İyi hizmet aldığımız bir restoranda bizimle ilgilenen garsona, lezzetli kokteyller hazırladığı için baristaya, eve sipariş ettiğimiz yemeği getiren kuryeye, otelde valizimizi odamıza taşıyan bell boy’a bahşiş vermek hepimiz için oldukça sıradan ve alışkın olduğumuz bir şey sanırım.
Peki, uçuşlarımızda görev yapan ve yerden kilometrelerce yüksekte bize iyi hizmet veren kabin görevlilerine bahşiş vermeli miyiz? Bu sorunun cevabı yıllardır tartışmaya açık.
HBO MAX’te yayınlanan Flight Attendant dizisi ile büyük bir hayran kitlesine ulaşan Kaley Cuoco, geçtiğimiz günlerde Los Angeles Havalimanı’nda uçağa binmeden önce verdiği bir röportajda, kabin görevlilerinin bahşiş alması gerektiğini söyleyerek, yıllardır devam eden dev bir tartışmanın fitilini yeniden ateşledi.
Yolcuları, kabin görevlilerine bahşiş vermeye davet eden Cuoco, oldukça yoğun ve zor şartlar altında çalışan kabin görevlilerinin performansını ödüllendirmek ve onlara teşekkürlerimizi sunmak için en doğru yolun bu olduğu görüşünü paylaştı.
Frontier Havayolları Bahşişi Serbest Bıraktı!
Kabin görevlilerinin, tıpkı restoran ve otellerde olduğu gibi, müşteri odaklı bir iş yapmalarına rağmen, bahşiş almaları, havacılık endüstrisinde bugüne kadar hiç kabul görmedi. Bu yüzden yolcular için de kabin personeline bahşiş vermek sıradan bir durum olamadı. Birçok havayolu tarafından, kabin görevlilerinin bahşiş alması yasak. Kabin görevlileri, kendilerine teklif edilen bahşişi kabul ederse, başları ciddi şekilde ağrıyabilir.
ABD’li Frontier Havayolları ise genelin aksine, 2019’da yolcularına uçak içinde yaptıkları alışverişlere bahşiş ekleme seçeneğini hayata geçirdi. Kabin ekiplerine bahşiş verilmesinin önünü tamamen açan havayolu, bunu yolcuların inisiyatifine bıraktı.
Ancak uygulama başladıktan sonra Frontier Havayolları’nda görev yapan bir kabin görevlisi CNN’e verdiği demeçte, ayda 100 Dolar’dan fazla bahşiş kazanmadığını söylemişti. Frontier’in dijital ödeme sistemine dahil edilen bahşiş özelliğinin, özellikle yabancı dil problemi olan yolcularda kafa karışıklığına neden olduğunu söylemişti. Zaten sonra da pandemi patladı. Uçak içinde satış olayı tamamen kaldırıldı.
Bahşişi Savunanlar ve Karşı Çıkanlar
Uzmanlar, birine bahşiş verme istediğimizin birçok nedeni olabileceğini söylüyor. Çoğunlukla da insanların kendisinden daha düşük statülü işlerde çalışan insanlara bahşiş verme eğiliminde olduğunu belirtiyor. Ancak günümüzde çoğu insan, kabin görevlilerini kendinden daha düşük statülü olarak görmüyor. Bu konuda insanlar, Kabin görevlilerine bahşiş verilmeli diyenler ve bahşiş verilmemesi gerektiğini savunanlar şeklinde iki ayrı gruba bölünmüş durumda.
Kabin ekiplerine bahşiş verilmemesi gerektiğini savunanlar, bu görüşlerini, onların uçuştaki sorumluluklarının, servis ve ikram değil; uçuş emniyetini sağlamak olduğu düşüncesiyle destekliyor. Kabin ekiplerinin, uçuş emniyeti, yolcu güvenliği, sağlık ve ilk yardım gibi özel konularda uzmanlaşmış olmaları nedeniyle, uçuşta bulunma amaçlarının, yolculara hizmet etmekten çok daha fazlası olduğunu düşünüyor. Kabin ekiplerinin yaptıkları işin basit bir hizmet rolü kategorisine girmediğini savunuyor. Bu yüzden de onlara bahşiş vermenin, yaptıkları işi ucuzlatan bir şey olduğu görüşündeler. Uçuş emniyeti ve güvenlik gibi kavramların, değişken değil her uçuşta belli bir standartta tutulması gerektiği için, bu işi yapan insanların farklı ücret almayı hak etmediği savunuluyor. Bu yüzden bahşiş almanın, kabin görevlilerinin, havacılıktaki yerinin bir parçası olmadığı iddia ediliyor.
Hem personellerin bağlı olduğu sendikalar hem de havayolu şirketlerinin yöneticileri bahşiş uygulamasına kesin bir dille karşı çıkıyor. Onlara minnettarlığınızı belirtmek için, güler yüz, nezaket veya küçük sevimli bir not yazmanın yeterli olacağını savunuyorlar.
Basit bir tweet atmak, havayolunun sosyal medya hesaplarını etiketleyerek, deneyiminizi bir paylaşım ile duyurmak gibi eylemlerin çok daha etkili olduğuna inanılıyor.
Tartışmanın diğer tarafında ise daha kalabalık bir grup var. Birçok kişi, kabin görevlilerinin, görev süresince zamanlarının büyük çoğunluğunu müşterilere hizmet etmek için harcandığını, bu nedenle, hizmet sektöründeki diğer insanlar gibi onların da bahşiş almayı hakettiği görüşünü savunuyor. Onlar bu konuda çok daha netler. Evet, asıl görevleri hizmet etmek olmayabilir. Ama sonuçta görev başındaki saatlerinin çok büyük kısmını hizmete harcadıklarına göre, bahşiş almak onların da hakkı görüşünde birleşiyorlar.
Bu iki gruba katılmayan üçüncü bir grup ise kabin görevlilerinin, yolculardan gelecek bahşişlere güvenmek zorunda kalmadan, havayollarının onların temel ücretlerini yükseltmesi ve onları bahşişe muhtaç bırakmaması gerektiğini savunuyor. Böylece hem asli işlerine daha çok aidiyet duyacakları hem de yan işleri olan hizmet tarafında da yolcu memnuniyetini ön planda tutacaklarına inanılıyor.
Havayoluna Memnuniyetinizi ve Şikayetinizi Bildirin!
Peki sen bu fikirlerden hangisini savunuyorsun derseniz, uzun zamandır bu konuda uyguladığım yöntemi paylaşayım. Eğer uçuş boyunca çok iyi hizmet sergileyen, işine olan bağlılığı ve müşteri memnuniyeti anlayışı nedeniyle ödüllendirilmesi gerektiğini düşündüğüm personel varsa, uçuş bittikten sonra, havayolunun müşteri hizmetleriyle, telefon ya da e-mail aracılığıyla iletişime geçiyorum.
Adımı-soyadımı, uçuş detaylarımı ve özellikle belirtmek istediğim görevlileri paylaşıyorum. Böylece yaşadığım deneyim, resmi olarak kayıtlara geçmiş oluyor. İlgili çalışan, bizzat şirketi tarafından ödüllendiriliyor, belki de terfi ya da benzer bir durum olduğunda kendisinin lehine bir durum oluşuyor. Ayrıca bahşiş gibi bir sebeple kimse zor durumda kalmamış oluyor.
Yolcular genellikle, iltifattan çok şikayet amacıyla bu hizmetleri kullanıyor olsa da şirketler, yolculardan gelen olumlu ve olumsuz tüm geri bildirimleri titizlikle takip ediyor. Bundan emin olabilirsiniz. Uçuş boyunca gördüğünüz her kötü muameleyi haklı olarak şirkete bildirdiğiniz gibi, aldığınız iyi bir hizmetin de hakkının verilmesi için geri bildirim vermeyi ihmal etmeyin. Gökyüzünde hizmet kalitesini ancak bu şekilde daha üst düzeye çıkarabiliriz.
Tabii uçuş boyunca, onlarca yolcunun kaprisi ve bir sürü zorlukla uğraşan görevlilere karşı, sabırlı, güler yüzlü ve nezaketli olmak ve onlardan gelen direktifleri harfiyen uygulamanın da onlar için en büyük bahşiş olduğunu unutmayın.
