Pilotlar her zaman en doğrudan rota üzerinden uçamazlar. Çünkü buna politik sebepler izin vermeyebilir!
Air India’nın Yeni Delhi-Tel Aviv rotası, geçtiğimiz hafta yaşanan bir gelişme sayesinde hem çok kısaldı hem de büyük bir tartışmaya yol açtı. Suudi Arabistan hava sahasında yaşanan politik gelişme, havayolu için müthiş bir kestirme anlamına geliyor.
Hindistan devletine ait hava yolu şirketi Air India, İsrail’in ulusal bayrak taşıyıcısı El Al’i kızdırdı. Çünkü havayolu, şuanda Suudi hava sahasını kat ederek İsrail’e uçmasına izin verilen tek şirket durumunda.
Diğer birçok Ortadoğu ülkesi gibi İsrail ile diplomatik ilişkilerinin olmaması sebebiyle, Suudi Arabistan, geçtiğimiz 70 yıl boyunca, İsrail’den veya İsrail’e yapılacak uçuşlarda kendi hava sahasının kullanılmasına izin vermiyordu. Ancak özel jetler bu konuda biraz farklı bir yöntem kullanarak hem Suudi hem de diğer Körfez ülkelerinin havaalanlarından İsrail’e uçabiliyor. Bu istisnai durumdaki tek şart, doğrudan uçuşu gerçekleştirmek yerine önce Ürdün’ün başkenti Amman Havaalanında bir mola vermek zorundalar.
Aldığı izinle, Yeni Delhi-Tel Aviv rotasında, bu tartışmalı kısayolu kullanarak uçmaya başlayan Air India, toplam uçuş süresinden iki saat tasarruf sağladı ve bilet fiyatlarını da aşağı çekti.
İsrailli havayolu El Al da bu gelişme üzerine “önemli ve haksız” bir rekabet durumu oluştuğunu iddia ediyor. Zira İsrailli havayolu, Tel Aviv’den Mumbai’ye yaptığı uçuşlarda, Suudi hava sahasından kaçınmak için, Kızıl Deniz üzerinden uzun ve dolambaçlı bir rotayı kullanıyor ve uçuş yaklaşık sekiz saatte tamamlanabiliyor. Aslında daha kısa bir uçuş olması gerekirken, El Al’in Mumbai uçuşu, rotadaki gereksiz yönlendirmeler nedeniyle çok daha uzun sürüyor. Air India, El Al’in benzer bir rota için tek rakibi durumunda. Bu yüzden Suudilerin verdiği izinle dezavantajlı konuma düştüğünü düşünüyor.
Geçtiğimiz günlerde İsrail hükümeti ve Sivil Havacılık Otoritesi, Başbakan Benjamin Netanyahu ve Ulaştırma Bakanı Yisrael Katz üzerinden Air India aleyhine bir dava açtı. El Al CEO’su Gönen Usishkin de Uluslararası Sivil Havacılık Örgütü’ne (ICAO) “El Al’in Suudi Arabistan’ın üzerine uçması için izin vermelerini ve eşitliği sağlamalarını” talep eden bir mektup yazdı. İsrailli yöneticiler, Air India’nın Suudi Arabistan ile anlaşmasının yeni bir trendin başlangıcı olacağından ve diğer havayolu şirketlerinin de Suudi Arabistan üzerinden İsrail’e uçmak için izin alacağından korkuyor. Ayrıca Air India’nın Yeni Delhi üzerinden, İsrailliler için çok popüler bir yer olan Tayland’a cazip fiyatlarla yolcu çekme potansiyelinden ciddi şekilde endişe ediliyor.
İsrail Turizm Bakanlığı, Air India’ya İsrail’de Hint turizmini teşvik etmek için düzenlenen bir kampanya kapsamında yeni rotasını pazarlaması için bir hibe sağlamıştı. Bakanlık, 2014 yılında 34.600 olan Hintli turistin, 2017 yılında yaklaşık 58.000’e ulaştığını söylüyor. Bugün için 50 milyondan fazla Hintli vatandaşın pasaportu bulunuyor. El Al, yılda yüzde 70’i iş seyahati amaçlı yaklaşık 60.000 İsrailli’yi Hindistan’a uçuruyor. Hindistan, genç İsrail’liler, özellikle zorunlu askerlik hizmetlerini tamamlayanlar arasında oldukça popüler bir ülke. Ancak İsraillilerin çoğu üçüncü ülkelerdeki bağlantılar yoluyla Hindistan’a daha ucuz uçuşlar yapıyor.
DÜNYADAKİ DİĞER HAVA SAHASI YASAKLARI
Suudi Arabistan, konuyla ilgili henüz kamuoyuna açıklama yapmadı. Ancak hava sahasında belirli ülkeleri veya uçuşları yasaklayan tek ülke Suudi Arabistan değil. İsrailli havayolu El Al’e hava sahasını kapatan bir başka ülke de Endonezya. Bu yasak yüzünden geçtiğimiz sene İsrail Başbakanı Netanyahu, Avustralya uçuşuna yedi ekstra saat daha eklemek zorunda kalmıştı. El Al, üzerinde uçuşlarının yasaklandığı alanları gösteren renk kodlu haritalar hazırladığında ortaya ilginç bir tablo çıkıyor. Kuzey Afrika’nın büyük bir kısmı, Orta Doğu, Pakistan ve Endonezya hava sahaları, uçuşların yasaklandığı yerler.
Öte yandan geçen yıl Suudi Arabistan, hava sahasını Katar’dan yapılan uçuşlara da yasaklamıştı. Son olarak 2017 yılı Aralık ayında, Singapur Havayolları, Kuzey Kore hava sahasını kullanmamak için uçuşlarının rotalarını yeniden gözden geçirme kararı almıştı.
