2023 yılı bitmeden, tarihinde ilk kez 5 milyonuncu yolcusunu karşılamaya hazırlanan Dalaman Havalimanı, yeni yönetim anlayışı ve hayata geçirdiği sürdürülebilirlik projeleriyle, önümüzdeki günlerde adından çokça söz ettirmeye hazırlanıyor. YDA Dalaman Havalimanı CEO’su Yiğit Laçin’i ziyaret ederek, hem havalimanındaki ilk görev yılının nasıl geçtiği hem de havalimanının iddialı projeleri hakkında bilgiler aldık.
İnşaatına 1976 yılında başlanan ve 1981 yılında hava meydanı olarak faaliyete geçen Dalaman Havalimanı, 1989 yılında havalimanı statüsü kazandı.
Uzun süre, beklediği atılımı gerçekleştiremeyen Dalaman Havalimanı için, DHMİ tarafından, 7 Mart 2014‘te yapılan, dış ve iç hatlar terminalleri ile bunları tamamlayan unsurların işletme hakkının devrini kapsayan ihaleyi, 705 milyon Euro ile YDA Havalimanı Yatırım ve İşletme A.Ş’nin kazanmasının ardından, havalimanının da kaderi değişti. İhalede verdiği teklifle, rakipleri Limak-GMR, TAV Havalimanları Holding ve Fraport İC İçdaş’ı geride bırakan YDA Grubu, 31 Aralık 2042 tarihine kadar havalimanının işletme hakkını elde etti.
O günden sonra bölge için çok daha önemli bir statü kazanan Dalaman Havalimanı, hizmet verdiği havayolu ve ağırladığı yolcu sayısını hızlı bir şekilde artırmaya başladı.
2022’de İspanyol Ferrovial Grubu Ortak Oldu
Havacılık endüstrisini, tarihinin en türbülanslı dönemine sokan pandeminin hemen öncesinde, 2019 sonu itibariyle, Dalaman Havalimanı 22.477 iç hat ve 20.236 dış hat uçuşuna ev sahipliği yaptı. İç hatlarda 1.6 milyon, dış hatlarda 3.3 milyon yolcuyu ağırlayan havalimanı, toplam 4.9 milyon yolcu ile tarihinin en yüksek yolcu sayısına ulaştı ve Türkiye’nin en çok yolcuya hizmet veren 7’inci havalimanı olmayı başardı.
2022 yılı Şubat atında YDA Grubu, Dalaman Uluslararası Havalimanı’nın 2042 yılı sonuna kadar olan imtiyaz hakkının yüzde 60’ını, 140 milyon Euro’ya İspanyol Ferrovial Grubu’na sattı.
Ferrovial Grubu bu anlaşmayı, uluslararası turizm için Türkiye’de hızla büyüyen destinasyon haline gelen bir alanda, havalimanı portföyünü çeşitlendirmek için eşsiz bir fırsat olarak değerlendirdi.
Havacılık sektörü, 2022 yılını pandeminin yıkıcı etkilerinden sıyrılmaya çalışarak geçirdi. Dalaman Havalimanı da bu toparlanmadan nasibini aldı. Havalimanı 2022 yılında iç hatlarda 22.430 ve dış hatlarda 20.791 uçuşa ev sahipliği yaparak, neredeyse 2019 seviyelerine dönmeyi başardı. Yolcu sayısı da iç hatlarda 1.5 milyon ve dış hatlarda da 3 milyon olarak gerçekleşti. Dalaman Havalimanı, toplam 4.5 milyon yolcusu ile Türkiye’nin en çok yolcu ağırlayan 6’nci havalimanı olmayı başardı.
Hedef 2023’te 5 Milyonuncu Yolcuyu Karşılamak
Başarılı geçen 2022’nin ardından, Dalaman Havalimanı için 2023 yılında beklentiler de oldukça yüksekti. Yılın ilk 7 aylık bölümünde, 13 bin iç hat ve 12 bin dış hat olmak üzere yaklaşık 25 bin uçuşa ev sahipliği yapıldı. Bu uçuşlar ile iç hatlarda 938.540, dış hatlarda ise 1.758.106 yolcu havalimanını kullandı. Yılın ilk 7 aylık sürecinde, Ankara Esenboğa’yı da geride bırakan Dalaman, dış hat yolcu sayısı bakımından Türkiye’nin beşinci en büyük havalimanı olmayı başardı.
Yiğit Laçin, Dalaman Havalimanı’nın bugünlerde yoğunlaştığı en önemli hedeflerden birinin, tarihinde ilk kez, 2023 yılı içinde 5 milyonuncu yolcuyu karşılamak olduğunu söylüyor. Geçtiğimiz günlerde, hizmete başlamasının 42’nci yıl dönümünü kutlayan havalimanı için, bu oldukça önemli bir dönüm noktası.
Herkes için Stressiz Uçuş Deneyimi Vaadediyor
Yiğit Laçin, oldukça genç ve dinamik bir CEO. Kariyer basamaklarını oldukça hızlı tırmanmış ama hatırı sayılır bir havacılık geçmişi de var. Ankara Esenboğa, Atatürk Havalimanı, Makedonya Ohrid ve sonra da pandemi boyunca kaldığı Tunus ile kısa süreli Alanya Gazipaşa’daki çalışmalarına uzaktan bakıldığında, sektörün zirvesini de dibini de deneyimleme şansı bulmuş demek yanlış olmaz.
Laçin, yaklaşık 1 yıl önce Dalaman Havalimanı’nda CEO koltuğuna oturduğu günden bu yana, şirketteki yönetim anlayışı ve organizasyonel yapıyı değiştirmekle uğraştıklarını belirtiyor. İşleyişi neredeyse tamamen değiştirdiklerini ve şirketin vizyon tanımını yenilediklerini söyleyen Laçin, ‘YDA Dalaman Havalimanı olarak, hem hizmet verdiğimiz bölgeye hem de terminal mimarimize uygun bir konsept ile yolcularımıza stress-free bir deneyim sunmak için çalışıyoruz.’ diyor.
Dalaman Havalimanı Enerjisini Güneş’ten Alacak
Küresel havacılıkta son dönemde en önemli gündem sürdürülebilirlik. Yiğit Laçin’in de en çok üzerinde durduğu konu, havalimanının sürdürülebilirlik ile ilgili projeleri.
Laçin, Türkiye’de bir havalimanı terminal binasındaki en büyük güneş enerji santrali projesini başlattıklarını söyleyerek, göreve başladığından bu yana kendisini hem en zorlayan hem de en çok önemsediği projenin bu olduğunu belirtiyor. Güneş enerji santrali projesi ile ilk etapta, havalimanının enerji ihtiyacının %55’inin Güneş enerjisinden karşılanması hedefleniyor. Hedef uzun vadede bu oranı daha da artırabilmek. Bu kapsamda terminalin çatısına dev güneş panelleri yerleştirildi.
Günün her saati elektrik enerjisine ihtiyaç duyan ve gerçek anlamda yaşayan bir merkez olan havalimanının, Güneş enerjisi bakımından çok avantajlı olan konumunu en iyi şekilde kullanarak, ihtiyacının büyük bir kısmını giderecek bir yatırıma imza atması, oldukça isabetli bir karar gibi görünüyor. Dalaman, gelecekte başka havalimanlarında hayata geçecek benzer projeler için iyi bir model olabilir.
Dalaman Havalimanı’nda sürdürülebilirliğin bir parçası olarak, apronda kullanılan araçlar elektrikli modellerle değiştirilirken, terminal geneli aydınlatmalar da LED sisteme dönüştürüldü. Gelişmiş otomasyon kontrol sistemleriyle havalimanı geneli ısıtma, soğutma ve aydınlatma sistemlerinin kullanımları da kontrollü şekilde azaltılabiliyor.
Dalaman Havalimanı sürdürülebilirlik konusunda yaptığı çalışmalarla, sektörün dikkatini çekmeyi de başardı. Havalimanı Karbon Akreditasyonu (ACA) programında direkt olarak Seviye-2 akreditasyonu sertifikası almaya hak kazanan Türkiye’deki ilk havalimanı olmayı başardı. Seviye-3 sertifikası için de çalışmalar tüm hızıyla sürüyor.
Dalaman Havalimanı’nda İngiliz Dominasyonu!
Dalaman Havalimanı’nda bugün 38’i uluslararası, 3’ü de yerli olmak üzere, 41 farklı havayolu operasyon yapıyor. Havalimanından 73’ü dış hat, 3’ü de iç hat olmak üzere toplam 76 destinasyona seferler gerçekleştiriliyor. Havalimanını kullanan yolcuların yaklaşık yüzde 67’si İngiliz. Bu dominasyonun ana sebebi başta Dalaman’ın kendisi olmak üzere, havalimanı hinterlandında büyük bir İngiliz nüfus olması olarak gösteriliyor.
Dalaman Havalimanı’nda geleceğe dair hedefler oldukça büyük. Terminalin yıllık yolcu kapasitesi 20 milyonu aşabilecek nitelikte. Laçin, ‘sizi büyüme konusunda en çok sınırlayan konu nedir?’ sorusuna hiç düşünmeden ‘yatak kapasitesi’ yanıtını veriyor.
Hem Dalaman hem de çevre bölgelerde yatak kapasitesinin artırılması ve daha fazla yerli-yabancı turistin bölgeye çekilebilmesi için, sektör paydaşlarıyla ve yerel yönetimlerle sürekli toplantı halinde olduklarını belirten Laçin, bu konuda somut bazı adımların atılmaya başladığını ve birkaç büyük projenin yakın zamanda faaliyete başlamasını beklediklerini söylüyor.
Ferrovial Grubu Türkiye’de Başka Havalimanı Düşünebilir!
Dalaman Havalimanı’nın son bir yıldır büyük ortağı durumundaki Ferrovial, İspanya’da ağırlıklı olarak inşaat projeleri ile ilgilenen bir şirketler grubu. Ancak havacılığın da tam olarak içinde. Ferrovial, Londra Heathrow Havalimanı’nın %25, Glasgow Havalimanı’nın %50, Aberdeen Havalimanı’nın %50, Southampton Havalimanı’nın %50 ortağı. Doha Hamad Havalimanı’ndaki %49 ortaklığı ile Tesis Yönetimi süreçlerini yürütüyor. Ferrovial Grubu, kısa süre önce New York John F. Kennedy Havalimanı Terminal-1 ihalesini de almayı başardı.
Laçin, Ferrovial’in Türkiye’de başka herhangi bir havalimanı ile ilgilenip ilgilenmediği sorusuna ise ‘burada olmaktan çok memnunlar. Somut olarak ilgilendikleri bir havalimanı yok ama kesinlikle bu fikre kapalı değiller. Müthiş bir iş geliştirme ekipleri var. Sürekli pazarı tarıyorlar. Herhangi bir fırsat oluştuğunda kesinlikle ilgileneceklerdir’ şeklinde net bir yanıt veriyor. Ancak bu defa, bir bölge havalimanı yerine, daha büyük bir metropol havalimanı olabileceğinin sinyalini veriyor.
3000 x 45 m beton bir pist ve CAT I (Kategori I) niteliklerine sahip olan Dalaman Havalimanı, günün 24 saati sivil ve askeri hava ulaşımına açık tutuluyor. Dalaman Hava Meydan Komutanlığı ile ortak kullanılan havalimanının güney ucunda askeri üs bulunuyor ve yedek hava limanı olarak kullanılıyor. Üs, 1. Hava Kuvveti Komutanlığı, Balıkesir 9. Ana Jet Üs Komutanlığı’na bağlı…
