Bir kaç havayolu bu fikri hayata geçirmek için çalışmalarını sürdürürken; Katar’ın milli havayolu Qatar Airways, uzun süre sonra uçuşlarında Suriye hava sahasını kullanan ilk yabancı havayolu oldu.
Suriye hükümetiyle yapılan görüşmeler neticesinde Katar Havayolları, yaklaşık 10 yıl sonra Lübnan’ın başkenti Beyrut ve Güney Kıbrıs’ın Larnaka şehirlerine yaptığı uçuşlarda Suriye hava sahasını kullanmaya başladı. Bahsedilen 10 yıllık süre içinde sadece bir kaç kez münferit olarak Lübnan’ın milli havayolu Middle East Airlines Suriye hava sahasından geçmişti.
Qatar Airways’in Doha’dan Beyrut ve Larnaka’ya yaptığı uçuşlar, 2017’de Suudi Arabistan’ın hava sahasını Qatar Airways uçuşlarına kapatma kararı almasının ardından çok daha uzun bir rota üzerinden gerçekleştirilmeye çalışılıyor ve böylece uçuş süresi uzuyor ve havayolu yakıt tüketimi kaynaklı olarak ciddi bir para kaybı yaşıyordu.
Qatar Airways, Boeing 787 uçağıyla Şam üzerinden gerçekleştirdiği Beyrut-Doha uçuşunu 2 saat 26 dakikada tamamladı. Suriye hava sahasından kaçınarak yapılan uçuş 3 saat 26 dakika sürüyordu. Ticari bir havayolu seferinde en ufak bir yakıt tasarrufu bile çok kritik bir öneme sahipken; uçuş süresinde elde edilen bir saatlik kazancın ortaya koyduğu yakıt tasarrufu ciddi bir değer olarak karşımıza çıkıyor.
Bu anlaşma karşılıklılık ilkesi gereği yapıldı. Çünkü Suriye’nin milli havayolu Syrian Air bu süreçte Katar hava sahasını kullanmaya devam etti. Diğer arap ülkelerinin Qatar Airways uçaklarına hava sahası kapatma kararını hiç bir zaman uygulamadı. Doha uçuşlarına da kesintisiz devam etti. Qatar’ın Suriye hava sahasını yeniden kullanmaya başlaması, ekonomisini toparlamaya çalışan Suriye için de iyi bir ek gelir olacak gibi görünüyor.
Qatar Airways CEO’SU Akbar Al Baker, “Suriye hava sahasını kullanarak yaptığımız uçuşlarda rahat olmamız gerekiyor. Suriye halkının düşmanı değiliz ve bir havayolu olarak insanlara hizmet ediyoruz. Uçaklarımız çoğu kiralık. Bu nedenle kiralama şirketleriyle Suriye üzerinden operasyonlar konusunda bazı kısıtlamalar yaşıyoruz” diyor.
Orta Doğu’nun kalbinde yer alan Suriye’de neredeyse on yıl süren bir sivil çatışma dönemi yaşandı. Ülke adeta bir savaş alanına döndü. İç savaş şehirlerde ve sokaklarda yapıldı. Suriyeli aileler temel ihtiyaçlar, yiyecek, barınma ve tıbbi gereksinimleri olmadan mücadele etti. 465 binden fazla Suriyeli öldü ve 1 milyondan fazlası da yaralandı.
Şimdi 2019 yılında yani savaşın başlamasından sekiz yıl sonra, Suriye’de bir iyimserlik süreci ve toparlanma izleri görmek mümkün. Ülkenin kültür bakanı, Suriye’deki Ulusal Müze’nin yeniden açılmasının ardından Şam’ın toparlandığını iddia ediyor.
Trump yönetimi tüm ABD birliklerinin Suriye’den çekileceğini açıkladı. Trump’ın açıklamalarıyla aynı saatlerde Ürdün’lü bir polis memuru, üç yıldan fazla bir süredir kapalı olan Nasib kontrol noktasının yakınında bulunan Jaber sınır geçiş kapısını yeniden açtı.
Avrupalı taşıyıcıların çoğu için Suriye, önemli bir Orta Doğu pazarıydı. Tarih ve kültür açısından zengin; coğrafi olarak dünyanın merkezinde yer alan bu ülkeye uçuyorlardı. Suriye’nin başkenti Şam, dünyanın en eski yerleşim yerlerinden biri ve Aeroflot, Air France, Air Malta, Alitalia, Avusturya, Çek Havayolları ve Iberia, Suriye’ye uçan; çatışmalar nedeniyle operasyonlarını durdurmak zorunda kalan büyük taşıyıcılardan sadece bir kaçıydı.
Tüm Suriye havaalanları arasında en belirgin ülke pazarları Birleşik Arap Emirlikleri ve Suudi Arabistan’dı. Türkiye, Kuveyt, Katar, Bahreyn, Mısır, Ürdün ve İran toplam pazar payının geri kalanını oluşturuyordu. Şam, Halep ve Lazkiye’ye çeşitli frekanslarda sık sık uçuluyordu.
2010 yılında, Şam Havaalanı’na 50’nin üzerinde uluslararası varış noktasından haftada 400’e yakın uçuş yapılıyordu. İç savaş başlamadan önce, havalimanının yıllık yolcu kapasitesi 4.5 milyon civarındaydı.
Suriye’de istikrara kavuşulmasıyla birlikte, havayollarının Suriye pazarına geri dönmek için hiç zaman kaybetmeyecekleri görülüyor. Hem daha önce uçan operatörler hem de ilk kez gelmeye hazırlanan çok sayıda havayolu Suriye’de yaşananları yakından takip ediyor.
Ürdünlü Royal Jordanian Havayolları, Suriye uçuşlarına başlamak konusunda en istekli olanlardan. Havayolu, Amman ile Şam ve Halep arasında her gün tarifeli seferler düzenliyordu. Ürdünlü bayrak taşıyıcı havayolu, 2012’nin ortalarında Suriye’de operasyonlarını en son durduran havayollarından biriydi.
Körfez’de, Bahreynli havayolu Gulf Air Suriye uçuşlarına “bu yıl içinde en kısa sürede” devam etmeye ilgi duyduklarını açıklarken, Birleşik Arap Emirlikleri’nin iki havayolu Etihad ve FlyDubai de Şam Havalimanı’nın teknik durumu hakkında bilgi almak için girişimlerde bulundu.
ASIL SÜRPRİZ OMAN AIR
Suriye’deki karışıklık öncesi pek fazla bu pazara ilgi duymayan Oman Air, 2019’da Şam uçuşlarına başlama yarışında öne çıkan bir başka sürpriz Körfez ülkesi.
Şimdilik, Suriye hava sahası ve ülke toprakları havacılık için pek elverişli ve güvenilir görülmüyor. ABD Seyahat Bakanlığı, özellikle ABD vatandaşlarını Suriye hava sahasında uçan bir havayolu ile seyahat etmemeleri konusunda uyarıyor. IATA (Uluslararası Hava Taşımacılığı Birliği), EASA (Avrupa Havacılık Güvenliği Ajansı) ve diğer otoriteler, havayollarının Suriye üzerinde 38 bin feet irtifada uçulmasının bile güvenli olmadığı konusunda çeşitli uyarılar veriyor.
