Havalimanlarındaki güvenlik kontrolleri sırasında, öncelikli geçiş yapabilecekler için ayrı bir kuyruk (fast track) oluşturulması, dünya genelinde yaygın olarak görülen, sıradan bir uygulama. Güvenlik personeli, yolcuları ve onlara ait bagajları kontrol etmek konusunda tam yetkili olsa da terminallerde faaliyet gösteren havayollarının, güvenlik kontrolü işleyişinde ciddi şekilde söz sahibi oldukları, hatta öncelikli geçişe sahip kişiler için ayrı sıra oluşturma yetkisine sahip oldukları biliniyor.
Almanya da havalimanlarında öncelikli geçiş uygulamasının (fast track) bulunduğu ülkelerden biri. Bir Alman hukuk profesörü, bu durumun aslında suç teşkil ettiğine ve güvenlik kuyruğunda öncelikli geçiş imkanından faydalananların da yasadışı eylemlerde bulunduğuna inandığını açıklayan ilginç bir makale yayımladı.
Havaalanlarındaki güvenlik kontrollerinde oluşturulan öncelikli geçiş hizmetinin, Almanya yasalarını ihlal ettiğini iddia eden profesörün sunduğu argümanın özü oldukça basit: Alman yasaları ve Alman yetkilileri önünde, kamu görevlerinin yerine getirilmesi konusunda herkes eşit kabul edilir.
Almanya Federal Adalet Divanı (BGH) 2022’de, havaalanlarında öncelikli göçmen kuyruklarının oluşturulmasını resmen reddetti. Çünkü bu durum, herkesin yasalar önünde eşit olması ilkesine aykırılık teşkil ediyordu. Aynı gerekçeyle, güvenlik kontrollerindeki hızlı geçiş imkanının da bu kapsamda olduğu iddia ediliyor.
Almanya’da Federal Polis, havaalanlarındaki güvenlik kontrollerini denetleme yetkisine sahip. Bu iş, özel güvenlik şirketlerine taşere ediliyor. Güvenlik kontrol kuyruklarının yönetimi de havaalanı işletmecilerine veriliyor. Havalimanı işletmecileri, bu görevin yürütülmesi konusunda havayolları ile birlikte çalışıyor.
Havalimanı işletmecileri, güvenlikten hızlı geçiş (fast track) hizmetini sunmak için havayollarından para alıyor. Başka bir deyişle, first class kabinde seyahet etmek için ödenen bilet ücretinin bir kısmı, havayolu tarafından, güvenlik kontrolünde bu kişilere öncelik verilme hakkı satın almak için kullanılıyor.
Federal Polis’in, güvenlik kuyruklarının dış kaynaklara devredilmesine ve kontrol yetkisini sürdürmesine izin vermesi şaşırtıcı değil. Çünkü bu, devletin iş yükünü azaltıyor. Güvenlik kontrolü yapan kişiler, doğrudan devlet için çalışmıyor; ancak bu kişilerin kamu görevi yaptığı kabul ediliyor. Polisin hızlı geçiş kuyruklarının kullanımını özel şirkete devretmesi ve sadece denetlemesi, kamuoyunun, bu görevin polis onaylı şekilde yapıldığı varsayımını geliştirmesine neden oluyor.
Fast Track Görevlileri de Suç Ortağı!
Almanya’da durumu gündeme getiren hukukçu, hızlı geçiş kuyruklarında görev yapan havaalanı çalışanlarının suç işlediğini iddia ediyor ve rüşvet aldıkları gerekçesiyle haklarında soruşturma açılması gerektiğini söylüyor. Dahası, hızlı geçiş hizmetini kullanan yolcuların da bu çarpık sistemi sürdürmeye katkıda bulunarak, işlenen suça yardım ve yataklık yaptığını söyleyecek kadar ileri gidiyor.
Hukukçu tarafından kaleme alınan makaleyi okuyan herkesin, artık bu yasadışı faaliyetin farkında olmadığını söyleme hakkı kalmadığı belirtiliyor. Mevcut hızlı geçiş uygulamasının derhal sona erdirilmesi gerektiği önerisi de makalede yer alıyor.
Bu argümanların haklılık payı olduğunu düşünenler de var. Almanya’nın mevcut uygulamasıyla, Amerika Birleşik Devletleri başta olmak üzere pek çok gelişmiş ülkenin havaalanlarında sürdürülen öncelikli hizmetler konusunda bir paralellik göze çarpıyor. Amerika Birleşik Devletleri’ndeki havaalanlarında premium yolcular için öncelikli pasaport kuyrukları yok, ancak güvenlikten öncelikli ve hızlı geçme imkanı sunuluyor.
Terminaldeki Özel Yolcu Salonları Ne Olacak?
Bu iddiaların, kamu görevlerinin dağıtımı, yetki ve sorumlulukları gibi kavramların nasıl yorumlanacağına bağlı olarak değişebilecek çok teknik bir argüman olduğu düşünülüyor. Güvenlik kontrol noktasına ulaşıldığında, herkes için kuralların aynı olması gerektiği kesin. Ancak bu noktaya gelinceye kadar olan sürecin kimin yönetiminde olması gerektiği büyük bir muamma.
İşin bir başka farklı boyutu daha var. Eğer güvenlikten hızlı geçiş sistemi, bir kanun ile Almanya’da aniden yasaklanırsa; bu durum havalimanlarındaki Lufthansa First Class Terminali gibi özel alanlar için ne anlama gelecek? Özel güvenlik kontrolü olan bu tesislerin kullanım hakkına sahip olan yolcular için bu adil bir karar olabilir mi? Yoksa tamamen özel ve havalimanı terminallerinden ayrı bir tesis olduğu için bu aslında adil olarak mı kabul edilmeli? Güvenlik kontrolü sadece uygun olan yolcuların belirli bir bölgeye girmesine izin vermekle mi sınırlıdır? Şimdi bu sorulara yanıt verilmesi gerekiyor.
