Z92100 sefer sayılı uçuşla Kazakistan’ın Almaty şehrinden, başkent NurSultan’a gitmek üzere 95 yolcu ve 5 mürettebat ile havalanan Bek Air’e ait Fokker-100 tipi yolcu uçağı, kalkıştan kısa süre sonra düştü. Aralarında uçağın kaptan pilotunun da yer aldığı 12 kişi can verdi.
Kalkışını gerçekleştirmeye çalışırken 2000 feet irtifaya tırmandıktan sonra radardan kaybolan ve hızlı bir şekilde irtifa kaybeden uçak, iki katlı bir binanın üzerine düştü. Olayın ardından, uçak birkaç parçaya ayrıldı; gövdenin büyük bölümü nispeten sağlam kaldı. Hayatını kaybedenler ve yaralanmaların büyük bölümü, uçağın ön kısmında oturan yolcular arasında gerçekleşti.
Görgü tanıkları ve uzmanlar kazanın gerçekleştiği dakikalarda gökyüzünde yoğun bir sis hakim olduğunu, görüşün kısıtlı, havanın hafif rüzgarlı ve sıcaklığın -12 derece olduğunu belirtiyor. Uzmanlar kazanın sebebi konusunda teknik problemler ve pilotaj hatasının öne çıktığını açıkladı. Kalkış öncesi uçağın iki kez kuyruğunu yere vurduğu, iniş takımlarını toplamaya çalışırken önce sola daha sonra keskin bir şekilde sağa doğru yatarak kontrolden çıktığı ve yerleşim yerine düştüğü açıklandı. Uçağın kanatlarında buzlanma yaşanmış olabileceği üzerinde ciddi şekilde durulan ihtimaller arasında yer alıyor. Sevindirici olan gelişme ise kazanın ardından yangın çıkmaması oldu. Kazanın gerçek nedeni hazırlanacak resmi raporun ardından belli olacak. Olay esnasında uçakta bulunan yolcular, uçak irtifa kaybetmeye başlamadan önce, patlama sesine benzer çok büyük bir gürültü duyduklarını belirtiyor.
Ülkede bir günlük ulusal yas ilan edilirken; başbakan Askar Mamin liderliğinde kurulan bir ekip kaza ile ilgili soruşturma başlattı. Kazakistan Cumhurbaşkanı Kassym-Jomart Tokayev yaptığı açıklama ile hayatını kaybedenleri ailelerine başsağlığı dilerken; kazadan sorumlu olanların ortaya çıkarılarak en ağır şekilde cezalandırılacağını açıkladı.
HAVAYOLU VE UÇAK HAKKINDA NE BİLİYORUZ?
İlk olarak VIP uçuş operasyonlarını yapma hedefiyle 1999 yılında kurulan Bek Air, kendisini Kazakistan’ın ilk düşük maliyetli havayolu şirketi olarak tanımlıyor. Bek Air filosunda 7 adet Fokker 100 tipi uçak bulunuyor. Kazakistan’ın en büyük şehri Almatı merkezli havayolu, 10 havaalanına hizmet veriyor.
KAZA YAPAN UÇAĞA DAİR DETAYLAR
Havayolunun tüm filosu, arkaya monte edilmiş iki Rolls-Royce Tay motorundan güç alan, nispeten eski bir Hollanda tasarımı olan Fokker 100 uçağından oluşuyor. Düşen UP-F1007 tescilli uçak 23,7 yaşındaydı ve Bek Air filosuna gelene kadar sekiz farklı havayolunda uçmuştu. Temmuz 2013’de Kazakistan tesciline giren uçağın uçuşa elverişlilik sertifikası en son 22 Mayıs 2019’da 1 yıllığına yenilenmişti. Kazanın hemen ardından Kazakistan Sivil Havacılık Dairesi ülke genelinde Fokker-100 uçaklarının uçuşlarını durdururken; Bek Air’in de tüm uçuş operasyonları geçici olarak askıya alındı. Uçağın geçmişine dair tüm detaylar için tıklayınız…
FOKKER 100 UÇAKLARI VE KAZALARI
Kısa menzilli uçuşlar için tasarlanmış orta boy iki turbofan motora sahip olan Fokker 100 uçakları ilk uçuşunu 1986 yılında yaptı ve toplam 283 adet üretildi. Hollandalı bir üretici olan Fokker iflas ettikten sonra uçakların üretimi 1997’de sona erdi. Üretilen uçakların bakım ve diğer hizmetleri, başka uçak imalatçıları tarafından devralındı.
İlgili Haber | Eski Uçaklar Güvenli mi?
Fokker 100 uçakları bugüne kadar iki büyük kazaya daha karıştı. Palair Makedon Havayolları’na ait bir Fokker 100, 1993’te Üsküp’ten kalkıştan kısa süre sonra düştü. Uçaktaki 97 kişinin 83’ü yaşamını yitirdi. Brezilyalı TAM Havayolları’na ait Fokker 100 ise 1996’da Sao Paulo yakınlarında düştü. Uçaktaki 99 kişinin tamamı ve yerde dört kişi yaşamını yitirdi.
ALMATI’DA 3’ÜNCÜ KAZA
Kazanın meydana geldiği Almatı şehrinin de uçak kazaları konusunda sabıkası pek parlak değil. 29 Ocak 2013’te, kuzeydeki Kokshetau’dan gelen bir yolcu uçağı Almatı yakınlarında düştü ve 20 kişi hayatını kaybetti.
Bir ay önce, ülkenin güneyinde üst düzey Kazak güvenlik görevlilerini taşıyan askeri bir uçak düştü ve 27 kişi can verdi.
KAZAKİSTAN HAVACILIĞI GÜVENLİ Mİ?
2009 yılında Avrupa Havacılık Güvenliği Ajansı EASA tarafından yapılan denetlemelerde, Kazakistanlı havayollarının, havacılık güvenliği seviyesinin gerekli uluslararası standartlara uygun olmadığı gerekçesiyle Avrupa hava sahasında uçmaları yasaklanmıştı. 2016 yılına kadar süren kara liste sürecinde kapsam dışı kalan tek Kazak havayolu Air Astana olmuştu.
Kazak Sivil Havacılık Komitesi, yapılan düzenlemeler ve güvenlik yönetimi süreçlerinin gözden geçirilmesiyle 2016’nın sonlarında tüm Kazak havayollarına Avrupa hava sahasında uçuş izni yeniden sağlandı.
KAZANIN SİS PERDESİ ARALANIYOR
27 Aralık’ta Kazakistan’ın Almatı şehrinde kalkış sırasında düşen Fokker 100’e dair bazı detaylar açıklandı.
Uçakta uçak gövde ve motor de-icing sistemlerinin aktif olduğu ve Fokker 100 için normal bir kalkış durumu olan sıfır flap ile kalkış yapılmaya çalışıldığı açıklandı.
148kt hızında teker kesen uçakta motorlarının ve diğer sistemlerinin çalışma şekilde herhangi bir anormallik olmadığı belirtildi.
İlgili Haber | Uçak Kazaları Sıklaştı mı? Gökyüzü Artık Daha mı Güvensiz?
Uçağın kalkıştan önce harici bir de-icing işleminden geçip geçmediği belirtilmezken, kalkış anında uçağın 18.7 ° sağa, sonra 14.5 ° sola, daha sonra 10.9 ° sağa yattığı açıklandı.
Soruşturma henüz herhangi bir sonuca varmamış olsa da, kalkış sırasındaki benzer salınımlar, daha önce Fokker 100 uçaklarında kanatta buzlanma yaşandığı durumlarda görülmüştü.
Havayolunun verilerine göre sadece 36 saniye süren uçuşta, uçak 20ft irtifayı aşamadı. Sadece 10 saniye sonra, uçak tüm irtifasını kaybetti ve yaklaşık 15 saniye boyunca 12-13 ° ‘lik bir burun açısıyla neredeyse yerde gitti. Doğrulanmayan verilere göre iniş takımının kalkıştan 30 saniye sonra, yani uçak engellerle çarpışmadan yaklaşık 6 saniye önce toplanmış gibi görünüyor.
Uçak gövdesinin büyük oranda sağlam kaldığı kazaya karışan uçak o güne kadar 52.771 uçuş yapmıştı. Hayatını kaybeden kaptan pilotun 4.000’den fazla uçuşta 21.000 saatin üzerinde tecrübesi vardı. Yardımcı pilotun ise 5000 civarında uçuşta 11.500 saatlik uçuş tecrübesi vardı.
Bek Air, 2013 yılında Alman operatör Contact Air’den aldığı uçağın, yönetmeliklere “tam uyum içinde” tüm gerekli bakımlardan geçtiğini Ekim ayı sonunda büyük bir D bakımdan çıktığını ve bakım esnasında uçağın yeniden boyadığını da açıkladı.
Kazaya ilişkin net bilgiler oluşturulacak resmi kaza kırım raporuyla ortaya çıkacak.
Muhammed YILMAZ
