Uçaktaki Bilgisayarların Hafızası Kaç MB?

Yeni bir cep telefonu almaya karar verdiğimizde, ilk kriterimiz genellikle hafızasının büyüklüğü oluyor. Telefonumuzla çekeceğimiz fotoğraf ve videolar, dosyalar, mailler, uygulamalar, rehber, notlar ve daha pek çok şey için, alacağımız telefonun kapasitesinin olabildiğince büyük olmasını istiyoruz. Bu yüzden bir çoğumuz cebimizde 128 hatta 256 GB hafızası olan telefonları taşıyoruz.

Peki yüzlerce yolcuyu binlerce kilometre uzağa uçurabilen, insanoğlunun belki de en büyük icadı olan teknoloji harikası uçakların hafızalarının, cebimizdeki telefonların hafızasından binlerce kat daha küçük olduğunu söylesem şaşırır mısınız? Evet yanlış duymadınız devasa uçaklar, cep telefonlarımız ile karşılaştırıldığında tam bir balık hafızalı durumunda

Uçaklarda Flight Management Computer (FMC) Dönemi

70’lerin sonlarından bu yana ticari uçaklarda, kokpitteki işlemleri ve uçuş operasyonlarını basitleştirmek için yerleşik bilgisayarlar kullanılıyor. Flight Management Computer yani Uçuş Yönetim Bilgisayarları’nın kokpite girişi, pilotların iş yükünü azaltırken, uçuş mühendisleri ve navigatörlere olan ihtiyacı ortadan kaldırarak, onları kokpitin dışına itti. Yani eskiden uçuş sırasında kokpitte görev yapan uçuş mühendisleri ve navigatörler, koltuklarını bir bilgisayara kaptırdı. Üstelik, bu bilgisayarlardan, cebimizdeki en basit akıllı telefonların içinde bile onlarca var.

Uçuş Yönetim Bilgisayarı (FMC), bugün modern uçakların önemli bir parçası durumunda. Düzenli olarak güncellenen veritabanları ile birlikte, uçmak için gerekli sistem ve süreçlerin büyük çoğunluğunu içinde barındıran bu bilgisayar, kokpit ekibinin üzerindeki yükü azaltmak için birçok uçuş görevini otomatik hale getiriyor ve kendisi yapıyor.

Uçakların Beyni FMS

Bu bilgisayar, Uçuş Yönetim Sistemi olarak bilinen bir kontrol ve görüntüleme ünitesi ile birlikte görev yapıyor. FMS’i, modern uçakların yüzünde güvenle uçmasını sağlayan teknik bir beyin olarak özetlemek mümkün. Sistem, uçağın konumunu belirlemek için GPS ve navigasyon sistemlerini kullanarak uçuş planını harfiyen yönetebiliyor. Bu sebeple FMS’i, başlangıç noktası ile varılacak hedef arasında programlanmış yol üzerinde takip etmesi gereken noktaları belirlenmiş bir otomobilin GPS’ine benzetebiliriz. FMS, uçağın bu rotanın otopilot kontrolünde sorunsuzca uçulabilmesine, uçağın yönü ve konumunu sürekli koruyabilmesine izin veriyor.

FMS, evrimsel süreci içinde çeşitli boyutlara ve yeteneklere sahip oldu. Daha önceki FMS yazılımları için 400kb kadar küçük bir alan yeterliyken ve en son FMS sürümleri için 20 MB alan yeterli olabiliyor. Hava seyrüseferinin geçirdiği evrimi ve hava sahasının karmaşıklığı ile bu kapasitenin biraz daha aşılması gerekebiliyor.

Her ne kadar bazı uçaklarda çeşitli navigasyon bilgisayarları yer almış olsa da, günümüzde kullandığımız FMS’in ilk versiyonu, Boeing 767’de hayata geçirildi. Bugün, bahsettiğim bilgisayar sistemleri, eğitim uçağı Cessna 182’den süperjumbo A380’e kadar her şekil ve boyuttaki uçakta aktif olarak kullanılıyor.

Uçaktaki Bilgisayarlar Çok Gelişmedi!

Oldukça uzun bir süre önce, hiç kimsenin evinde ya da ofisinde bilgisayar olmayan bir dönemde tasarlanmış ve uçaklara entegre edilmiş olan bu bilgisayarlar, tüm Dünya’nın bilişim çağını yaşadığı bir döneme girdiğimiz bugünlerde, ilk versiyonundan çok fazla ilerleme kaydetmemiş görünüyor.

757 ve 767’nin geliştirilmesinden sonra Boeing, dikkatini 737’ye çevirdi. Şu anki adı GE Aviation olan Smiths Aerospace ile birlikte çalışılarak Boeing 737 için FMC geliştirildi ve 737-300 piyasaya sürüldü. Uçak, bu haliyle 1984 yılında uçuşa elverişlilik sertifikasını aldı.

O dönemde FMC, her bir kelimesi iki baytı temsil eden 96 bin kelimelik bir navigasyon veri tabanına sahipti. Bu durum ilk 737’ye 200 KB’nin biraz altında bir hafıza imkanı sunuyordu. Sonraki güncellemeler bunu 1988’de 192 bin kelimeye, 1990’da 288 bin kelimeye ve ardından 1992’de bir milyon kelimeye çıkardı. Bu gelişmeler, 737 Classic serisinin en son modelinin, 2 MB dahili hafızaya sahip olduğu anlamına geliyor.

Akıllı Telefonların Hafızası Çok Daha Büyük!

90’lı yıllara gelindiğinde, bilgi işlem teknolojisi ilerledi. 1992’de Dünya’nın ilk “akıllı telefonu” olan IBM’in Simon Personal Communicator modeli sahneye çıktı. Günümüdeki akıllı telefonlarından çok farklı bir görünüş ve işleve sahip olsa da o dönem için mucizevi olarak adlandırılıyordu.

İlk akıllı telefondan bugüne yaşanan korkunç gelişimin yanında, uçaklardaki FMC için bir arpa boyu yol kat edebildi desek yanlış olmaz. Boeing 737’nin üçüncü nesli olan NG serisi uçaklarda 4 milyon kelime ve 8 MB kapasiteli bir FMC bulunuyordu. Bu kadar küçük bir hafızaya sahip olan uçakların, veri tabanları düzenli olarak, genellikle flash bellekler veya disketler aracılığıyla manuel olarak güncellenmek zorunda kalındı.

Bugünkü, en modern FMS bilgisayarları bundan çok daha fazla kapasiteye sahip. Ancak yine de hiçbir uçaktaki FMS’in hafızası, sıradan bir iPhone’un kapasitesinin yanına bile yaklaşamıyor. Çok sayıda uçak hala 90’ların teknolojileri ile operasyonlarını sürdürüyor.

Bu yüzden günümüzdeki ticari uçakların büyük çoğunluğu, modern akıllı telefonlara kıyasla çok daha küçük bir hafızaya sahip.

Günümüzde hala aktif hizmete devam eden 50’den fazla 737-200 modeli var. Bu uçakların dahili kapasitesi 400 KB’den daha düşük.

Boeing 757 ve 767 modellerinin bilgi kapasiteleri de 400 KB ile 4 MB arasında değişiyor.

Airbus Modelleri İçin de Durum Aynı

Biraz da Airbus’a bakalım: Thales FMS1 versiyonunu bulunduran bazı Airbus A320’ler yalnızca 400 KB kapasiteye sahipken; FMS2’ye yükseltilen versiyonlardaki hafıza ise 5-7 MB arasında değişiyor. A320, A330, A340 gibi uçakların en fazla 7MB dahili hafızası bulunurken. Dünyanın en büyük yolcu uçağı ünvanını elinde bulunduran A380’in Honeywell marka bilgisayarlarının kapasitesi 20 MB

Gökyüzünün kraliçesi 747’nin en modern versiyonu olan 747-8’in FMS’i 100 MB bellek ile doğdu. Bu diğer uçaklar ile karşılaştırıldığında elbette etkileyici bir durum. Ancak, daha eski 747’ler çok daha küçük bir hafızaya sahipti. Şu anda 2 MB veya daha az belleğe sahip olan ve aktif uçuşa devam edebilir durumda olan 50’nin üzerinde Boeing 747-400 olduğu tahmin ediliyor.

adbanner