İngiltere’nin Surrey kentinde, 70 yaşındaki İngiliz emekli mühendis Chris Hines’in bahçesinde otururken çektiği aşağıdaki fotoğraf “iki yolcu uçağı havada neredeyse çarpışıyordu ve çok büyük bir tehlike atlatıldı” manşetleri ile haber sitelerini süsledi.
OLAY NE?
Uçaklardan biri Virgin Atlantic’in Airbus A340’ı, diğeri ise British Airways’in Boeing 787 Dreamliner’ı. Virgin’de 311, British’te 214 yolcu var. Uçaklar o sırada saatte yaklaşık 463 km hızla yol alıyor.
Her ne kadar bu iki uçak birbirine çok yakın görünüyorsa da aralarında en az 1000 feet (yaklaşık 300 m) yükseklik farkı var.
KURAL VE BİLİM NE DİYOR?
Uçaklar arası mesafelerin minimum değerleri, uluslararası havacılık otoriteleri tarafından belirleniyor. Uçaklar birbirlerinden dikeyde en az 300 metre, yatayda ise yaklaşık 9 km mesafede seyrediyor.
İnişte iki uçak arası mesafe, kulenin kontrol yetkisine girildiğinde 5,5 km; son yaklaşma anında ise 4,6 km olabiliyor. Uçaklar arasında en düşük yaklaşma mesafesinin aşıldığı durumlara ‘loss of seperation’ deniyor. Bu oldukça nadir rastlanan bir durum.
2016’da dünya genelinde 40.1 milyon uçuş gerçekleşti ve 100 civarında bu durum rapor edildi.
ÇARPIŞMA ÖNLEYEN SİSTEM VAR!
Uçaklar, Hava Trafik Kontrol Kuleleri tarafından yakından izlenmelerinin yanı sıra birbirlerine çok yaklaşmalarını engelleyen mükemmel uyarı sistemleri ile donatılmış durumda. Bu nedenle, herhangi bir noktada çarpışmak pek muhtemel değil.
Tüm ticari uçaklarda Havada Çarpışma Önleme Sistemi –TCAS (Traffic Collision Avoidance System) zorunlu.
TCAS, diğer uçakların gönderdiği sinyalleri alan ve kendisi de sinyal gönderen bir sistem.
Sinyal gönderme sistemi sonucunda diğer uçakların yükseklik, menzil ve durum bilgisi alınıyor. Bu bilgiler kokpitte görsel ve sesli uyarılar oluşturuyor.
İki uçaktaki TCAS bilgisayarının paylaştığı veriler, uçakların koordinasyonlu manevra yapmasını ve olası çarpışmaların önlemesini sağlıyor.
Sistem, 1993’te Amerika, 1998’de Hindistan, 2000’de Avrupa, Avustralya ve Hong Kong ve 2014’te Arjantin’de zorunlu hale geldi.
