Rusya’nın 24 Şubat 2022’de, Ukrayna’ya yönelik işgal sürecini başlatmasının üzerinden tam bir yıl geçti.
Tarihte bugüne kadar, bu kadar çok cihaz tarafından kaydedilen, bu kadar büyük ölçekli bir savaş yaşanmamıştı. Son bir yılda yaşanan her şey, sivil insanların cep telefonlardan, gözetleme kameralarından ve hatta gelişmiş güdümlü silahların ekranlarından alınan görüntüler, anında internet üzerinden tüm dünyaya yayıldı. İşgal sürecinde atılan tüm adımlar en iyi şekilde belgelendi ve ölümsüz hale geldi .
Peki savaşın ilk yılında, kaydedilen videolar arasında en ilginç olaylar hangileriydi? PBu görüntüler, devam eden savaş hakkında bize ne söyleyebilir?
Elinde Cep Telefonu Olan Siviller
Savaştan önce, Antonov Havayolları ve dünyanın en büyük kargo uçağı An-225 Mriya, tüm dünyada en iyi bilinen Ukraynalı markalar arasında yer alıyordu. Ancak Antonov’un ve An-225’in ana üssü olan Kiev yakınlarındaki Hostomel Havaalanı çok az kişinin bildiği bir yerdi.
Ancak 24 Şubat’ta, Rusların Hostomel Havaalanı’nı ele geçirmek için yoğun bir hava saldırısı başlatması ve ardından Rus hava indirme kuvvetlerinin çok sayıda paraşütçüyü alana indirerek, kontrolü ele almaya çalışması, savaşın seyrini değiştirdi. Hostomel Havaalanı, hem Rusya’nın savaşta lojistik üstünlüğü ele alması için verdiği çabayı hem de bu havaalanını tüm dünyanın öğrenmesine neden oldu.
Havaalanına saldıran Rus helikopterlerinin yüzlerce videosu, kısa süre içinde çevrimiçi olarak paylaşılmaya başladı. Görüntülerin çoğu, yaşanan çatışmayı seyreden siviller tarafından çekildi.
Kiev Muharebesi, bir aydan fazla sürdü ve sonunda Rus kuvvetlerinin geri çekilmesiyle sonuçlandı. Kiev’in kuzeyindeki kasabalar, yoğun çatışmalar nedeniyle tamamen harap edildi. Çok sayıda sivil kayıp verilirken altyapıda ciddi hasara neden oldu.
Hostomel Havaalanı ve Antonov havayollarının filosu, savaşın en dikkat çekici maddi kayıp kalemleri arasına girdi. Havaalanı, kelimenin gerçek anlamıyla savaş alanına dönerken; aralarında türünün tek örneği olan havacılığın en önemli ikonlarından biri olan An-224 de dahil olmak üzere çok sayıda uçak kullanılamaz hale geldi.
Kahramanlık Öyküleri
Odak noktasını değiştiren Rusya, Nisan 2022’de saldırılarını yeniden Ukrayna’nın doğusuna yönlendirdi ve bu da cephe hatlarında istikrara yol açtı. Savaşmayanların kendilerini, savaşın ortasında bulması daha az olası olduğundan, siviller tarafından çekilen savaş görüntülerinde keskin bir düşüş oldu. Aynı zamanda, cep telefonu olan bir asker bile tüm birliğin yerini ortaya çıkarabileceğinden, her iki tarafın orduları da operasyonel güvenliği uygulama konusunda daha katı hale geldi.
Ancak yine de Ukrayna üzerinde düşürülen Rus uçaklarına dair bazı görüntüler, az da olsa çevrimiçi olarak paylaşılmaya devam ediyordu.
Bu görüntülerin çoğu, Rus tanklarından helikopterlerine kadar, neredeyse tüm araçlara karşı etkili bir şekilde kullanılan, Ukrayna yapımı lazer güdümlü tanksavar füze sistemi olan Stugna operatörü askerler tarafından çekildi.
Diğer paylaşımlarda ise Ukraynalıların, taşınabilir hava savunma sistemleri (MANPAD) ve savaş uçaklarından fırlatılan, havadan havaya füzeler de dahil olmak üzere, mümkün olan her yöntemle Rus bombardımanını durdurmaya çalıştıkları anlara dair görüntüler yer aldı.
Her Yerde Drone!
Savaşın en dikkat çekici özelliklerinden biri, insansız hava araçlarının yaygın olarak kullanılması. İnsansız hava araçları, son yirmi yılda tüm ordular için vazgeçilmez bir değer haline gelirken; aynı zamanda bu uzaktan kumandalı uçaklar, daha sonra paylaşılmak üzere, video kaydı yapmak için mükemmel bir fırsat sunuyor. Bu nedenle savaşın en özel anlarından bazıları dronlar tarafından kayıt altına alındı.
Savaşın ilk günlerinden itibaren, Türk yapımı Bayraktar TB2 İHA’larından oluşan bir filo, Ukrayna’nın Rus saldırısını kırma çabasında etkili oldu. Rusya, hava savunma ağını kurmaya çalışırken, TB2’ler çok sayıda keşif ve bombardıman seferi gerçekleştirdi.
Ancak TB2 gibi büyük dronların rolü, Nisan-Mayıs 2022’de sağlam kara konuşlu hava savunma (GBAD) ağlarının kurulmasıyla bir miktar azaldı.
Ukrayna’nın Herson ve Kharkiv yakınlarındaki ilerlemeleri gibi önemli cephe kaymaları, Bayraktarların saldırı rolünde kullanımını kesintiye uğrattı.
Bayraktarların yokluğunda, başka bir video kaydı kaynağı daha yaygınlaştı. Bu sefer, hem Ukrayna hem de Rus kuvvetleri tarafından çok sayıda kullanılan, daha küçük dronlardan çekilen görüntüler yaygınlaştı. Bu tür dronlar, cephelerin gözetlenmesinden topçu tespitine ve hatta hasar değerlendirmesine kadar sayısız rol üstlenerek, savaşın vazgeçilmez bir parçası haline geldi.
Yeni Bir Savaş Türü
Ticari insansız hava araçları sadece pasif gözlem rolünde kullanılmadı. Aynı zamanda çatışmada aktif bir rol oynamaya başladı.
Askerler, daha önceki çatışmalarda düşman askerlerin üzerine düşürülmek veya içlerine daldırmak üzere küçük dört pervaneli insansız hava araçlarına patlayıcılar yerleştiriyorlardı. Ancak bu eğilim, Ukrayna’da ara sıra kullanımın ötesine geçti ve iyi korunan ön cephelerin ötesine izinsiz girmenin ve düşmanların konuşlandığı bölgelerin arkasını taciz etmenin tek yolu bomba donanımlı insansız hava araçları olduğu için, bu yöntem tüm birimlerin odak noktası haline geldi.
Bu tür saldırıların en göze çarpan örneklerinden biri, Ağustos 2022’de Ukraynalı bir insansız hava aracı tarafından gerçekleştirilen ve özellikle küçük insansız hava araçlarını hedeflemek için tasarlanmış bir Rus elektronik harp sisteminin imha edildiği bombalı saldırıydı.
Ticari quadkopterlerin çoğalması, cephe hattının üzerinde “buluşmalarını” kaçınılmaz hale getirdi. Böylece, her iki tarafın da kendi uçağına zarar vermeden düşmanın uçağını düşürmeye çalışması çabaları sonunda, uzaktan kumandalı dronlar arasında it dalaşları başladı.
Tamamen yeni bir tür hava savaşı olarak kabul edilen bu anlara dair çok sayıda benzer video ortaya çıktı.
