THY UÇAĞI KUŞ SÜRÜSÜNE GİRDİ!
Türk Hava Yolları’nın TK2313 sefer sayılı İzmir-İstanbul seferini gerçekleştiren TC-JJM tescilli Boeing 777-300ER tipi yolcu uçağı, İstanbul Havalimanı’na iniş sırasında kuş sürüsüne daldı. İstanbul Havalimanı’nın 20 kilometre güneyinde, havalimanı için alçalma hattında 3 bin feet yani yaklaşık 1000 metre irtifada gerçekleşen kuş çarpması vakasının ardından uçağın sol kanadında yapısal hasar meydana geldi.
Durumu Hava Trafik Kontrol Merkezi’ne bildiren pilotlar, uçağı güvenli bir şekilde, 34 sol pistine indirmeyi başararak 224 numaralı park pozisyonuna çekti. Burada yapılan teknik incelemede yapısal hasarın büyüklüğü tespit edildi ve Toronto-İstanbul seferine verilmesi planlanan uçak seferden alındı.
Haziran ayı sonunda da İstanbul Havalimanı’ndan Antalya’ya gitmek üzere kalkışını gerçekleştiren THY uçağı, kalkıştan kısa bir süre sonra kuş sürüsüne çarpmış ve İstanbul Havalimanı’na acil iniş yapmak zorunda kalmıştı.
İstanbul Havalimanı’na yönelik olarak inşaat sürecinin başladığından beri en önemli eleştirilerden biri, bulunduğu alanın kuşların göç yolu üzerinde yer almasıydı. Uzmanlar, Kuzey Ormanları üzerinde yapılan havalimanının dünyanın en önemli kuş yollarından birinin ortasında konumlandığını, bu sebeple yılda en az iki-üç büyük uçak kuş çarpışma kazası yaşanabileceğini belirtiyor.
Kuş çarpması vakaları havacılıkta sıkça yaşansa da bazen çok büyük sorunlara neden olabiliyor. Sully filmine de konu olan USAirways’in Airbus A320’si New York’tan kalkışı sırasında Kanada Kazları sürüsüne girip iki motorunu kaybetmiş ve pilotların eşsiz yetenekleri sayesinde Hudson Nehri’ne inmek zorunda kalmıştı. Havalimanlarında kuş çarpması vakalarının azaltılmasına yönelik çok sayıda bilimsel çalışma yapılıyor. Yeni nesil kuş kovucu sistemlerin yanı sıra bölgede kuşların beslenme noktalarının kontrol altına alınması gibi çalışmalar, kuşları uçaklardan uzak tutma mücadelesinde atılan en önemli adımlar arasında yer alıyor.
777X’İN İLK UÇUŞU ERTELENDİ!
Uzun süredir 737 MAX uçaklarının yarattığı türbülans ile boğuşan Amerikalı imalatçı Boeing’e bir kötü haber de en yeni geniş gövdeli uçağı 777X’den geldi. Mart ayında fabrikadan çıkan 777X’in 2019’da gerçekleştirmesi planlanan ilk uçuşunun 2020’nin ilk çeyreğine ertelendiği açıklandı. Ertelemenin nedeni, uçağa güç verecek olan GE9X motorunun yüksek basınçlı kompresöründe yaşanan problemlerin sertifikasyon sürecini olumsuz etkilemesi olduğu biliniyor.
General Electric üretimi GE9X motoru, geçtiğimiz haftalarda Guinness tarafından dünyanın en güçlü motoru olarak tescillenmişti. Dünyanın en büyük yolcu uçağı motoru olan GE9X, aynı zamanda en güçlü, en sessiz, en düşük emisyonlu, en çok yakıt tasarruflu gibi etkileyici bir üstünlük listesine de sahip. Ancak tüm bu özellikleri 777X’in ilk uçuşunun gecikmesine engel olamadı.
Katlanır kanat uçlarıyla öne çıkan Boeing 777X uçaklarının, taksi testi de dahil olmak üzere yerdeki çoğu testi tamamlandı ve motordan gelecek olumlu haber ile ilk uçuşu bekleniyor.
İlk uçuşun ertelenmesine bağlı olarak, havayollarına yapılacak ilk teslimatlar da risk altına girmiş oldu. 2020 yılı sonunda planlanan teslimatlar, ilk uçuşun gecikmesi nedeniyle daha sonraki bir tarihe de ötelenebilir. 777X’in lansman müşterisi, uçak için 20 tane sipariş veren Lufthansa olarak açıklanmıştı. 777X ailesi uçakları için Boeing bugüne kadar 344 sipariş aldı. Uçakların en büyük müşterisi ise verdiği 35 777-8 ve 115 tane 777-9 modeli ile Dubai merkezli Emirates.
Uçağın gökyüzü ile buluşmasının gecikmeli gerçekleşecek olmasının, teslimat takvimi üzerinde bir etkisi olmayacağını düşünmek fazla iyimser görünüyor. Böylesi bir olumsuz sonuç da Boeing için yeni krizlerin habercisi olabilir.
Boeing ile havayolu şirketleri arasında artan hayal kırıklıkları, güven problemleri ve tazminat taleplerinin arasında bir de iyi gelişme yaşandı. 777X’te yaşanan gecikmeleri telafi etmek için Boeing artan talepleri de göz önünde bulundurarak 777’nin kargo versiyonu uçaklarının kapasitesini artırma planlarını yapıyor.
Boeing 777’nin kargo versiyonu için dünya genelinde artan bir ilgi var. Geçen yıl 45 gibi rekor bir satış yapan uçak, uluslararası ticaret savaşları ve hava kargo ile ilgili düşüş gösteren istatistiklere rağmen ciddi bir talep görüyor. Havayolları mevcut kargo uçakları için uzun vadeli fırsatlar arıyor ve eldeki uçaklar yaşlanmaya devam ettiği için bir yandan da değiştirilmesi gerekiyor.
Boeing de bu noktadan hareketle 777X için yaşanan problemi fırsata çevirerek aynı üretim hattından çıkan 777 kargo uçağının üretim kapasitesini 2020’de ayda 3,5’tan 5’e çıkarmanın hazırlıklarını yapıyor.
777X’te yaşanacak gecikmeler, 737 MAX için yaşanan sorundan daha kısa süreli olacak gibi görünse de alınan karar Boeing’in uçakları imalat hattından çıkarıp park pozisyonunda bekletmek istemediği anlamına geliyor. Sayıca 777X uçakları MAX uçaklarına göre daha az üretilecek olsa da 777X’in boyutu lojistik zorluklar doğurabilir. Uçakların park maliyetlerinin yanı sıra, Boeing uçağın imalat sürecinde cepten para harcayıp, uçağı teslim ettiği zaman müşteriden ödeme aldığı için üretimin devam etmesi şirketi finansal anlamda olumsuz etkileyeceği için bu kararın aldığı biliniyor.
777 kargo uçağı siparişi bulunan havayollarından bazılarının 737 MAX veya 777X uçakları için de siparişleri bulunuyor. Bu nedenle kargo uçaklarının üretilip teslimatlarının yapılması ile diğer uçak programı gecikmelerinden oluşan tazminat ve mağduriyetlerin giderilip giderilmeyeceği ise henüz net değil.
AIRBUS A220 ASYA TURUNDA!
Airbus’ın Kanadalı üretici Bombardier’in C Serisi uçak programını satın aldıktan sonra adını A220 olarak değiştirdiği uçak ailesi için Güney ve Doğu Asya’da bir hafta sürecek bir tanıtım turuna çıktı. Sırasıyla Seul, Yangon, Hanoi, Bangkok, Kuala Lumpur ve Nagoya şehirlerini dolaşacak olan A220-300’ün Asya turu 6 Ağustos’ta sona erecek. A220 uçakları dünyanın birçok bölgesinde yoğun şekilde kullanılıyor ancak Güney Doğu Asya’da henüz tam olarak fark edilebilmiş değil. Korean Air filosundaki 10 uçak ile bölgedeki en büyük ve tek kullanıcı durumunda. Air Vanuatu da uçak için sipariş veren bölgedeki diğer havayolu.
Öte yandan hafta içinde Air France filosunu 60 yeni Airbus A220 uçağı ile güçlendireceğini açıkladı. Filosundaki A380’leri emekliye ayırmayı planlayan Air France, filo yenileme planları doğrultusunda aileye en yeni üye olarak A220’lerin katılacağını duyurdu. Optimum operasyonellik ve ekonomik verimlilik sebepleriyle seçilen A220’nin düşük yakıt tüketimi ve azaltılmış emisyonlar sayesinde havayolunun karbon ayakizini de azaltması planlanıyor. AirFrance A220 uçaklarını hem iç hatlar hem de Avrupa’daki uçuş ağına adapte ederek kısa ve orta mesafeli rotalarda verimliliği artırmanın planlarını yapıyor.
100-150 koltuk pazarı için üretilen tek koridorlu A220, rakipsiz yakıt verimliliğinin yanı sıra yolculara geniş gövdeli yolcu konforu sunuyor. A220, önceki nesil uçaklara kıyasla koltuk başına en az yüzde 20 daha düşük yakıt performansı sunmak için son teknoloji aerodinamiği, gelişmiş malzemeleri ve Pratt & Whitney’in en yeni nesil PW1500G dişli turbofan motorlarını bir araya getiriyor. A220 böylece daha büyük tek koridorlu uçakların performansını sunuyor.
2019 Haziran sonu itibariyle Airbus, A220 için 551 sipariş aldı. Gelecek 20 yılda 7.000 uçağın havayollarına teslim edilmesi ve böylece 100 150 koltuk kapasiteli bölgesel uçak pazarında aslan payını alacağına kesin gözüyle bakılıyor.
ÇİNLİ YOLCU UÇAĞI COMAC C919’DA SONA DOĞRU!
Çin kendi yolcu uçağı COMAC C919’un piyasaya sürülmesi yolculuğunda büyük adımlar atmayı sürdürüyor. 2017 yılında ilk uçuşu ile birlikte ilk kez kamuoyuna duyurulan uçağın test süreçleri, üç ayrı prototip üzerinde devam ediyor. Çinliler test uçuşlarını hızlandırmak için her biri farklı üretim aşamasında olan üç ayrı prototip daha üretiyor. Bu yıl üç prototip daha test sürecine katılmış olacak.
İlk uçuşunu Aralık 2018’de gerçekleştiren 103 kodlu üçüncü test uçağı, geçtiğimiz hafta bir dizi test için 2 saat 39 dakika süren başarılı bir uçuş gerçekleştirdi.
101 kodlu İlk prototip Mayıs 2017’de ilk kez gökyüzü ile buluşmuş ve altı ay sonra bu uçuşu uzun mesafeli bir test uçuşu izlemişti. Uçuş kontrol-stabilite testi ve sistem kontrolünün bir parçası olarak Haziran 2018’de ikinci prototip 102 ile birlikte tekrar uçtu. Yapılan uçuş testleri arasında, her prototip detaylı kontrollerden geçiriliyor ve testlerin devamı için gerekli değişiklikler uygulanıyor.
COMAC, C919 uçağı için Çin Sivil Havacılık İdaresi’nden sertifikasını alabilmesi için, test amacıyla inşa edilen altı uçağın toplam 729 testten geçmesi ve 4.200 uçuş saate ulaşmasını planlıyor Daha sonra uçak FAA ve EASA sertifikasyon sürecine başlayacak.
Çin, Boeing 737 MAX uçaklarına hava sahasını kapatma kararı alan ilk ülke olmuştu. Boeing tüm dünyanın güvenini yeniden kazanmak ve 737 MAX’ı mümkün olan en kısa sürede hizmete geri sokmak için çok çalışıyor olsa da, COMAC’ın C919 için pazara girmesi ve pozisyon alması için doğru zaman olabilir. Çünkü C919, 4.075 ila 5.555 km aralığında menzile sahip olan yaklaşık 170 yolcu taşıyabilen dar gövde yolcu uçağı. Bu özellikleriyle de Boeing 737 programının doğrudan rakibi durumunda.
COMAC C919 uçağı için şimdiden yerli ve yabancı toplam 28 şirketten 815 sipariş alındığını açıkladı. Öte yandan hafta içinde Çinli havayolu China Southern Boeing’e verdiği 80 adet Boeing 737 MAX8 siparişini iptal ettiğini açıkladı. Şirket bugüne kadar 24 uçağı teslim almış, 7 uçağı fabrikada yerde ve geri kalan kısmı ise üretim programındaydı. Bu karar üzerine başka iptallerin gelip gelmeyeceği de merak konusu oldu.
FALCON 6X’İN ÜRETİMİ BAŞLIYOR!
Dassault’un yeni ultra geniş iş jeti modeli Falcon 6X, 2021’de gökyüzüyle buluşacak. Falcon 6X, herhangi bir amaca yönelik olarak üretilen iş jetleri arasında en büyük gövde kesitine sahip olacak. Henüz hiç birimiz bir ultra gövdeli iş jetini henüz tecrübe etmedik. Ancak bu deneyime bir adım daha da yaklaştık. Fransız imalatçı Dassault, Falcon 6X’i kritik tasarım incelemesini tamamladı. Bu artık uçağın üretime başlanabileceği anlamına geliyor. İlk Falcon 6X, 2020 başında üretime başlıyor.
Gövde yaklaşık 260 cm uzayacak ve yaklaşık 2 metre daha genişleyecek. Böylece uçağa sahip olacak jetset üyeleri kabinde çok daha rahat hareket kabiliyetine sahip olacak. Doğal ışık yaklaşık yüzde 30 büyüyen pencereler aracılığıyla kabine çok daha fazla nüfuz edebilecek ve ilk kez bir iş jetinin galley yani mutfak bölümü doğal ışıkla aydınlanmış olacak.
Fransız imalatçı uzun zamandır beklenen Falcon 5X’in motor kaynaklı sorunlardan dolayı hiçbir zaman üretilmeyeceğini geçen yıl açıklarken bir yandan da 6X projesini duyurmuştu. Üretim takvimine göre, Falcon 6X’in 2021’de ilk uçuşunu yapması 2022’de teslimatların başlaması planlanıyor.
25.68 metre uzunluğa, 7.47 metre genişliğe ve 25.94 metre kanat açıklığına sahip olacak 6X, 52.2 metreküp kabin hacmine sahip olacak. 6X’in kabini, 16 yolcu için üç ayrı salon büyük bir giriş holü, mürettebat dinlenme alanı ve geniş bir arka salon gibi her türlü yapılandırmaya izin verebilecek. Uçak, maksimum 0.90 Mach hıza ulaşacak 10.186 km menziline sahip olacak. Bu da 6X’in Los Angeles’tan Cenevre’ye, Pekin’den San Francisco’ya veya Moskova’dan Singapur’a uçabilmesini sağlayacak. 6X’e Her biri 13.000 ila 14.000 pound itki gücüne sahip iki Pratt & Whitney Canada Pure Power PW812D motoru güç verecek.
6X’te türbülansın etkisini en aza indiren ultra verimli bir kanat ve flaperon adı verilen yeni bir kontrol yüzeyi dahil olmak üzere tüm hareketli yüzeyleri düzenleyen yeni nesil dijital uçuş kontrol sistemi bulunuyor.
IATA 2018’İN YOLCU VE YÜK RAKAMLARINI AÇIKLADI!
Uluslararası Hava Taşımacıları Birliği (IATA) 2018 yılına dair dünya yolcu ve yük trafiği rakamlarını açıkladı. Rapora göre 2018’de 2017 yılına göre 284 milyon daha fazla yolcu uçtu ve böylece 2018’de 4.4 milyar kişi uçakla seyahat etti. Bu uçuşlarda yakıt verimliğinde 2010 yılına oranla yüzde 12 artış sağlandı.
Direkt uçuşlar ile 22 bin şehir birbirine bağlanırken, hava taşımacılığında maliyetler son 20 yılda yarı yarıya azaldı. IATA 2020’den itibaren net karbon emisyonu artışını sınırlamanın hazırlığı içinde. Böylece 2050 yılında havacılık sektörünün net karbon ayak izi 2005 yılına oranla yarıya inmiş olacak. Bu iddialı iklim eylemi hedefinin ise devlet desteklerine ihtiyacı var.
Rapora göre düşük maliyetli havayollarının pazar payındaki artışı sürüyor. Asya Pasifik Bölgesi tüm havacılık pazarının yüzde 37.1’ini ele geçirmiş durumda. Bölgede bir önceki yıl oranla uçan yolcu sayısı yüzde 9.2 artışla 1.6 milyara çıktı. Avrupa kıtaınd 1.1 milyar kişi uçakla seyahat ederken bu rakamlar pazarın yüzde 26.2’si anlamına geliyor. Kuzey Amerika ise pazarın yüzde 22.6’sına sahip. Kıtada uçakla seyahat eden yolcu sayısı 989.4 milyon oldu.
Yolcularına sunduğu koltuk ve o koltukla yapılan uçuş kilometre değerlerine bakıldığında zirvede American Airlines yer alırken onu sırasıyla Delta, United Airlines, Emirates ve Southwest izledi.
Kargoda ise ton kilometre başına değerlere bakıldığında zirvede FedEx’i ikinci sırada Emirates’i görüyoruz. Listenin devamında Qatar Airways, United Parcel Service ve Cathay Pacific yer aldı.
