PİSTTEN ÇIKAN UÇAK PİDE SALONU OLACAK!
Pegasus Havayolları’nın 13 Ocak 2018 ‘de Ankara-Trabzon seferini yapan Boeing 737-800 uçağı, Trabzon Havalimanı’na inişte kontrolden çıkmış ve iniş takımlarının çamura saplanması sonucu denize 25 metre kala durabilmişti. Tüm yolcuların sorunsuz bir şekilde tahliye edildiği uçak, 20 saat süren operasyonla saplandığı yerden kurtarılabilmişti.
Trabzon’un Yomra Belediyesi’nin uçağı ‘Millet Kıraathanesi’ yapmak üzere Ticaret Bakanlığı Gümrükler Genel Müdürlüğü’ne yaptığı başvuru kabul edildikten sonra, 29 Eylül 2018’de özel tırlar ve dorseler yardımıyla havalimanından 15 kilometre uzaklıktaki ilçeye 4 saatlik bir yolculuk ile taşınan 35 metre uzunluğunda, 18 ton ağırlığındaki uçak ile ilgili yapılan planlar bir türlü eyleme dönüştürülemediği için, pazar yerinde çöpler arasında çürümeye bırakılarak kaderine terk edilmişti.
Yomra Belediye Başkanı Mustafa Bıyık’ın bir dönem, başlarına bela olduğuna yönelik açıklamalar yaptığı uçağın akıbeti geçtiğimiz hafta içinde netleşti. 3 yatırımcı tarafından satın alınan uçağın sahile taşınarak pide salonu olarak hizmet vereceği açıklandı.
Alıcılar tarafından yaklaşık 4 milyon TL’lik yatırım yapılacak uçak, eksikleri tamamlanarak, deniz kenarındaki bir çay bahçesine çekilecek ve uçağın kokpitine pide ustası oturacak. Proje ile uçağın ilçenin sembolü haline getirilmesi hedefleniyor. 3 ay içerisinde yeni hizmet vereceği noktaya çekilmesi planlanan uçağın, bir yıl içerisinde de hizmete başlaması hedefleniyor.
KRİSTAL KABİN ÖDÜLLERİ SAHİPLERİNİ BULDU!
İlki 17 Nisan 2007’de Hamburg’da düzenlenen Kabin İçi Ekipmanlar Fuarı’nda verilmeye başlanan Kristal Kabin Ödülleri, havacılık endüstrisinde geleceğin farkına, bugünden varmamızı sağlıyor. Amacı yolcu konforunda gözle görülür iyileştirmeler sağlamak olan ödüller, uçakların kabini, iç mekanları için yeni ürünler ve modern tasarımlar geliştirmek için, şirketleri ve araştırma gruplarını motive etmek için veriliyor. 2021 yılının kazananları hafta içinde online gerçekleştirilen bir törenle açıklandı.
Geleceğin kabinlerine odaklanan ‘Kabin Konseptleri’ kategorisinde ödül, İsrailli şirket Eviation Aircraft tarafından geliştirilen ve ilk kez 2019 Paris Air Show sırasında kamuoyuna tanıtılan, 1000 kilometrenin üzerinde menzile sahip dokuz yolcu kapasiteli tamamen elektrikli uçak Alice için, Portekizli Almadesign şirketi tarafından geliştirilen kabine verildi.
“Vizyoner Konseptler” kategorisinde ödülü Avrupalı imalatçı Airbus kazandı. Ödülü alan ‘Airspace Cabin Vision 2030 projesi’ şirketin uzun zamandır üzerinde çalıştığı Airspace konseptinin bir uzantısı. Kabini, yolcu ihtiyaçlarına göre düzenleyen, kabin içinde esnek bir oturma ve salon konfigürasyonu sunabilen proje, bir oyun alanı ya da aile bölmesi gibi fikirler de eklenerek çok daha geliştirildi.
“Malzeme ve Bileşenler” kategorisinde ödülü, Kanada Ulusal Araştırma Konseyi ile birlikte e₂ip Technologies’in geliştirdiği proje kazandı. Karmaşık, ağır kabin elektroniğinden tasarruf sağlayan In-Mold Electronics (IME) yüzey baskılı elektrik devrelerine dayalı bir panel sunuyor. Bu kontrol elemanı, uçak koltuğunun konumlandırılması gibi bir dizi işlevi üstlenerek, çevresine sorunsuz bir şekilde entegre edilebiliyor. Dahası, sistem “retrofit edilebilir” olduğu için, hali hazırda uçamaya devam eden uçaklar için de uygulanabileceği anlamına geliyor. Kaynakların verimli kullanılmasının önemini ortaya koyan bu proje oldukça büyük ilgi gördü.
“Daha Yeşil Kabin, Sağlık, Güvenlik ve Çevre” kategorisinde ödülü Diehl Aviation, Greywater Reuse Unit projesi ile kazandı. Ödüllü proje, uçaktaki lavabolarda kullanılan temiz suyun, tuvalet sifonlarında yeniden kullanılmasını mümkün kılıyor. Proje, uçağın su tanklarında daha az su taşınmasını sağlayarak, uçakta önemli ölçüde hafiflik vaat ediyor. Proje, bir Boeing 787 için, yılda 550 tona kadar CO 2 tasarrufu yapılabileceğini ortaya koyuyor.
“Yolcu Konfor Donanımı” kategorisinde ödülü Koltuk üreticisi Safran’ın Modulair S ekonomi sınıfı koltuk konsepti kazandı. Fransız ENSCI Üniversitesi ile işbirliği içinde geliştirilen koltuk, çeşitli özelliklerle genişletilebiliyor ve ekonomi sınıfı yolculara boyun desteği veya tablet tutucu gibi önemli konfor özelliklerini beraberinde getiriyor.
Fransız Safran Cabin şirketi, geliştirdiği SOPHY ™ projesi ile “Kabin Sistemleri” kategorisinde de ödül kazandı. Bu küçük modül, kabindeki ikram arabasına entegre ediliyor ve operatöre, bakım ve temizlik ihtiyaçlarından yüklemeye kadar, ekipmanın uçuş boyunca tüm ihtiyaçları ve durumu hakkında bilgi sağlıyor.
Yolcuların uçak içi eğlence sisteminin tadını çıkarmak için giderek daha fazla kablosuz kulaklık kullanması, birçok havayolu için bir zorluk haline geldi. Çünkü kabindeki talep belirli bir seviyeye ulaştığında geleneksel Bluetooth bağlantıları işlevsiz hale geliyor. Yine Safran tarafından geliştirilen RAVE Bluetooth projesi, uçuş boyunca kesintisiz iletim vadederek, bu soruna kesin bir çözüm öneriyor. Proje, “Uçak İçi Eğlence ve Bağlantı” kategorisinde ödülü almaya hak kazandı.
“Üniversite” kategorisinde Cincinnati Üniversitesi’nün ödüllü Coffee House Cabin projesinde kabinin ortasında, toplantılar, verimli çalışma alanı ve kahve molaları için uzun bir masadan oluşan bir konsept yaratıldı.
BOEING’TE YÜZLER GÜLÜYOR!
5 ay içinde yaşanan 2 kazanın ardından, Mart 2019’da 737 MAX uçaklarının yere indirilmesiyle tarihinin en türbülanslı dönemine giren Boeing’te keyifler yerine gelmeye başladı. 2020’nin sonunda 737 MAX’lerin uçuş engelinin FAA tarafından kaldırılmasıyla derin nefes alan imalatçı 2021’in ilk 2 ayını sipariş rakamları konusunda olumlu sinyallerle kapamıştı. Ancak geçtiğimiz hafta hem 737 MAX hem de 787 Dreamliner uçakları ile ilgili yaşanan gelişmeler, ABD’li şirkete çok uzun bir süre sonra derin bir nefes aldırdı.
ABD Federal Havacılık İdaresi FAA, 737 MAX krizinin ardından gelen eleştiriler ışığında, uçaklara yapılan inceleme prosedürlerini ciddi şekilde sıkılaştırdı. Bu yüzden son 12 ayda Boeing, 787 Dreamliner uçaklarında, yüz milyonlarca dolarlık maliyete neden olan kapsamlı kalite kontrol denetimlerini zorunlu kılan üretim hataları listesi oluşturdu. Uzun bir kalite kontrol, analiz, inceleme ve denetim sürecinin ardından, Ekim ayından bu yana ilk 787 Dreamliner teslimatı ABD’li havayolu United’a yapıldı.
Teknisyenler ve mühendislerin 7/24 görev yaptığı, bulunan kusurlara bağlı olarak, kontrol ve onarımların uçak başına bir ay kadar sürdüğü ve maliyetleri de ciddi şekilde artıran bu süreç, uçakların teslimat programını da ciddi şekilde yavaşlattı. Uçağın gövdesinde bazı yapısal hasarlar tespit edilmesinin ardından Ekim ayında teslimatları durdurulan 787’ler ile ilgili, son olarak tedarikçinin üretim sürecini değiştirmesinin ardından kokpit pencerelerinde bir üretim hatası tespit edilmişti. Yolcu ve kargo bölümlerini ayıran panelde basınç kaybı sorunlarının yanı sıra, yatay stabilize ve dikey kuyruk da uçakta çeşitli problemler tespit edilen diğer bölgeler arasındaydı.
Teslimat yapılmayan 4 ayı aşkın sürede üretilen 80 adet Dreamliner, Boeing tesislerinde sahiplerine kavuşmayı bekliyor.
Öte yandan Boeing’in uzun süredir beklediği haber hafta içinde geldi. ABD’li Southwest Havayolları, filo yenileme projesi kapsamında mevcut Boeing 737-700 uçaklarının yerine 737 MAX 7 modelini seçti. Düşük maliyetli havayolu, Boeing’e MAX 7 modeli için, ilk 30 adedi 2022 yılında teslim edilmek üzere 100 kesin sipariş verdi. Yapılan anlaşma kapsamında daha önce verilen 70 adet MAX 8 kesin siparişi ise MAX 7’ye dönüştürüldü. Ayrıca 2022-2029 yılları arasında MAX 7 veya MAX 8 olarak kullanılmak üzere, 155 adet opsiyonlu MAX siparişi de pakete dahil edildi. Böylece Southwest, 200 adet MAX 7 ve 149 adet MAX 8 olmak üzere toplamda 349 adet kesin ve 270 adet opsiyonlu olmak üzere toplam 619 adet MAX siparişi vermiş oldu.
MAX 8’in lansman müşterisi olan Southwest, böylece MAX 7’nin de lansman müşterisi olacak. Yaklaşık 50 yıldır Boeing 737 uçakları ile operasyon yapan Southwest, bu dev sipariş pakedi ile Boeing’e olan güvenini gösterdi. Tüm uçakları Boeing olan dünyanın en büyük operatörü olma geleneğini de uzun süre sürdürmeyi garantiledi.
Southwest’in sipariş ettiği 737 MAX uçaklarının yarısından fazlası, çevresel sürdürülebilirlik için filo modernizasyonu projesinin bir parçası olarak 10 ila 15 yıl içinde şu an filoda görev yapan 462 adet 737-700 uçağının yerini alacak.
ABD’li imalatçı 737 MAX ile ilgili bir olumlu haberi de Alaska Havayolları’ndan aldı. Seattle merkezli havayolu, 737 MAX 9 modeli için 23 kesin ve 15 opsiyonlu olmak üzere 38 sipariş verdi.
Alaska’nın yeni siparişleri için teslimatların 2023 ile 2024 arasında yapılması, opsiyonlu siparişlerin kesine çevrilmesi halinde o uçakların teslimatının ise takip eden iki yıl içinde gerçekleştirilmesi kararlaştırıldı. Aralık ayında Alaska Havayolları, daha önce verdiği 13 adet MAX-9 siparişini 68 adede yükseltmişti. Ayrıca 52 de opsiyonlu sipariş vermişti. Havayolu, ilk 737 MAX 9’unu bu yılın Ocak ayında teslim aldı ve 1 Mart’ta bu uçakla ticari operasyonlara başladı.
Ayrıca hafta içinde ABD Federal Havacılık İdaresi FAA, 737 MAX ailesinin 197 koltuk kapasiteli özel bir versiyonu olan 737-8200’ün tasarımını onayladı. Daha çok koltuğa sahip olan bu model, uçağın lansman müşterisi Ryanair başta olmak üzere düşük maliyetli havayolları için geliştirildi.
Ryanair, bu uçak için ilk siparişini 2014’ün sonunda 100 kesin 100 opsiyonlu olacak şekilde verdi. Bu siparişleri 2017’de 10 ve 2018’de 25 kesin sipariş takip etti. Ardından MAX uçaklarının yaşadığı kaza ve dünya genelinde yere indirilmeleri büyük bir krize neden oldu.
Uçakların gökyüzü ile buluşmasının önündeki engelin kaldırılmasından birkaç hafta sonra, Ryanair, liste fiyatı 9 milyar Dolar’ı aşan bir anlaşmayla 75 uçak daha sipariş etti.
Ryanair CEO’su Michael O’Leary’nin “yeni yüzyılın anlaşması” olarak nitelendirdiği bu siparişte Boeing’ten çok büyük bir indirim alındığı biliniyor.
FAA, 737 MAX 8200’ün, yaşanan iki kazanın ana nedeni olan MCAS de dahil olmak üzere 737 MAX uçaklarındaki tüm tasarım iyileştirmelerini de barındırdığını açıkladı.
Ryanair’in bu uçakları filosuna katıp uçurması için elbette Avrupa Birliği Havacılık Güvenliği Ajansı EASA’nın da bu uçaklar için onay vermesini bekleyecek.
AIRBUS’IN SEKTÖREL TOPARLANMA BEKLENTİLERİ
Airbus CEO’su Guillaume Faury, orta mesafeli hava yolculuğu talebinin 2023’te pandemi öncesi seviyelere gelmesini, uzun mesafeli seyahatlerde ise sürenin 2025’i bulabileceğini açıkladı. Uluslararası trafiğin ne kadar hızlı ve güçlü bir şekilde toparlanacağına dair hala çok sayıda belirsizlik olduğunu ekledi. Airbus A320 ve Boeing 737 gibi dar gövdeli uçakların, endüstrinin toparlanmasına öncülük edeceğini açıklayan Faury, geniş gövde uçakların ise artan işletme maliyetleri ve yolcu talebindeki düşüş nedeniyle havayollarını bir süre daha zarara uğratmaya devam edeceğini belirtti.
Avrupa genelinde yayılmaya başlayan mutasyonlu virüs ve üçüncü dalganın, 2021’de sektörün toparlanması beklentileri için çok büyük bir hayal kırıklığı yarattığını söyleyen Faury, AB’nin aşı uygulaması konusunda ABD ve İngiltere’nin gerisinde kalmasını eleştirdi.
ROLLS ROYCE DÜNYA’NIN EN BÜYÜK UÇAK MOTORU İÇİN HAREKETE GEÇTİ
İngiliz motor üreticisi Rolls-Royce, dünyanın en büyük uçak motoru ünvanını ele geçirecek UltraFan’ın yapımına resmi olarak başladı. İlk modül üzerindeki çalışmalar, İngiltere’nin Derby kentindeki özel DemoWorks merkezinde devam ederken; 3 m 55 cm fan çapına sahip test motorunun yıl sonuna kadar tamamlanması bekleniyor.
Hem dar hem de geniş gövdeli uçaklara güç verecek olan motorun, ilk nesil Trent motoruna kıyasla yakıt verimliliğinde yüzde 25 oranında iyileştirme sağlayabilen yeni bir UltraFan motor ailesinin de temelini oluşturması hedefleniyor. Önümüzdeki yıllarda sürdürülebilir havacılığın tanımını değiştirmesi beklenen motorun ilk testinin, yüzde 100 Sürdürülebilir Havacılık Yakıtı ile yapılması planlanıyor.
ONUR AIR VE DO&CO’DAN KRİTİK KARAR!
Kısa çalışma ödeneğinin 1 Nisan itibariyle kesilmesi nedeniyle THY’nin ikram şirketi DO&Co ile Onur Air, tüm personelini ücretsiz izne çıkardı. Önümüzdeki günlerde havacılık sektöründeki başka şirketlerin de benzer uygulamaları hayata geçirebileceği düşünülüyor.
ENDONEZYA’DA KAYIP CVR BULUNDU!
Endonezya Ulaştırma Bakanlığı, 9 Ocak 2021’de Cakarta’dan kalkışından birkaç dakika sonra Java Denizi’ne düşen Sriwijaya Air’e ait 737’nin kara kutusuna ait iki parçadan biri olan kokpit ses kayıt cihazının bulunduğunu açıkladı. 62 kişinin yaşamını yitirdiği kazanın aydınlatılması için çok kritik bilgiler içerdiği düşünülen CVR’ın çamurlu ve bulanık sularda bulunduğu bildirildi.Kaza esnasında uçağın dalışa geçmeden önce pilotların aldığı önlemleri anlamanın anahtarı olacak bilgiler içeren CVR kayıtları, kara kutunun diğer parçası olan uçuş veri kayıt cihazından elde edilen bilgilerle eşleştirilecek. Kazayla ilgili hazırlanan ön raporda, gaz kolları arasındaki seviye farkına bağlı olarak, motorların itiş gücünde bir dengesizlik yaşanması sebebiyle kazanın meydana geldiği açıklanmıştı.
KOREAN İLE ASIANA BİRLEŞMESİ ERTELENDİ!
Kasım 2020’de, Korean Air’in Asiana Airlines’ı satın alacağı ve bu hamle ile G. Kore’nin en büyük iki havayolu birleşerek, Dünya’nın en büyük yedinci havayolunu oluşturacağı haberleri duyurulmuştu. Ancak çeşitli prosedür ve onay süreçlerindeki aksamalar nedeniyle birleşmenin iki yıl ertelendiği açıklandı. Yeni takvime göre Korean Air, 2022’de Asiana’yı satın alacak. 2024 yılına kadar operasyonlar tamamen birleştirilip entegre edilecek. Birleşmenin ertelenmesinin nedeni, Korean Air’in, hizmet verdiği birçok ülkede, antitröst otoritelerinin düzenleyici onayı ile mücadele ediyor olması. Birleşme tamamlandıktan sonra ortaya çıkacak yeni havayolunun en az dört ülkeden (Güney Kore hariç) onay alması gerekiyor. Ancak şu ana kadar sadece Türkiye gerekli onayı verdi. Üstelik, birleşme sonrası, bünyeye katılacak olan düşük maliyetli havayolları Air Busan, Air Seoul ve Jin Air’in sisteme nasıl entegre edileceği konusunda da çeşitli endişeler var.
NORVEÇ’İN YENİ HAVAYOLU NORWEGIAN’IN İZİNDE!
Norveç’in en yeni havayolu Norse Atlantic Airways, iflas koruma başvurusu yapan Norwegian’ın devam ettiremeyeceği uzun menzilli uçuşlarını gerçekleştirmek için harekete geçti. Avrupa ve ABD arasında ucuz uçuşlar hedefiyle kurulan şirket, bu uçuşlarda kullanmak üzere Norwegian filosunda uçan 9 adet 787 Dreamliner uçağını kiralamak için leasing devi AerCap ile resmi sözleşmeyi imzaladı. Uçakların altısı 787-9 ve üçü 787-8 modeli olacak. 787-9’lar 12 yıl, 787-8’ler ise 8 yıllığına kiralanacak. Norse Atlantic’in uçakları, cazip fiyatlar ve uygun ödeme koşulları ile kiraladığı, bu sayede havayolunun başlangıçta bir hayli düşük fiyatla uçuşlar yapacağı belirtiliyor.
Şirket Aralık 2021’de ilk tarifeli uçuşu gerçekleştirmeyi hedefliyor. Kiralanan bu 9 uçağın tamamının, 2022’nin ilk çeyreğinin sonuna kadar filoya katılması bekleniyor. Norveç’in yeni havayolunun kurucuları, Norwegian Air’in kurucusu ve eski CEO’su Bjorn Kjos ve OSM Aviation’ın kurucu ortağı Bjørn Tore Larsen.
ALASKA AIR oneworld İTTİFAKINA GİRDİ!
89 yıllık bir havayolu olan Alaska Airlines, Temmuz 2020’de oneworld ittifakından aldığı resmi davetten sadece sekiz ay sonra birliğin 14. tam üyesi oldu. Alaska’nın da katılımıyla oneworld ittifakı, yolculara 170’den fazla ülke ve 1000 varış noktasından oluşan küresel bir uçuş ağı sağlıyor. Ayrıca Alaska’nın sadakat programı üyeleri, diğer 13 üye havayolu ile uçtukları zaman da mil kazanabilecek.
BRITISH AIRWAYS’TEN YEŞİLE YATIRIM!
British Airways, ticari havacılığın karbondan arındırılması üzerinde çalışan ve bu amaçla hidrojen ve elektrik gücüyle çalışabilen 50’den fazla koltuklu bir uçak geliştiren ZeroAvia’ya yatırım yaptığını duyurdu. ZeroAvia, hidrojen-elektrik gücü ile çalışan 20 koltuklu ve 500 mil menzile sahip uçağını 2024’e kadar ticarileştirilebilmeyi umuyor. British Aitways’ten gelen yeni yatırımla, beş yıl içinde 50’den fazla koltuklu ticari uçağın gökyüzü ile buluşturulması hedefleniyor. Şirketin 2030’a kadarki hedefi ise 100 koltuklu tek koridorlu sıfır emisyonlu bir uçağı gökyüzü ile buluşturmak.
DELTA ORTA KOLTUKLARI SATMAYA BAŞLIYOR!
Nisan 2020’den bu yana uçaklarında orta koltukları satmayan Delta, 1 Mayıs 2021’den itibaren bu uygulamaya son vererek tüm koltukların satışa çıkacağını açıkladı. 1 yıldır bu uygulamayı yürüten tek şirket durumundaki Delta, bu sayede bazı müşterilerin kendilerini daha fazla tercih ettiğini düşünüyor. Alınan karar, 14 Nisan’da uçak içi atıştırmalıklar ve Haziran’da business ve first class sınıfında tam sıcak yemek servislerinin başlatılması kararı ile beraber alındı. ABD’de 11 Mart 2021’den bu yana günde 1 milyondan fazla yolcu hava yolu ile seyahat ediyor. Bu da toparlanma süreci için önemli bir gelişme olarak kabul ediliyor.
