Havacılık sektörünü yakından takip edenler için büyük bir sürpriz olmasa da ABD’li iki havayolu JetBlue ve Sprit Airlines arasındaki birleşme planı resmen feshedildi.
Temmuz 2022’de JetBlue ve Spirit, ABD’deki “büyük dörtlüye” (American Airlines, Delta, Southwest ve United) ulusal bir rakip yaratmak için, 3,8 milyar Dolar değerinde bir anlaşmaya imza atarak birleşme planlarını duyurdu.
ABD Adalet Bakanlığı, sektördeki rekabet koşulları açısından bu birleşmenin doğru olmayacağını öne sürerek, itiraz etme kararı aldı. 2023’ün sonlarında görülen duruşmanın ardından; 2024’ün başlarında, davayı yöneten hakim, birleşmenin engellenmesine karar verildiğini açıkladı.
Her ne kadar iki havayolu bu karara itiraz etmeye çalışsa da buradan bir sonuç alamayacakları oldukça netti. Birleşme sürecinin tamamlanması için son tarih olan Temmuz 2024’e her geçen gün yaklaşıldığı düşünüldüğünde durum çok daha net ortada gözüküyor. Her şeye rağmen iki şirket, teknik olarak hâlâ Temmuz 2022 tarihli anlaşmayı yürürlükte tutuyordu.
Geçtiğimiz günlerde JetBlue ve Spirit, birleşme planlarını sonlandırmak için anlaşmaya vardığını duyurdu. Her iki şirket de hâlâ birleşmenin rekabet açısından iyi olacağına inandıklarını; ancak bu birleşme kararını ertelemenin, ileriye dönük en iyi yol olduğunu iddia ediyor. Şimdi JetBlue, anlaşma kapsamında kendi üzerine düşen yükümlülüklerden biri kapsamında, Spirit’e 69 milyon Dolar ödeyecek ve süreç tamamen rafa kaldırılacak.
JetBlue CEO’su Joanna Geraghty alınan kararı şöyle açıklıyor:
“Bu birleşmenin sürdürülmeye değer olduğuna inandık. Çünkü bu, ABD’deki dört büyük havayoluna karşı, düşük fiyatlı, yüksek değerli bir ulusal rakip ortaya çıkaracaktı. Statükoya meydan okuyacak bir vizyon ortaya koymak için Spirit ile birlikte yaptığımız çalışmalardan gurur duyuyoruz. Ancak bu adımları atmamızın önündeki engeller göz önüne alındığında, bağımsız olarak ilerlemenin her iki havayolunun çıkarlarına daha iyi hizmet edebileceğine birlikte karar verdik. Tüm Spirit ekibine en iyi ilerlemeyi diliyoruz.”
“JetBlue güçlü bir organik plana sahip ve sevilen bir marka. Benzersiz rekabet avantajlarına sahip. Kârlılığı yeniden tesis etme planımızı şimdiden ilerletmeye başladık. Önümüzdeki aylarda yazdığımız gelişmeler hakkında daha fazla bilgi paylaşmayı sabırsızlıkla bekliyoruz.”
Spirit CEO’su Ted Christie ise bu gelişmeyi şöyle anlatıyor:
“Danışmanlarımız ve JetBlue ile eldeki seçenekleri tartıştıktan sonra, mevcut düzenleyici engellerin, birleşme anlaşması kapsamında belirlenen zaman içinde süreci tamamlamamıza izin vermeyeceği sonucuna vardık. Yolculara yüz milyonlarca Dolar kazandıracak ve sektörü domine eden ‘Dört Büyük’ ABD’li havayoluna gerçek bir rakip yaratacak bir anlaşma üzerinden ilerleyemeyeceğimiz için hayal kırıklığı yaşıyoruz. Ancak başarılı, bağımsız bir havayolu olarak, geleceğimize olan güvenimizi koruyoruz. JetBlue ekibine bundan sonrası için başarılar dileriz.”
“Birleşme süreci boyunca, mevzuattaki belirsizlik göz önüne alındığında, bağımsız bir işletme olarak faaliyet göstermeye devam etme olasılığını her zaman düşündük ve karlılığı artırmamıza ve yolcu deneyimini yükseltmemize olanak sağlayacak çeşitli girişimleri değerlendirip uyguluyoruz. Zaman ilerledikçe, muhteşem Spirit ekibimizin Misafirlerimize uygun fiyatlar ve harika deneyimler sunmaya devam edeceğinden eminim.”
JetBlue Havayolları’nı Gelecekte Neler Bekliyor?
Tartışmalı havayolu yatırımcısı Carl Icahn, JetBlue’nun önemli bir kısmını satın aldı ve bu gelişmenin nasıl sonuçlar vereceği herkes tarafından büyük bir merak konusu. Son haftalarda havayolu, yeni bir strateji uygulamak için çalışmalara başladı. Şirket, giderek daha fazla yan gelir elde etmeye çalışıyor ve ana pazarlara ve premium gelirlere daha fazla odaklanmayı planlıyor. Havayolunun tüm uçuş rotalarında , first class hizmet sunmaya başlayabileceği konuşuluyor.
Gelecekte Spirit Havayolları’nı Neler Bekliyor?
Şu anda Amerika Birleşik Devletleri’nde ultra düşük maliyetli taşıyıcıları her taraftan kuşatan genel zorluklar göz önüne alındığında, Spirit oldukça zor durumda. Daha yüksek işgücü maliyetleri, eski havayolları ile şiddetli rekabet ve çok daha fazlası ile mücadele etmek zorundalar. Kimi uzmanlar Spirit Havayolları’nın Chapter 11 iflas koruma; hatta Chapter 7 doğrudan iflas başvurusunda bulunabileceğini iddia etse de şimdilik bu adımların atılacağına dair herhangi bir gösterge yok.
Spirit yönetimi, bu planla ilgili çok fazla somut ayrıntı olmamasına rağmen, kârlılığa dönmeye çalıştığını iddia etti. Temel olarak Spirit, tüketici talebinin değişmesini umuyor ve karlı pazarlarda faaliyet göstermeye ve kârsız pazarlardan çekilmeye odaklandığını söylüyor.
Frontier Devreye Girecek mi?
Ancak Spirit’in geleceği kurtarma konusunda, cebinde çok daha iyi bir joker kartı var. JetBlue ile olan birleşme süreci resmi olarak sonlandırıldığında, havayolunun başka birleşme fırsatlarını takip etmesi için bir engel kalmayacak. JetBlue’nin devreye girmesinden önce Spirit’i satın almak isteyen bir başka havayolu daha vardı: Frontier…
Her ikisi de ultra düşük maliyetli iş modeline sahip olan ve uçtuğu pazarlar birbirinden oldukça farklı olan bu iki havayolunun birleşmesinin, her ikisi için de çok daha olumlu sonuçlar üreteceği düşünülüyor. Üstelik bu birleşme aksiyonuna Adalet Bakanlığı’nın da karşı çıkması beklenmiyor.
Amerika Birleşik Devletleri havacılık pazarında, tıpkı Avrupa’daki Ryanair’e benzer bir ulusal ultra düşük maliyetli taşıyıcıya sahip olmak oldukça önemli bir adım olabilir. Tek bir havayolu şirketi altında birleşmenin sinerjik etkisi ve havayolu endüstrisindeki düşük marjlar göz önüne alındığında, bu hamle karlılık açısından önemli bir fark yaratabilir.
Hem Frontier hem Spirit yönetiminin, bir tür birleşme ve satın alma fırsatını kovalamak için yoğun şekilde teşvik edildiği iddia ediliyor. Pazar dinamiklerinin biraz değişmesi umuduyla her iki havayolu şirketi de şimdilik sessiz bir şekilde bekliyor.
Frontier’ın Spirit’i çok daha cazip bir fiyata satın alacağı düşünülüyor. Başlangıçtaki orijinal birleşme anlaşmasına geri dönüp dönmeyecekleri büyük bir soru işareti. Bakalım Spirit Airlines, bir kez daha farklı bir havayolu için potansiyel satın alma hedefi haline gelebilecek mi?
