Londra merkezli bağımsız havacılık araştırmaları şirketi Official Aviation Guide (OAG) havacılık endüstrisinde geride bıraktığımız 10 yıla dair bazı önemli bilgileri çeşitli grafikler üzerinden açıkladı. Bakalım havacılık endüstrisinde 2010-2019 dönemine kimler nasıl damga vurmuş:
1- Türkiye ve Gelişmekte Olan Pazarlar Çin’i Geçti
Dünya genelinde Ülkelerin havacılık endüstrilerinin ‘Yıllık Ortalama Büyüme Oranı‘ ölçüldü ve ortaya sürpriz bir tablo çıktı. Türkiye son on yılda Yıllık Ortalama Büyüme Oranı açısından birinci sırada yer alırken; Vietnam, Peru gibi bir çok gelişmekte olan ülkenin bu alanda Çin’i geride bıraktığı ortaya çıktı.
Türkiye’nin bu gelişimi kat etmesi konusunda en büyük pay elbette, ülkedeki diğer tüm havayollarının toplamından daha fazla uluslararası pazara hizmet veren milli havayolumuz THY’nin gücünde saklı. Pegasus’un bu süreçte göstermiş olduğu atılım da başarının ardındaki bir diğer önemli etken olarak yorumlanıyor. Bu gelişimin 2020’li yıllarda devam edebilmesi için de elimizde çok önemli bir değer daha var artık. Nisan 2019’da açılan İstanbul Havalimanı. Havalimanı için ortaya konulan vizyon gerçekleştirilebilir ve sürekli sansasyon haberleriyle gündeme gelmekten vazgeçilebilirse 2020’li yılların da Türk havacılığı açısından parlak geçmemesi için bir neden yok gibi görünüyor.
Vietnam, son on yılda en popüler turizm noktalarından biri haline geldi. Piyasaya giren yeni havayolları, bölgedeki gezmeye ve yeni yerler görmeye aç orta sınıfta üzerinde beklenmedik bir talep yarattı. Ortaya da bu gelişim tablosu çıktı.
Peru, Etiyopya ve İzlanda, yerel pazar talebinin yanı sıra yeni hizmetleri de destekleyen güçlü merkezler geliştirdi. Kamboçya, Myanmar ve Laos gibi pazarlarda vize giriş gereksinimlerindeki ve politikadaki küçük değişikliklerin, kapasite büyümesi üzerinde ne kadar büyük bir etkiye sahip olabileceği kanıtlandı.
En Çok Uçulan Rotalarda İlginç Değişimler
Geride bıraktığımız on yılda dünyanın en yoğun uçuş hatları listesinin üst sıralarına ilginç girişler yapıldı. Vietnam iç hatlar pazarındaki büyümeyi ortaya koyan Hanoi – Ho Chi Minh City arasındaki uçuşlar, on yılda 465’inci sıradan dördüncü sıraya kadar yükseldi ve mucizevi bir talep artışı yaşadı. Listenin zirvesinde Güney Kore’nin turistik adası Jeju ile Seul Gimpo Havalimanı arasında yapılan uçuşlar yer alıyor. 2019 yılında bu güzergahta yaklaşık 17,5 milyon yolcu uçtu.
Oldukça ilginç bir şekilde, dünya genelinde en çok uçulan on havalimanı çifti listesine Asya kıtası egemen olurken; hiçbir Avrupa veya Kuzey Amerika havaalanı çifti bu listede kendine yer bulamadı. Bu da gelecek on yılda pazar büyümesinin nereye doğru ivmeleneceği konusunda fikir yürütebilmek için yeterli.
En Hızlı Büyüyen Havayolları
Hindistanlı Indigo (6E) son on yılda en hızlı büyüyen havayolu oldu. 2000 yılında havayolu yolcularına 10.4 milyon koltuk arz ederken, 2019’da 88.8 milyon koltuk arzına ulaştı.
Çeşitli havayolu konsolidasyonlarıyla büyümesini sürdüren LATAM, 2019 için planlanan 87 milyon koltukla son 10 yılda en hızlı büyüyen ikinci havayolu oldu.
Kapasitesini on yılda 29 milyon koltuk artıran Azul Havayolları üçüncü sırada. Virgin Avustralya ise 2000 yılında yılda 700.000’den az koltuk arzı sunabilirken; on yıl sonunda inanılmaz bir büyüme yakaladı ve 28.5 milyon koltuğa ulaştı.
Pazara Veda Eden Unutulmaz Havayolları
Ne yazık ki, son on yılda havacılık endüstrisinin sahnesinden ayrılan havayollarının hepsini listelemek biraz zaman alır. Ancak bu listenin en büyükleri arasında Air Berlin, Germanwings, Indian Airlines, Thomas Cook, Spanair, Batavia Air, Mexicana, Transaero, Niki ve Tranasia Airways gibi havayolları bulunuyor. Bu havayolları bazı ikonik havayollarını ne kadar da çabuk unuttuğumuzun acı bir göstergesi.
İlgili Haber | Havayolları Neden İflas Yarışına Girdi?
En Büyük Havayolları Değişti
2010’lu yılların başında ABD’li havayolları arasında yaşanan konsolidasyon, en büyük on havayolunda bir miktar değişikliğe yol açtı. US Airways ve Continental gibi havayolları tarihten silinirken; easyJet, Türk Hava Yolları ve Air China gibi yeni katılımcılar listedeki yerlerini aldı. Türk Hava Yolları 2019’da yolcularına sunduğu 93.36 milyon koltuk kapasitesiyle dünyanın en büyük 10’uncu havayolu ünvanını kapmayı başardı. Listenin ilk 4 sırasında ABD’li havayolları; zirvede ise 2019’da sunduğu 265 milyonun üzerindeki koltuk kapasitesiyle American Airlines var. Listenin ikinci ve üçüncü sırasında yer alan Delta ve Southwest de 200 milyonun üzerinde koltuk kapasitesine sahip. 2010’da en büyük 10 havayolu arasında yer alan Lufthansa ve Japon ANA da 2019’da ilk 10’da kendilerine yer bulamadı.
Low Cost Havayolları Atağa Geçti
Geride bıraktığımız on yıl, Düşük Maliyetli havayollarının büyümesiyle anılacak. Küresel olarak, LC havayollarının kapasite payı son on yılda yüzde 20’den; yüzde 31’e yükseldi. Asya Pasifik’te yüzde 13’ten 29’a ve Latin Amerika’da ise yüzde 24’ten 37’ye gelerek önemli bir pazar büyümesi yaşadı. Düşük maliyetli havayolları için 2019’da 2.2 milyar koltuk sunulan Asya Pasifik Bölgesi ve elbette Çin’de 2020’li yıllarda çok daha fazla fırsat olduğu düşünülüyor.
Ultra Uzun Menzilli Rotalar Öne Çıktı
Havacılık sektörü, yenilikçilik, teknolojik gelişmelerin sisteme entegrasyon hızı ile diğer sektörlerden net şekilde ayrılıyor. Ultra uzun menzilli uçuşlar ve Qantas’ın ticari havacılığın sınırı olduğunu iddia ettiği Sunrise Projesi son 10 yılda sektörün en çok konuştuğu ilginç konular arasındaydı. 2019’un sonlarına doğru da test uçuşlarına başladı. Ultra uzun menzilli uçuşlar her zaman haber değerine sahiptir. A350 ve 787 Dreamliner gibi yeni uçakların 2010’lu yıllar içinde piyasaya sürülmesiyle, havayolları için yepyeni pazarlara hizmet a.ılma fırsatı doğdu. En az günlük 1 sefer yapılan uçuş kriteri üzerinden; son 10 yılda sekiz yeni ultra uzun menzilli rota hayatımıza girdi. Bu sekiz yeni rotanın beşinde uçuşların bir ayağı Avustralya ve Yeni Zelanda şehirleri oldu. 2010’da en uzun menzilli ticari sefer Singapur ile Newark arasındaydı ama sadece 50 business koltuğun yer aldığı A340 uçaklarıyla icra ediliyordu. Ticari olarak kar elde edilemeyince durdurulmuştu. Ancak 2018’de bu uçuşlar A350-900’ün ekstra uzun menzilli versiyonunun üretilmesiyle yeniden faaliyete geçirildi. Listenin ilk sırasında yer alan Singapur-Newark uçuşunu ben de 2018’de deneyimleme şansı buldum. Yaklaşık 17,5 saat süren müthiş uçuş deneyimime dair videoya mutlaka göz atmanızı tavsiye ederim.
Yoğun Havalimanları Yoğunlaşmaya Devam Etti
Önümüzdeki on yıl, kuşkusuz mevcut en yoğun 10 havalimanı listesinde bazı değişiklikler getirecek. Yıllardır dünyanın en yoğun 2’nci havalimanı olan Pekin Capital Havalimanı’ndaki yolcu kapasitesi ve yoğunluğu, Ekim 2019’da kapılarını açan Daxing Havalimanı geliştikçe aşağı inecek. Tokyo Haneda, Nisan 2020’den itibaren 39.000 slotun daha devreye alınmasıyla muhtemelen yıllardır en yoğun havalimanları listesinin zirvesinde oturan Atlanta’nın önüne geçecek. Dubai, Emirates ve Fly Dubai’nin gelişimini sürdürmesine paralel olarak en işlek uluslararası havaalanı olmaya devam edecek gibi görünüyor. 2010 ile 2019 arasında havalimanlarının sıralama olarak yer değiştirmeleri dışında en büyük değişimler ise Frankfurt, Dallas ve Madrid’in ilk 10 dışında kalması; yerlerine Hong Kong, Shangay ve Dubai’nin gelmesi oldu.
Airbus Pazarın Lideri Oldu
Havayollarının hizmet verdiği uçak tipleri, son on yılda oldukça az değişiklik gösterdi. Havayollarının Airbus’ın A319/A320/A321 ailesi uçaklarıyla yaptığı tarifeli uçuş sayısı son 10 yılda neredeyse iki katına çıktı ve Boeing 737 ailesi uçaklarını geride bırakmayı başardı. Boeing 787 ve Airbus A350 gibi uzun zamandır uçan uzun menzilli uçaklar, çeşitli havayollarının filolarında sayılarını artırıyor olsa da henüz en çok uçuş yapılan uçaklar listesinde kendilerine yer bulamıyor. Genellikle uzun menzilli uçaklar bu listede yer alamıyor olsa da bir sonraki dönem onları da bu listede görmek mümkün olacak gibi görünüyor. Sektörün iki devinin ardından üçüncü sıra ise tahmin edileceği üzere bölgesel yolcu uçakları ile dev rakiplerine karşı mücadele etmeye çalışan Brezilyalı Embraer’in oluyor. Son olarak, Cessna büyük bir alkışı hak ediyor. Listenin 10’uncu sırasında yer alan hafif sınıf uçaklar, ticari havacılığın, geniş gövdeli uçaklarla yapılan uzun menzilli uçuşlardan çok daha fazlası olduğunu kanıtlıyor! 2010’da listede olup 2019’da olmayanlar Boeing 757, MD-80 olurken; yerlerini A330 ve Cessna’ların aldığı görülüyor.
İlgili Haber | 2019’da Airbus-Boeing Rekabeti Nasıl Sonuçlandı?
En Çok Hangi Uçak Havada Kaldı?
Airbus ve Boeing modelleri, 2019’da uçak tiplerinin uçuş saatleri konusunda ilk 10’da ağırlıklı bir şekilde yer alıyor. A350 ve Boeing 787 uçakları bu listede kendilerine ilk onda yer bulmayı başarmış. Ne yazık ki, Boeing 757 ve MD-80’in uçtukları saatler geride kalan on yıl içinde düşerken, ATR 42 ve 72 modelleri, 2019’da uçuş zamanı kategorisinde sekizinci sırada yer alarak pek çok kişi için bir sürprize imza attı. 2010’da listenin zirvesinde 921,3 milyon dakika uçuş saatine sahip olan 737’ler 2019’da yerini 1,7 milyar dakika uçan A320 ailesi uçaklarına bıraktı. Boeing 777’nin uçuş süresi ise 10 yılda neredeyse 1,5 katına çıktı ve listede 3’üncü sıraya kadar tırmandı. 787 uçakları 2019’da 236,6 milyon dakika uçarken; A350 uçakları ise 85,3 milyon dakika uçtu.
Bakalım 2020-2029 arasındaki dönem için hazırlanacak raporda bizi hangi değişiklikler bekliyor olacak.
İlgili Haber | Havacılıkta 2019 Nasıl Geçti?
Muhammed YILMAZ
