Temelleri Türkiye’de atılan Hitit, kısa sürede, kendi alanında dünyanın en büyük üç devinden biri olmayı başardı. Farklı iş modellerine sahip havayollarının, tüm süreçlerini aynı sistem üzerinden yönetebilen, benzersiz yazılım çözülümleri ile Türkiye’yi havacılık yazılımları alanında bir dünya markası haline getirdi. Hafta içinde, Hollanda’nın başkenti Amsterdam’da açılan yeni ofisiyle birlikte, çıtayı çok daha yükseğe çıkaran şirket, orta vadede ikinciliği; uzun vadede zirveye ulaşma hayali kuruyor. Hitit için bu hedefe ulaşmanın yolu, Avrupa pazarından çok daha büyük bir pay almaktan geçiyor.
1994 yılında Türk Hava Yolları’nda yönetici olarak görev yapan Nur Gökman ve Dilek Ovacık, Hitit’i kurmak için ilk adımı attığında, Türkiye’de teknoloji-yazılım üreten şirket sayısı bir elin parmaklarını geçmiyordu. Gittikleri her yerde, “Siz incir-üzüm ihraç etmiyor musunuz? Teknoloji nereden çıktı?” sorularına maruz kalan iki kadın girişimci, dünyanın dört bir yanında hakim olan ‘teknoloji erkek işidir’ anlayışını yıkmak için büyük bir çaba gösterdi. Bunu da büyük ölçüde başardı. Hitit bugün, İTÜ Teknokent’te, 409 Türk mühendisi ile geliştirdiği teknoloji ve yazılımları, 6 kıtada 47 ülkenin 68 farklı şirketine ihraç eden dev bir yazılım şirketi haline dönüştü.
Ülkelerin gelişmişlik seviyelerinin belirlenmesinde oldukça kritik bir öneme sahip olan ve çok yüksek katma değere sahip bu alanda, dünyanın en büyük üçüncü PSS (Yolcu Rezervasyon Sistemi) şirketi olmayı başaran Hitit, 2023 yılının üçüncü çeyreği itibarıyla 19,1 milyon Dolar olan cirosunun yüzde 70’inden fazlasını ihracat gelirlerinden elde ediyor. Cirosunun yüzde 41’ini Avrupa’da hizmet verdiği şirketlerden elde ediyor.
İlk Çağ Anadolu uygarlıklarından biri olan; M.Ö. 1650 ile M.Ö. 700 yılları arasında Anadolu coğrafyasında hüküm süren Hititliler, Anadolu’da yaşayan halkları bünyesinde toplayarak büyük bir merkezi imparatorluk kurmayı başarmıştı. Hititlerin yıkılışından yaklaşık 2700 yıl sonra, bu imparatorluğun isminden ve vizyonundan ilham alarak yola çıkan iki kadın girişimci, kurdukları şirkete Hitit, ürettikleri tüm yazılımlara da Uzakdoğu’dan Anadolu’ya haber ve ruh taşıyan göçmen kuş Turna’dan esinlenerek Crane ismini verdi.
Her Şey Sadakat Programı Yazılımıyla Başladı
Havayolu sadakat programı yazılımı ile pazara oldukça hızlı bir başlangıç yapan Hitit’in imzasını taşıyan ilk Crane ürünü, Türk Hava Yolları’nın Miles and Smiles programı olurken; onu Qatar Airways, Malezya Havayolları gibi dev şirketlerin sadakat programları takip etti.
2005 yılında, asıl hedef olan Temel Havayolu Çözümleri PSS (Yolcu Rezervasyon Sistemi) yazılımı geliştirildi ve piyasaya sürüldü. Pegasus Havayolları da aynı yıl, Hitit’in yüzde 50 ortağı olarak, Crane yazılımı ile piyasaya girdi ve uçuşlara başladı. Pegasus ve Hitit iş birliği, zaman içinde birbirini besleyen çok özel bir başarı öyküsü haline geldi.
2012 yılında Sadakat Yönetimi Programı (Crane FF) pazar payı açısından dünyada bir numara oldu. Hitit, piyasaya girdiği ürünüyle, 18 yılda zirveye ulaşmayı başardı. Ancak aslında her şey daha yeni başlıyordu. Tam bu noktada, en az şirketin kurulması kadar radikal bir karar alındı. Crane FF, bu alandaki en büyük şirket olan Amadeus’a satıldı.
Bu satışın amacı, tamamen PSS yazılımı üzerine odaklanmaktı. Sadakat Programı gibi PSS yazılımını da dünyanın en iyisi yapabilmek için, Crane FF’nin satışından elde edilen gelir, PSS’in alt yapısına yatırıldı. Bu hamle, meyvelerini kısa süre içinde verdi. 2015 yılında Hitit, dünyanın en büyük beşinci PSS şirketi haline geldi.
Sabrın Sonu Sabre’den İlk Müşteriyi Getirdi
2018 yılında şirket için en kritik dönüm noktalarından biri yaşandı. Hitit, sektörün en büyük 2’nci firması olan Sabre’den ilk müşterisini kapmayı başardı. Pakistan’ın ulusal havayolu PIA Airlines, PSS konusundaki hizmeti Hitit’ten almaya karar verdi. Bu transfer öyle büyük bir etki uyandırdı ki ABD-Pakistan-Türkiye arasındaki siyasi ilişkiler bile bundan etkilendi.
PIA Havayolları’nın tüm sistemlerinin Sabre’den Hitit’in sistemlerine sorunsuz şekilde taşınması 5 ay gibi rekor bir sürede tamamlandı. Pakistan’ın ulusal havayolu, Hitit sistemlerine geçişin ardından IT harcamalarında yılda 15 milyon Dolar tasarruf ettiğini açıkladı. Hitit, yurt dışındaki ilk resmi ofisini de Pakistan’ın başkenti Karaçi’ye açtı.
Bu önemli başarı, sektörde tüm spotları Hitit’in üzerine çevirdi. 2019 yılında, dünyanın farklı bölgelerinden 10 farklı havayolunun PSS yazılımı olarak Crane tercih etmesiyle Hitit, kendi büyüme rekorunu kırdı.
Amadesus’tan Gelen İlk Müşteri: Royal Brunei
Hitit’in bu ani yükselişini, 2020’de tüm havacılık sektörünü derin bir türbülansa sokan pandemi de engelleyemedi. Covid-19 krizine rağmen, yıl boyunca 12 yeni havayolunu bünyesine katmayı başaran Hitit, 2021’de 13 yeni havayolu ile kendi istikrarlı büyüme eğilimini sürdürdü.
Belirlediği doğru stratejilerle, Covid krizinden büyüyerek çıkan nadir şirketlerden biri olan Hitit, 2021’de, pazarın en büyük şirketi olan Amadeus’tan da ilk müşterisini koparmayı başardı. Royal Brunei Havayolları, Hitit’in Amadeus’tan transfer ettiği ilk müşterisi oldu.
Hitit’in Başarısının Arkasındaki Faktörler Ne?
PSS yazılım üreticileri arasındaki rekabetin kazananı, bu yazılım üzerinden bilet/hizmet alan yolcu sayısı ile belirleniyor. Günümüzde en büyük PSS yazılım şirketi olan İspanyol merkezli Amadeus, yılda 2 milyar uçak yolcusuna hizmet veriyor. İkinci sıradaki Sabre ise yılda 750 milyon civarında yolcu tarafından kullanılıyor. Onları takip eden Hitit’in ise yılda hizmet verdiği yolcu sayısı yaklaşık 100 milyon. Hitit’in ilk iki hedefine ulaşabilmesinin tek yolu, üzerindeki şirketlerin hizmet verdiği havayollarını kendi bünyesine katabilmek. Bunu sağlayacak olan şey ise Hitit’in PSS yazılımının kendine has özellikleri.
Rezervasyondan biletlemeye, kalkış kontrol sisteminden mobil uygulamaya, envanter dağılımından tarife ve ekip planlamaya, operasyon kontrolden, gelir ve gider muhasebesine, hava kargodan sanal mağazacılığa kadar, havayollarının tüm ihtiyaçlarını karşılayabilen yazılım çözümleri ile sektörde “one-stop-shop” olarak bilinen, tek noktadan tüm hizmetlerin verilebildiği konseptin öncüsü olması, Hitit’in bu ivmeli yükselişinin en büyük sebebi.
Sadece havayolları için değil hava kargo firmaları, yer hizmeti şirketleri ve online seyahat acentelerinin kullanabildiği çözümler de geliştirerek, havacılık sektörünün yazılım ihtiyacı bir bütün olarak karşılanabiliyor. Dünyada bu kapsamda hizmet ve çözüm sunabilen; bunu full servis ve düşük maliyetli havayollarının tamamına adapte edebilen başka bir şirket bulunmuyor. Hitit’in bu hibrit modeli, rakiplerine karşı sağladığı avantajın en büyük kilidi.
Hitit’in geliştirdiği yazılımlar, Google ve IBM altyapısı kullanan bulut teknolojisi sayesinde tüm dünyaya aynı anda yüksek performanslı hizmet verebiliyor. Şirketin veri merkezi İstanbul’da. Amsterdam ve Frankfurt’ta da yedek veri merkezleri bulunuyor. Farklı kıta ve coğrafyalarda da yedek veri merkezlerinin oluşturulması için çalışmalar sürüyor. Yani Hitit’in yazılımlarını kullanan şirketler, tüm işlemlerini Hitit’in kendi alt yapısını kullanarak gerçekleştiriyor. Film izlemek için DVD almak yerine, filmi Netflix üzerinden izlemek ile tamamen aynı mantık…
Pandeminin Yarattığı Krizi Fırsata Çevirdi
Hizmet Odaklı Mimari (SOA), Yeni Dağıtım Kapasitesi (NDC) ve Hizmet Olarak Yazılım (SaaS) modeli gibi en son teknolojilerin kullanılmasıyla üretilen çözümler sayesinde, havayolu taşımacılığının durma noktasına geldiği pandemi sürecinde Hitit büyümeye devam etti. Üç yıl gibi kısa bir sürede, birlikte çalıştığı havayolu sayısını üç katına çıkardı. Bu başarı, Hitit’in dünya havayolu teknolojileri arasındaki yerini sarsılmaz bir şekilde sabitledi.
Şartlar ne olursa olsun seyahatlerin geleceği, yolcu sirkülasyonu ve taleplerine bağlı. Hitit, pandemi sonrası seyahat dinamiklerini belirleyecek olan en önemli detayın teknoloji olacağı düşüncesiyle, kriz sürecinde çalışmalarını hızlandırdı.
Maliyet avantajı sunan ve yüksek teknoloji içeren yazılım çözümleri ile dünyada ayak basmadığı kıta bırakmadı. En büyük rakipleri 2020-2021 yıllarında ortalama yüzde 2-3 oranında büyürken, Hitit, 2020’de yüzde 50, 2021’de yüzde 36, 2022’de yüzde 30 büyüme oranları yakaladı. Bu durum hem Türk teknolojisinin uluslararası pazarlarda rakipleriyle boy ölçüşmesi hem de ihracata olan katma değerli getirisiyle ülkemiz adına önemli bir gurur kaynağı oldu.
2022’de Halka Arz Oldu
Her yıl, bir önceki performansını geride bırakarak, rekor tazeleyen Hitit, 2022’de Borsa İstanbul’da halka arz oldu. Aynı yıl hizmet verdiği şirketlere 16 yeni havayolu daha ekleyerek kendi büyüme rekorunu kırdı. Halka arz ile gelen yatırımı, yine iş geliştirmeye harcayan şirket, yapay zeka, çoklu bulut ve yeni iş dallarına (ADS) ciddi yatırımlar yaptı.
2023’te başta Türk Hava Yolları’nın alt markası olan Anadolujet olmak üzere, 8 farklı havayolu ile daha çalışmaya başlayan şirketin piyasa değeri Dolar cinsinden 3’e katlandı ve 300 milyon Dolar’ı aştı.
30 Yıl Sonra THY ile Yollar Kesişti!
Hitit için kuşkusuz 2023 yılının en önemli kazanımı Türk Hava Yolları oldu. 23 Şubat 2023’te Türk Hava Yolları iştiraki olan Anadolujet markasının Yolcu Rezervasyon Sistemleri Yazılım ve Bakım Hizmetleri Sözleşmesi’ni imzalayan şirket, sistem kurulumu için gerekli hazırlıklara başladı. Sözleşme süresi, kurulumun tamamlanarak AJET markası tarafından kullanılmaya başlanma tarihinden itibaren beş yıl olacak.
Hafta içinde Hitit tarafından yapılan bir KAP açıklamasına göre, THY ile Crane Acente Portalı (Crane APP) teknoloji platformu ve dağıtım altyapısının kullanımına için de imzalar atıldı. Bu anlaşma, THY uçuşlarının ve uçuşlarda sunulan ek ürün/hizmetlerin, yetkili acenteler tarafından Crane APP kullanılarak en güncel IATA standartlarına uygun şekilde satışı ve yönetimini mümkün hale getirecek.
Hitit’in 2022 yılında halka arz edilirken geliştirmeyi taahhüt ettiği iş kollarından biri de acenta dağıtım sistemiydi. Bu sistemi bir süredir Pakistan’da pilot olarak kullanan Hitit, THY ile yaptığı bu anlaşma ile bütün dünyadaki acenta networkü üzerinden de THY biletlerinin satışını yapabilecek.
Bu işbirliğinin her iki taraf için de oldukça önemki çıktıları var. Atılan imzanın ardından THY, kendisine yeni bir satış kanalı daha oluşturdu. Hitit ise dünyanın en çok ülkesine uçan havayolu şirketinin acenta ağını ve geliştirdiği yeni sistemi zenginleştirmesi ile gücünü artırma fırsatı yakaladı. İş birliğinin gelirlere olan etkisini, 2024’teki finansal sonuçlar üzerinde çok daha net görmek mümkün olacak.
Türk Hava Yolları’ndan yıllarca görev yapan iki kadın girişimcinin 30 yıl sonra eski şirketleriyle yollarının yeniden kesişmesi de bu anlaşmanın en anlamlı detaylarından biri. Sektörde sağlam yer edinmiş, Türkiye merkezli bir teknoloji firması olarak ülkenin ulusal havayolunun böylesi stratejik bir projede birlikte çalışması da oldukça gurur verici.
Rakamlarla Hitit
Hitit’in havacılık sektörünün doğası gereği, bölgeden bağımsız olarak tüm dünyayı radarına alarak hareket ettiğimi bir stratejisi var. Şu anda altı kıtaya teknoloji ihraç eden şirketin ağırlıklı olarak ihracat yaptığı bölgeler Afrika ve Asya. Buralardaki bilinirliğinden aldığı güçle mevcut coğrafyalarda ilerlemeye devam etmeyi planlayan Hitit, ek olarak Güney ve Kuzey Amerika’da iyi bir mesafe kat etti. Kanada, ABD ve Orta Amerika ülkelerinden iyi bir portföy oluşturdu.
Hitit’in önümüzdeki dönemde hedefi, Amerika ve Avrupa’ya daha fazla ağırlık vermek olacak. Hollanda ofisinin de hizmete başlamasıyla bu bölgede yeni partnerler kazanılması hedefleniyor.
2023’ün üçüncü çeyreği itibariyle, Hitit’in hizmet verdiği havayollarını yüzde 26’sı full servis, yüzde 27’si düşük maliyetli iş modelini benimsemiş durumda. Yüzde 33’lük kısım ise hibrit bir iş modeline sahip.
Hitit’in hizmet verdiği havayollarının yüzde 24’ü Avrupa’da, yüzde 28’i Asya’da. Afrika, yüzde 31, Amerika ise yüzde 17 seviyelerinde. Şirket, kendi alanında zirveye doğru sürdürdüğü yolculuğunda, birim gelirlerin en yüksek olduğu Avrupa ve Amerika kıtalarındaki ülkelerde uçan havayollarına çevirmiş durumda.
Hitit’in Crane yazılımlarını kullanan havayolu şirketleri üzerinden, yapılan yıllık bilet sorgu sayısı 200 milyarın üzerinde. Bu sayı, her yıl tüm dünyada atılan Tweet sayısının üzerinde.
Crane yazılımları, 84 farklı ülkenin gümrük ve sınır sistemiyle uyumlu. 30 binden fazla seyahat acentesi, Hitit sistemleri üzerinden satış yapıyor.
Hitit yazılımları 60’dan fazla banka ve alternatif ödeme sistemiyle entegre edilmiş durumda. Hitit sistemleri üzerinden geçtiğimiz sene yapılan işlem hacmi 4.5 milyar Dolar’ın üzerinde.
2022 yılı sonunda 18.8 milyon Dolar ciroya sahip olan Hitit’in, 2023 için beklentileri, ciroda %33 büyüme, FAVÖK’te %43-48 aralığında marj, net karlılıkta %25-30 arası artış, yatırım/ciro oranında %30-35 aralığında gelişim.
Şirketin 2023 yılı gelirlerinin %64’ü Dolar, %15’i Euro ve %21’i Türk Lirası. Gelirlerin % 88’i tekrarlayan gelirler olurken; %12’si ise proje bazlı işlerden elde ediliyor.
Şirketin 2018’de 229 olan toplam çalışan sayısı, 2023’ün 3’üncü çeyreği itibariyle 409’a yükselmiş durumda. Çalışanların yüzde 62’si erkek, %38’i kadın. Çalışanların yüzde 43’ü bilgisayar mühendisi. Üst yönetimdeki 8 kişilik kadronun 5’i kadından oluşuyor. Hitit, IATA’nın 25by2025 projesi için gereklilikleri çoktan sağlamış durumda.
