarı ele geçirmeye odaklanmış durumda. Boeing, Çin’in 2042 yılına kadar 8.560 yeni yolcu uçağına ihtiyaç duyacağını öngördüğü için üretimi önemli ölçüde artırmayı planlıyor.
China Eastern’ın 100 adet yerli uçak satın alma anlaşmasının da gösterdiği gibi, devlete ait havayolları, halihazırda yabancı üretim uçaklar yerine C919’u tercih ediyor. Büyük sipariş rakamları, Çin hükümetinin havayollarını COMAC uçaklarını satın almaya teşvik etmesi durumunda, Airbus ve Boeing’in dominasyonunun bozulacağını gösteriyor.
Performansı Düşük
COMAC C919, 2023 yılı içinde ticari hizmete başladı. Ancak uçağın performans açısından, Airbus 320’nin bir önceki nesli olan A320ceo ve Boeing 737NG serisi uçaklara yakın olduğu söyleniyor.
C919’un standart modeli, yalnızca 2.500 NM (4.630 km) menzile sahip; genişletilmiş menzilli versiyon ise 3.000 NM’ye (5.556 km) kadar uçabiliyor. Aynı kapasite konfigürasyonuna sahip, benzer CFM LEAP motorlarıyla desteklenen A320neo ise 3.500 NM (6.482 km) menzile ulaşabiliyor. C919’un Boeing 737 MAX’a göre de performansı düşük.
C919 rekabetçi bir şekilde fiyatlandırıldığında, öncelikli olarak kısa mesafeli rotalarda uçan havayolları onu satın almaya ikna edilebilirdi. Ancak bu durum değişti. Hükümet teşviklerinin bu fiyat artışını dengeleyerek, gelecekte satışların hızla artmasına olanak tanıması bekleniyor.
