THY’NİN ESKİ UÇAKLARI İRAN’DA UÇACAK!
ABD ve Avrupa Birliği tarafından İran’a yönelik yaptırımlar nedeniyle, ülkedeki havayolu şirketleri, yeni uçak sipariş edemiyor. Havayollarının filolarındaki uçaklar giderek eskiyor. Ülkenin önde gelen havayollarından, Iran Air, Mahan Airlines ve Kish Air, yeni uçak alamadıkları ve mevcut uçaklarına da yedek parça temin edemedikleri için, denizaşırı operasyonlarının birçoğunu durdurmak zorunda kaldı.
İranlı havayolları, aktif olarak uçmaya devam eden dünyanın en yaşlı uçaklarına sahip olmalarıyla biliniyor. Örneğin Iran Airtour Havayolları’nın filosunda 35 yaşında bir Airbus A300-600 bulunuyor. İlk olarak 1987’de Lufthansa’ya teslim edilen uçak, 2009’da Mahan Air’e satıldı ve 2020’den bu yana Iran Airtour adına uçuyor. İran Air ve Kish Air filosunda da 30 yaşın üzerinde A300 tipi uçaklar var.
İran’da uçak biletlerindeki yüksek fiyatların nedeni, ülkedeki uçakların yarısından fazlasının yerde olması. Havayollarının sahip olduğu uçakların çoğu, yedek parçaya ihtiyaç duyulduğu ve yaptırımlar nedeniyle temin edilemediği için yere indirildi. Yaklaşık 340 uçaktan sadece 130’unun aktif uçabilir durumda olduğu söyleniyor.
Ancak 2022’nin son günlerinde İran sivil havacılığında ilginç bir gelişme yaşandı. Ülkeye yönelik yaptırımlar devam etmesine rağmen, İran sivil havacılık kurumu, dört adet Airbus A340’ın satın alınıp, ülkeye giriş yaptığını doğruladı. Tahran Mehrabad Havalimanı’ndaki uydu görüntüleri ile uçakların burada olduğu da kanıtlandı. Uçakların nasıl satın alındığı ve siparişe kimlerin aracılık ettiği konusunda ayrıntı verilmedi. MSN115, MSN180, MSN270 ve MSN331 üretim seri numaralı Airbus A340 uçakları, 1996 ile 2000 yılları arasında üretildi.
Bahsedilen bu dört uçak, daha önce Türk Hava Yolları filosunda uçuyordu. Aralarında zamansız arızaları nedeniyle Deli Mike lakabını alan A340’ın da bulunduğu bu uçaklar 2018 ile 2019’da Hong Kong merkezli Avro Global isimli bir şirket tarafından satın alınarak, THY filosundan ayrılmıştı. Guernsey tesciline geçirilen uçaklar, yaklaşık 4 yıl Johannesburg Havalimanı’nda park halinde bekledi. Uçaklar, İran’a uçmadan önce ise Batı Afrika ülkesi Burkina Faso üzerinden yeni kuyruk tescili aldı.
Türk teknisyenler tarafından yeniden uçuşa elverişli hale getirilen dört A340, 24 Aralık’ta Güney Afrika’dan Özbekistan’a tarifeli bir uçuş gerçekleştirmek üzere arka arkaya havalandı. Afrika’nın doğu kıyısı boyunca ilerleyen uçaklar, Körfez yarımadasını kat edip İran üzerinde, bir anda radardan kayboldu. Daha sonra Tahran’a indikleri ortaya çıktı.
Bu dört A340’ın İran’ın en büyük özel havayolu şirketi Mahan Air filosuna katılması bekleniyor. Zira Mahan Air filosunda şu anda, daha öne Lufthansa ve Virgin Atlantic filosunda uçan birkaç Airbus A340 bulunuyor.
İran Devrimi ve ABD Büyükelçiliği rehine krizinin ardından, 1970’lerden bu yana ülke, uluslararası yaptırımlar altında. İran – Irak Savaşı ile yaptırımın süresi uzatılarak İranlı havayollarının yeni uçak satın alması engellendi ve eski uçaklar için yedek parça temini zorlaştırıldı. Nükleer anlaşma (JCPOA) imzalanmasıyla kısa bir süre gerginliğin azalmasının ardından İran, birkaç modern Airbus uçağı satın almayı başardı.
Ancak Mayıs 2018’de Donald Trump yönetimi, nükleer anlaşmadan çekildiklerini ve İran’a yönelik yaptırımların yeniden uygulamaya konulduğunu ilan etti. Yaptırımların yeniden yürürlüğe girmesinden bir gün önce, 5 Ağustos 2018’de, Fransız-İtalyan ortaklığı olan ATR, Iran Air’e beş uçak teslim etmeyi başardı. Ancak yaptırımlar nedeniyle İran’a 30 milyar Dolar’ı aşan yüzlerce uçak satışı da iptal etmek zorunda kalındı.
Batılı ülkeler, daha önce, ticari uçakların potansiyel olarak Suriye ve Yemen’deki silahlı çatışmaları desteklemek için silah, askeri personel ve diğer malzemelerin sevkiyatı da dahil olmak üzere İran’ın askeri operasyonlarına yardımcı olmak için kullanılabileceğine dair endişelerini dile getirmişlerdi.
Bir başka iddiaya göre Airbus A340’lardan en az ikisi, Suriye Havayolları ve Venezelua’daki Conviasa filosuna katılabilir. Çünkü bu havayolları da batılı ülkelerin yaptırımları kapsamında bulunuyor. Conviasa, Venezuella’nın başkenti Karakas’tan Tahran ve Moskova’ya uzun menzilli uçuşlar düzenliyor.
Şimdi tüm havacılık camiası bazı sorulara yanıt arıyor. Türk Hava Yolları’nın bu uçakların İran’a gidişi ile herhangi bir ilgisi var mı? Bu uçakları satın alan şirket, özellikle yaptırımları delmek ve bu uçakları İran’a götürmek için mi kuruldu? Burkina Faso’nun bu denklemdeki pozisyonu ne? Uçakları Güney Afrika’dan İran’a uçuran pilotlar kimdi? Bu pilotlar eğer İranlı ise Güney Afrika’dan Özbekistan’a uçak götürmek üzere ülkeye giriş yapan çok sayıda pilot neden Güney Afrikalı yetkililer tarafından şüpheli bulunmadı? Bakalım bu ilginç operasyonun ardından ne gibi detaylar ortaya çıkacak…
LUFTHANSA A340 UÇAKLARINI GÖKYÜZÜNE DÖNDÜRECEK!
Pandemi sonrası hava yolculuğuna olan talep artmaya devam ederken, Almanya’nın ulusal havayolu Lufthansa’dan beklenmedik bir hamle geldi. Havayolu, yüksek talep gören uluslararası rotalardaki premium koltuk eksikliğini gidermek için uzun süredir Arizona’da park halinde bulunan beş adet Airbus A340 uçağını, bu yaz yeniden hizmete döndürmeye hazırlanıyor. Bu hamle ile Lufthansa, A340’ın en büyük operatörü ve bu uçağı kullanan tek büyük havayolu şirketi olmaya devam edecek.
Lufthansa, geçtiğimiz yaz da aldığı benzer bir kararla, bazı A380 uçaklarını da yeniden uçurmaya başlamıştı. Bu gelişmeler, pandemi sürecinde kalıcı olarak filodan çıkarılma kararı alınan, çok yakıt tüketen dört motorlu uçaklar için bir strateji değişikliğine işaret ediyor. A340’ların ve A380’lerin yeniden gökyüzüne dönmesi, sektörde kartların yeniden dağıtılması şeklinde yorumlanıyor.
Airbus A340, Boeing 747 ile rekabet edebilmek için üretilen uzun mesafeli, geniş gövdeli ve dört motora sahip ilk Airbus uçağıydı. İlk uçuşunu 1991 yılında yapan ve 1993’te Air France ile Lufthansa filosunda operasyonlarına başlayan A340, zaman içinde yakıt tüketimi ve verimlilik açısından A330 ve A350 gibi modellerin gölgesinde kaldı.
Airbus, toplam 377 adet A340’ı müşterilerine teslim edebildi. Haziran 2022 itibariyle, dünya çapında 45 farklı havayolunun filosunda hizmete devam eden 207 adet A340 uçağı vardı. Lufthansa, filosundaki 26 uçakla en büyük A340 operatörü durumunda. Dünyanın dört bir yanındaki havayolları, uzun bir süredir, A340’ın yüksek operasyonel maliyetleri nedeniyle, bu uçakları filodan çıkararak, yerlerine yeni nesil geniş gövdeli uçaklar alıyor.
Lufthansa, uçuşlara yeniden döndürmeye hazırlandığı A340-600’leri Frankfurt merkezli olarak uçurmayı planlıyor. Geçtiğimiz yıl hizmete döndürülen beş adet Airbus A340 ise şu anda Münih Havalimanı’ndan, New York, Hong Kong ve Bogota gibi destinasyonlara yapılan uçuşlarda kullanılıyor.
Lufthansa’nın A340’ları, sekiz first class, 44 business ve 32 premium ekonomi dahil olmak üzere 297 koltuk kapasiteli. Alman havayolunun filosunda şu anda 17 adet A340-300 ve 9 adet A340-600 bulunuyor.
MC-21’İN KANAT VE MOTORLARI DA YERLİ ÜRETİM OLACAK!
Rusya sivil havacılık otoritesi Rosaviatsiya, Airbus A320neo ve Boeing 737 MAX ile rekabet etmesi amaçlanan tek koridorlu Rus yolcu uçağı Irkut MC-21’in Rusya’da üretilen kompozit kanat ve motorlar ile üretimine onay verdi.
Uçağın imalatçısı Irkut, MC-21-300 uçaklarının, Aviadvigatel PD-14 motorundan güç alan ve -310 olarak adlandırılan bir varyantı üzerinde çalışıyordu. Bu uçağın kompozit kanat parçaları da daha önce ithal edilenlerin yerine Rus üreticiler tarafından tedarik ediliyor.
Geçtiğimiz yıl, PD-14 motorlu MC-21 uçaklarıyla, 160’ın üzerinde uçuş gerçekleştirildi. Rosaviatsia, uçakta yapılacak tüm değişiklikleri onayladı. Testlerde, PD-14’ün yabancı motorlarla aynı seviyede performans gösterebildiği kaydedildi. Normalde MC-21, Pratt & Whitney PW1400G motorlarını kullanmak üzere tasarlanmış, ancak daha sonra PD-14 motorları da ikinci bir seçenek olarak eklenmişti.
Rusya, batılı ülkeler tarafından devam eden yaptırımlar nedeniyle uçağın kritik bileşenlerini yerel olarak üretmek zorunda kaldı. Rusya’da üretilen kompozit kanatlar da yapısal sağlamlıklarını, yapılan çok sayıda test ile doğruladı.
Bütün bu gelişmeler ışığında, MC-21’in 2024’ün sonuna kadar sertifikasyon sürecinin tamamlanması ve seri üretime geçilmesi hedefleniyor. MC-21’in, Rus uçak filosunun onlarca yıl boyunca amiral gemisi olması bekleniyor. Amaç 2030’a kadar 270 adetten fazla MC-21 teslim edebilmek.
2022’NİN EN EMNİYETLİ HAVAYOLLARI AÇIKLANDI!
Havayolu şirketlerini, her yıl uçuş emniyeti, hizmet ve ürünleri konusunda derecelendiren ve bu konuda bir sektör standardı oluşturan AirlineRatings.com, 2022 yılının en emniyetli 20 havayolunu açıkladı.
Bu sıralama için dünya genelinde 385 havayolu, son 5 yılda yaşadığı kazalar, son 2 yılda yaşadığı ciddi olaylar, sektörün en ciddi yönetim organları tarafından geçirdiği denetimler bakımından incelendi. Ayrıca sıralama yapılırken filodaki uçakların ortalama yaşı, pilot eğitimlerinin uzman ekipler tarafından analizi ve Covid-19 protokolleri de dikkate alındı.
Avustralyalı Qantas’ın en emniyetli havayolu seçildiği listede, Türkiye’den herhangi bir şirket yer almadı. Bu yıl ilk kez açıklanan en emniyetli havayolları listesi 10 değil 20 havayolundan oluştu.
Listenin zirvesindeki Qantas’ın ardından sırasıyla Air New Zealand, Etihad, Qatar Airways, Singapore Airlines, TAP Portugal, Emirates, Alaska Airlines, EVA Air Virgin Australia, Hawaiian Airlines, SAS United Airlines Lufthansa/Swiss Group Finnair British Airways KLM American Airlines, Delta Air Lines yer aldı.
AirlineRaiting.com, en emniyetli düşük maliyetli havayolları listesini de yine sayıyı 20’ye çıkararak açıkladı. En emniyetli düşük maliyetli havayolları listesi her zaman olduğu gibi, alfabetik olarak duyuruldu. Airlinerating.com’a göre, Air Arabia, AirAsia Group, Allegiant, Air Baltic, easyjet, FlyDubai, Frontier, Jetstar Group, Jetblue, Indigo, Ryanair, Scoot, Southwest, Spicejet, Spirit, Vueling, Vietjet, Volaris, Westjet ve Wizz Air yılın en emniyetli düşük maliyetli havayolları oldu.
EN DAKİK HAVAYOLLARI VE HAVALİMANLARI BELLİ OLDU!
Havacılık analiz şirketi Cirium, her yıl olduğu gibi dünyanın en dakik havayolları ve havalimanlarını açıkladı. 600’den fazla gerçek zamanlı uçuş bilgisi kaynağından toplanan ve derlenen bilgilere dayanan, Cirium’un Zamanında Kalkış Performans incelemesi, havayolları ve havaalanları için küresel olarak geçerli bir standart olarak kabul ediliyor. Bir uçuşta, nihai destinasyona, planlanan varış saatinden, en geç 15 dakika içinde ulaşılırsa, bu uçuşu gerçekleştiren havayolu dakik olarak kabul ediliyor.
Cirium tarafından Azul Havayolları, 2022’de dünyanın en dakik havayolu şirketi olarak gösterilirken; Tokyo Haneda Havalimanı, en dakik havalimanı oldu.
Geçtiğimiz ay 14. yaş gününü kutlayan Brezilyalı düşük maliyetli havayolu Azul, 2022’de %88,93’lük zamanında kalkış performansı (OTP) elde ederek, iki Japon havayolu All Nippon Airways (ANA) ve Japan Airlines’ı kıl payı geride bırakarak zirveye oturdu. ANA ve Japan Airlines’ın her ikisi de %88’in üzerinde zamanında kalkış performansı yakaladı.
Listenin devamında ise %86,31 ile LATAM Airlines, %83,63 ile Delta, %83,48 ile Avianca, %81,3 ile Emirates, %80,46 ile United, %78,32 ile Qatar Airways, %78,29 ile American Air Lines yer aldı.
En dakik taşıyıcıların listesinde, ilk 10 sırada herhangi bir Avrupalı havayolunun olmaması dikkat çekti. Havacılık endüstrisi bir bütün olarak önemli operasyonel zorluklar yaşarken, yaygın personel sıkıntısı nedeniyle Avrupa’da işler genele göre çok daha kötü gitti.
Azul’un listenin zirvesine çıkmasını sağlayan %88,93’lük zamanında kalkış performansı oldukça etkileyici ve aynı zamanda bir rekor. 2019’da aynı listenin zirvesinde yer alan Rus Aeroflot, %86,7’lik zamanında kalkış performansı ile bu rekoru elinde bulunduruyordu.
Cirium bölgelere göre en dakik havayollarını da açıkladı. Buna göre
- Kuzey Amerika’da Delta Air Lines
- Avrupa’da Iberia
- Latin Amerika’da Azul
- Asya-Pasifik’te Thai AirAsia
- Orta Doğu ve Afrika’da Oman Air en dakik havayolları oldu.
2022’nin ilk yarısında, dünya genelinde devam eden COVID kısıtlamalarının yaygın şekilde kaldırılmasının ardından, havayolu ile seyahat için ani bir talep patlaması oluştu. Birçok havayolu bu duruma hazırlıksız yakalandı. Havalimanları ve havayolları da yolcu akınıyla başa çıkacak personele sahip olmadıkları için, ciddi gecikmeler ve iptaller yaşanadı.
Havalimanları da zamanında kalkış performanslarına göre değerlendiriliyor ve bu alanda birbirleriyle rekabet ediyor. Havalimanları için de planlanan kalkış saati ve devamındaki 15 dakika içinde kalkış yapılan uçuşlar, zamanında kalkış performansını zirveye taşımaya yardımcı oluyor.
Cirium’a göre, 2022’de en dakik havalimanı, %90.33 zamanında kalkış performansı ile en yakın rakibine ciddi bir fark atan Tokyo Haneda Havalimanı oldu. Listenin ilk üç sırasını %84 ile Hindistan’ın Kempegowda Havalimanı, %83,87 ile Salt Lake City Havalimanı oluşturdu. Devamında ise Detroit Havalimanı, Philadelphia, Minneapolis St. Paul, Indira Gandhi, Seattle Tacoma, Bogota El Dorado ve Charlotte Dougles Havalimanı yer aldı.
