21 Mart’ta China Eastern Havayolları’na ait Boeing 737-800, Kunming (KMG) – Guangzhou (CAN) seferi için kalkış yaptıktan 1 saat 37 dakika sonra, Wuzhou’da dağlık bir alana düşmüş, uçaktaki 123 yolcu ve 9 mürettebattan kurtulan olmamıştı.
Kalkıştan 11 dakika sonra seyir irtifası olan 29.100 feet’e tırmanan uçağa ait Flightradar24 verileri, uçağın aniden keskin bir manevra ile dalışa geçtiğini gösteriyordu.
Dalışa geçtikten sonra, iki dakikadan daha kısa sürede, 29.100 ft’ten 9.000 ft’in altına inen uçak, 7.400 ft’e ulaştığında kısa bir süre için tekrar tırmanmaya başladıktan saniyeler sonra yeniden dalışa geçmiş ve toplamda üç dakika içinde yere çakılmıştı.
Uçağın son anlarına ait olduğu iddia edilen kamera görüntülerinde de uçağın yere çarpmadan önce, dik dalışa girdiği net olarak görünüyordu.
6.8 yaşındaki Boeing 737-800, 22 Haziran 2015’te havayoluna teslim edildiği günden bu yana sorunsuz şekilde uçuşlarını sürdürüyordu.
Çin Sivil Havacılık Otoritesi (CAAC) liderliğinde oluşturulan kaza araştırma heyeti kazanın nedeninin açığa çıkarılması için çalışmalara başladı. Uçağın kara kutusundaki veriler Pekin’de özel bir merkezde analiz edildi.
Kazadan 1 ay sonra hazırlanan ön raporda, uçağın uçuş kontrol ve seyir takip aygıtlarında hata olduğuna dair bir bulguya rastlanmadığı kaydedilirken, uçağın neden burun üzeri dalışla irtifa kaybettiğine dair herhangi açıklamaya yer verilmemişti. Soruşturmayı yürüten yetkililer, uçağın kara kutusundan elde edilen verilerin incelemesinin sürdüğünü bildirdirken, raporun detaylarının kamuya açıklanmayacağını da duyurmuştu.
FAA eski başkanı Dan Elwell, kazanın ardından Reuters’e verdiği demeçte, “Seyir irtifasında gerçekleşen uçak kazalarına genellikle meteorolojik koşullar, kasıtlı bir sabotaj veya pilot hatası neden olur” şeklinde konuşmuş, modern ticari uçaklarda seyir irtifasında mekanik arızalar yaşanmasının nadir rastlanabilecek bir durum olduğunu belirterek herkesin aklına gelen ama dillendirmekten çekindiği, pilotlardan birinin uçağı kasten dalışa geçirmiş olabileceği fikrini işaret etmişti.
Uçakta Teknik Arıza Yok
17 Mayıs 2022 günü Wall Street Journal’da yer alan bir haber gündeme bomba gibi düştü. Habere göre ABD’li uzmanların incelediği uçuş verileri, uçağın kasıtlı olarak dalışa geçirildiğini gösteriyor. Yani 132 kişinin tamamı kokpitte birinin intihar girişimi için uçağı ölümcül bir dalışa sokması nedeniyle yaşamını yitirmiş olabilir.
ABD’li yetkililer tarafından yapılan bir ön değerlendirmeye dayandırılan habere göre, uçakta herhangi bir mekanik veya teknik arıza tespit edilmedi ve uçak, kokpitte birileri tarafından verilen emirleri yerine getirdi. Kara kutudan elde edilen verilerin, uçağın kumandalarına yapılan girdilerin uçağı dikey dalışa ittiğine ait kanıtları gösterdiği öne sürülüyor. Yetkililer, pilotların ani dalış sırasında hava trafik kontrolörleri ve yakındaki uçakların çağrılarına da yanıt verilmediğini söylüyor. Uçağı bu ölümcül dalışa pilotlardan biri mi yoksa bir şekilde kokpite girmeyi başaran bir yolcunun mu bu soktuğu ise henüz netlik kazanmadı.
ABD’li yetkililere atıfta bulunan ABC News de kazanın kasıtlı bir eylem sebebiyle gerçekleştiğine inanıldığı haberine yer verdi. Reuters ise, kazayı inceleyen müfettişlerin, teknik bir arıza olduğuna dair hiçbir kanıt bulamadığını, kazanın kokpitten kasıtlı bir eylem ile gerçekleştiği üzerine yoğunlaştıklarını açıkladı.
Kara kutuya ait iki parçadan biri olan kokpit ses kayıt cihazının kaza sırasında hasar gördüğü belirtilmişti. Ön araştırrmayı yapan müfettişlerin bu cihazdan herhangi bir bilgi alıp alamadığı da belli değil.
China Eastern Havayolları daha önce yaptığı açıklamada, uçaktaki üç pilotun da nitelikli ve sağlık durumlarının iyi olduğunu belirtmişti. Havayolu ayrıca Wall Street Journal’a pilotlardan herhangi birinin mali sıkıntı içinde olduğuna dair haberlerin gerçeği yansıtmadığını açıklamıştı.
Geçtiğimiz ay Çin Sivil Havacılık Otoritesi de uçağın kasıtlı olarak düşmüş olabileceğine dair raporların “halkı ciddi şekilde yanlış yönlendirdiğini” ve “kaza soruşturma çalışmalarına müdahale ettiğini” söyleyerek suçlamaları reddetmişti.
Wall Street Journal tarafından gündeme getirilen bu habere ait görüntüler, Çin’in Twitter benzeri platformu Weibo ve mesajlaşma uygulaması Wechat tarafından sansürlendi.
Öte yandan kazada yaşamını yitiren yolcularının aile üyelerinin de China Eastern Havayolları ile tazminat konusunda bir anlaşma imzaladıkları; ancak ödenecek miktarın sözleşmedeki gizlilik maddesi nedeniyle açıklanamadığı da ortaya çıktı.
Germanwings Pilotu da İntihar Etmişti!
24 Mart 2015’te Alman havayolu Germanwings’in Barselona ile Düsseldorf arasında yaptığı uçuşta, kokpitte görevli yardımcı pilot Andreas Lubitz’in, kaptan pilot kokpitten çıktıktan sonra kapıyı içerden kilitlediği Airbus A320’yi kasıtlı olarak Fransız Alpleri’ne çarpmış; uçaktaki 144 yolcu ve 6 mürettebat yaşamını yitirmişti.
Lubitz’in evinde yapılan aramada, olay günü çalışamayacağına dair doktor raporu yırtılmış halde bulundu. Lubitz’in internette intihar yöntemleri ve kabin kapısının güvenliği konusunda da arama yaptığı belirlenmişti.
Kazayı inceleyen Fransız müfettişler, 27 yaşındaki pilotun işvereninden gizlenen şüpheli bir “psikotik depresif dönem” geçirdiğini tespit etti. Daha sonra pilotlar zihinsel sağlıklarını test eden farklı yönergelerin hayata geçirilmesi ve daha güçlü akran destek grupları oluşturulması çağrısında bulunuldu.
