İngiliz Hava Kazaları Araştırma Kurumu, geçtiğimiz hafta yayımladığı bir raporla, 6 Şubat 2019’da yaşanan bir olayla ilgili kamuoyunu bilgilendirdi.
Condor Havayolları’nın G-TCCF tescilli Airbus A330 uçağı, DE-2116 sefer sayılı Frankfurt-Cancun uçuşunu icra etmek üzere 326 yolcu ve 11 mürettebat ile havalandı. Hollanda kıyı şeridini geçtikten sonra 36 bin feet irtifaya tırmandı.
Uçuşta her şey normal seyrinde ilerlerken; Atlantik Okyanusu üzerinde kokpit ekibi Transponder’a 7700 kodunu girdi. Bu, uçakta acil bir durum olduğunu ifade ediyordu. Kısa süre içinde kule ile gerekli görüşmeleri yapan pilotlar, İrlanda’nın Shannon şehrine acil iniş kararı aldı. Ancak uçakta çok fazla yakıt vardı; bir müddet seyir halinde fazla yakıtını boşaltan pilotlar bu esnada kokpitteki dumanın da dağıldığını kuleye rapor etti ve Shannon Havalimanı’na güvenli bir şekilde uçağı indirdi.
Pilotların Mayday çağrısı yapmalarının sebebi kokpitteki yanık kokusu ve dumandı. Atlantik Okyanusu üzerinde anakaradan daha fazla uzaklaşmadan; bir önlem olarak geri dönmek istemişlerdi. Kokpit ekibi, yolculara yaptıkları bir anonsla da uçaktaki 3 iletişim sisteminden 2’sinde arıza yaşanması nedeniyle Shannon’a iniş yapacaklarını bildirmişti. İnişin ardından kabin ekibinden dört; yolculardan da bir kişi duman soluması nedeniyle hastaneye götürüldü.
Yapılan acil inişin sebebi ise daha sonradan anlaşıldı. Kokpitte pilotlardan birinin eli kahve fincanına çarpmış ve sıcak kahve kokpitteki orta konsolun üzerine dökülmüştü. Sıcak kahve ses kontrol paneli ACP # 1 dökülüp panelin içine aktı. Panel kahvenin sıcaklığı nedeniyle ısınmaya ve düğmeler erimeye başladı. Başlangıçta yalnızca ACP # 1 ile sınırlı olan problem, ardından ACP # 2 de görüldü ve kokpitte bir yanık kokusu hissedilmeye başladı. Bu problemler pilotların kokpitte birbirlerini duyamayacakları anlamına geliyordu. ACP 1’deki arızanın nedeni dökülen kahvenin yarattığı elektriksel kısa devre olarak belirlenirken; ACP 2’deki problemin sebebi raporda belirtilmedi.
Uçakta bulunan 332 yolcu otellere yönlendirilirken; teknisyenler uçaktaki sorunun giderilmesi için kokpite alındı. Uçak yaklaşık 21 saat yerde kaldı ve ardından uçuş ekibinin değiştirilmesi amacıyla Manchester’a uçuldu. Manchester’da kokpit ve kabin ekibi değiştirildikten sonra uçak yolcularla beraber Cancun’a devam etti.
Olay uluslararası sular üzerinde gerçekleştiğinden, Birleşik Krallık kuruluşu AAIB, olayın değerlendirilmesinden ve bir soruşturmanın açılıp açılmayacağına karar vermekten sorumluydu. Ancak kurum, mürettebatla ilk görüşmeleri yapıp uçağı denetledi. Soruşturma açılmasına gerek görülmedi ve olayın ciddi bir olay veya kaza olarak değerlendirilmedi. Kurum, hastaneye yatışların ihtiyati amaçlı olduğu ve doğrudan dumanla ilgili olmadığını bildirerek gerçek bir yaralanma durumu da raporlamadı.
Airbus, uçuş ekiplerine A330 başta olmak üzere tüm uçak modellerinde kokpitte yer alan bardak tutucuları kullanmasını öneriyor. Ancak raporu hazırlayan AAIB, kokpitteki bardak tutucular ile bardakların boyut olarak birbirine uyumlu olmadığını düşünüyor. Bu sebeple kapaksız bir şekilde içinde sıcak kahve bulunan bardağı konsolun üzerinde tutan pilotlardan birinin dikkatsizlik sonucu fincana çarpmasıyla bu talihsiz olay yaşanıyor. A330 uçaklarında kokpit ekibi önlerindeki dar alanda katlanabilir bir servis masasını kullanıyor. Ancak bu servis masası üzerindeki nesneler, herhangi bir sarsıntı durumunda devrilmeye karşı savunmasız.
Havayolu olayın ardından, mürettebata, ikram edilen su ve kahve gibi içeceklerin uygun boyutlu ve kapaklı kaplarla sunulmasının yanı sıra mürettebatın da daha dikkatli bir olması gerektiğinin hatırlatıldığı bir bildiri yayımladı. Misafirlerinden de gecikme için özür diledi.
İngiliz Sivil Havacılık İdaresi tarafından yapılan bir açıklama ise uçağın büyüklüğüne ve nereye gittiğine bağlı olarak böylesi bir divert yani hesapta olmayan bir havalimanına acil iniş yapma durumunun havayoluna maliyetinin 10.000 ila 80.000 Sterlin arasında değişeceğini açıkladı.
KLM İSTANBUL-AMSTERDAM SEFERİNDE DE YAŞANDI!
Bu ve benzeri olaylar havacılıkta nadir de olsa yaşanıyor. 3 Mart 2012’de KLM Havayolları’nın 1614 sefer sayılı İstanbul-Amsterdam uçuşunu yapmaya hazırlanan Boeing 737 tipi yolcu uçağının kokpitinde de benzer bir durum yaşandı. Uçağa yolcu alımı sırasında, kokpitte çay içen uçağın kaptan pilotu elindeki bardağı göstergelerin üzerine düşürdü ve teknik arıza meydana geldi. Bunun üzerine uçak, bakım için hangara çekilirken yolcular ise otele yerleştirildi. İstanbul-Amsterdam seferi 11 saat gecikmeli olarak gerçekleştirildi.
SIRP CUMHURBAŞKANINI TAŞIYAN UÇAK DÜŞÜYORDU!
2015 yılında ise Sırbistan Cumhurbaşkanı Tomislav Nikoliç’i taşıyan Falcon 50 tipi uçağın benzer bir durum nedeniyle düşme tehlikesi yaşadığı ortaya çıktı. Sırbistan Cumhurbaşkanlığı, Vatikan’a resmi ziyaret için havalanan uçağın havada motoru bozulduğu için Belgrad’a geri döndüğünü açıklamıştı.
Ancak olay ile ilgili sır perdesi daha sonra aralandı. Yapılan soruşturma sonunda olayın, yardımcı pilot Bojan Zoric’in yanlışlıkla kontrol paneline kahve dökmesiyle meydana geldiği ortaya çıktı. Zoric paneli temizlemeye çalışırken de bu kez istemeden acil durum düğmesine basarak otomatik pilotu devreden çıkardı ve uçak da irtifa kaybetmeye başladı.
Duruma kaptan pilotun müdahale etmesiyle yeniden irtifa kazanan uçağın bu esnada üç motorundan biri durdu. Pilotlar kısa süre içinde motoru yeniden çalıştırmayı başarsa da kokpit ekibi uçağın yönünü Sırbistan’ın başkenti Belgrad’a çevirdi. Olay üzerine Sırp Sivil Havacılık İdaresi yardımcı pilotun lisansını geçici olarak asıya aldı.
KOKPİTE ENERJİ İÇECEĞİ DÖKTÜ!
Pilotlar kokpite her zaman sıcak içecekler dökmüyor elbette. Geçtiğimiz yıllarda, benzer bir olay ABD Hava Kuvvetleri’ne bağlı MC-12W istihbarat, keşif ve gözlem uçağında yaşandı. 5 Haziran 2017’de Florida’da eğitim uçuşu gerçekleştiren uçakta; yardımcı pilot yanına aldığı enerji içeceğini uçuş sırasında kokpite döktü. Bunun üzerine orta konsoldan dumanlar yükselmeye başladı. Pilotların olaya hemen müdahale ederek sigorta düğmelerini kapatılmasıyla koku durdu. Uçak en yakın askeri üsse mecburi iniş yaptı.
Askeri kaynakların detayları gizli tutması yüzünden ekibin herhangi bir yaralanma yaşayıp yaşamadığı bilinmiyor. Ancak uçakta 113.675 dolarlık zarar oluştuğu ordu kayıtlarında ortaya çıktı. Raporlara göre bakım ekipleri uçağın 13 farklı elektronik aksamını değiştirmek zorunda kaldı.
Özellikle sivil havacılıkta benzer durumların önüne geçebilmek için; kabin ekiplerinin kokpitte pilotlara yemek servisi yaparken; tepsiyi veya suyu ortadan değil, pencere tarafından uzatması gerekiyor. Böylelikle risk faktörü biraz olsun azaltılmaya çalışılıyor.
