Avrupa Birliği, uçuşların rötarlı olarak gerçekleşmesi veya tamamen iptal edilmesi durumunda, yolcuların haklarına ilişkin, en tüketici dostu politikalara sahip. Örneğin, uzun mesafeli uçuşunuz, dört saat ve üzerinde rötar yaparsa, 600 Euro tazminat almaya hak kazanabilirsiniz. Yolcu hakları kapsamında bilmeniz gerekenlere detaylı olarak göz atalım…
EU261 Uçuş Gecikme Tazminatı Nedir?
Avrupa Parlamentosu ve Konseyi’nin, 11 Şubat 2004 tarihli 261/2004 nolu yönetmeliği (genellikle EU261 olarak anılır) uçuş gecikmeleri veya iptali durumunda, havayollarının yolculara ne kadar tazminat ödemesi gerektiğini belirleyen, Avrupa Birliği’nin resmi kurallar bütünüdür. Bu yönetmelik, nakit tazminat bedelinden, otel hizmeti ve yemek kuponlarına kadar her türlü detayı içerir. Havayolu yolcu hakları söz konusu olduğunda, dünyanın en cömert şartlarına sahip yönetmelik olduğu rahatlıkla söylenebilir.
Uçuşunuz ertelenir veya iptal edilirse, Avrupa’da hangi koşullarda tazminat hakkınız vardır?
Tahmin edebileceğiniz gibi, kurallar uçtuğunuz havayoluna ve gecikmenin nedenine bağlı olarak farklılık gösterdiği için; detayları anlamak bazen zor olabilir.
Hangi havayolları ve ülkeler EU261 kapsamındadır?
- Herhangi bir havayolu ile Avrupa Birliği’ne ait bir ülkenin havaalanından seyahat ediyorsanız;
- Avrupa Birliği merkezli bir havayolu ile Avrupa Birliği sınırları içindeki bir havaalanına seyahat ediyorsanız bu kapsama dahilsiniz demektir.
Örneğin: Frankfurt’tan Newark’a uçuyorsanız, İster Lufthansa ile ister United ile seyahat edin; EU261 kapsamındaki haklar sizin için geçerli olacaktır.
Ancak, Newark’tan Frankfurt’a uçuyorsanız, Lufthansa ile yaptığınız uçuşta EU261 kapsamına dahil olurken; United ile yaptığınız uçuşta EU261 kapsamında değilsiniz. Çünkü United, Avrupa Birliği merkezli bir havayolu değil.
Dikkate alınması gereken bir diğer nokta:
Norveç ve İsviçre, Avrupa Birliği üyesi olmasa da EU261 kuralları bu ülkeler için de geçerlidir. Ayrıca Birleşik Krallık, EU261 ile çok benzer fakat kendine özgü ayrı kurallara sahiptir.
Yalnızca parasını ödeyerek bilet aldığınız bir uçuş rezervasyonunuz varsa veya ödül biletiyle seyahat ediyorsanız EU261 kapsamı için uygun olursunuz. Başka bir deyişle, personel seyahati (görevli-pass uçuş) veya diğer endüstriyel indirimli biletler ile seyahat edenler, bu kapsama dahil değildir.
EU261 tazminatı ne kadardır?
EU261 kapsamında hakkınız olan nakit tazminat miktarı, uçuşun uzunluğuna göre değişir…
- Uçuşunuz 1.500 km’nin (930 mil) altında bir mesafedeyse, en az iki saat rötar yaparsanız, 250 Euro tazminat alma hakkınız vardır.
- Uçuşunuz 1.500-3.500km (930-2.200 mil) arasında bir mesafedeyse, en az üç saat rötar yaparsanız, 400 Euro tazminat hakkınız vardır.
- Uçuşunuz 3.500 km’den (2.200 mil) fazla bir mesafedeye, en az dört saat rötar yaparsanız, 600 Euro tazminat alma hakkınız vardır.
- Gördüğünüz gibi, uçuş ne kadar uzunsa, tazminat hak etmek için yaşamanız gereken rötar da o kadar uzun olmalıdır. Ancak, bu durum, potansiyel olarak hakedeceğiniz tazminat miktarını da artırır.
Dikkat edilmesi gereken birkaç ayrıntı daha var:
Rötar süresi, varış noktanıza ne zaman teker koyduğunuza göre değil, uçağın kapısının açıldığı zamana göre hesaplanır.
Ayrıca rötar, son varış noktanıza ne kadar geç ulaştığınıza göre hesaplanır. Yani Berlin’den Frankfurt aktarmalı New York’a uçuyorsanız ve Berlin’den Frankfurt’a uçuşunuz bir saat rötar yaparsa; aktarmalı uçuşunuzu kaçırıp New York’a en az dört saat gecikme ile varırsanız, nakit tazminat alma hakkına sahip olursunuz.
Hangi tip rötarlar EU261 kapsamında tazminat hak etmenizi sağlar?
EU261 aracılığıyla tazminat hak edebilmeniz için, uçuşunuzun “olağanüstü koşullar“dan kaynaklanmayan herhangi bir sebeple rötar yapması veya iptal olması gerekir. Sorun şu ki, bu biraz gri bir alan. Bu yüzden, havayolları, bu konuda kuralları biraz esnetebiliyor. Bunun nedeni ise “olağanüstü koşulların” ne olduğununun açıkça tanımlanmamış olmasıdır.
Genel bir kural olarak:
Hava durumundan kaynaklanan gecikmeler, hava trafik kontrolü ile ilgili gecikmeler, grevlerden kaynaklanan gecikmeler, siyasi istikrarsızlıktan kaynaklanan gecikmeler vb. olağanüstü durumlar olarak kabul ediliyor. Bu gibi nedenlerle iptal veya rötar yaşarsanız, EU261 kapsamında tazminat alamazsınız.
Uçakta yaşanan teknik bir sorun, önceki seferinden geç gelen bir uçak, mürettebatla ilgili yaşanan bir gecikme vb. durumlar ise olağanüstü durumlar olarak kabul edilmeyeceğinden, EU261 kapsamında tazminat almanızı gerektirir.
Uçuş iptalleri EU261 kapsamında tazminat kazandırır mı?
Yukarıda açıklanan tazminat şartları, sadece uçağınız rötar yaparsa değil; aynı zamanda uçuşunuz iptal edilirse de geçerlidir. EU261 tazminatı koşulları, uçuş iptalinin, seyahat tarihine göre, 14 gün içinde gerçekleşmesi durumunda geçerlidir. Bundan sonraki sürelerde yaşanan uçuş iptallerinde, yolcuya tazminat ödenmez.
Ayrıca gecikmelerde olduğu gibi olağanüstü haller nedeniyle iptal edilen uçuşlarda da yolcu, tazminata hak kazanamaz.
EU261 tazminatını nasıl talep edersiniz?
Havayolları genellikle tazminatı ödememek için ellerinden gelen her şeyi yaptıkları için, EU261’den kaynaklanan haklarınıza bağlı olarak kazandığınız tazminatınızı talep etmek, potansiyel olarak işin en zor olan kısmıdır. Bunu başarabilmenin iki temel yolu vardır:
EU261 tazminatını talep etmek için havayoluyla iletişime geçebilirsiniz. Bazı havayollarının web sitelerinde, bu başvuruyu yapabileceğiniz hazır formlar bulunuyor.
İkinci seçenek, genellikle önemli miktarda hizmet bedeli talep etseler de tüketicilere bu konuda yardımcı olan üçüncü taraf hizmet sağlayıcısı olan aracı şirketleri kullanabilirsiniz. İnternet arama motorları sayesinde, bu konuda hizmet veren şirketlere ulaşmak oldukça basit.
EU261 tazminatı talep ederken, aklınızda bulundurmanız gereken birkaç nokta:
- Bu, havaalanında yapmanız gereken bir şey değil. Bu yüzden konuyu havaalanı personeli ile tartışarak çözemezsiniz. Olaydan sonra havayolunuzun müşteri hizmetleri ile görüşün.
- Gecikmeyi yansıtan uçuş durumu sayfasının fotoğraflarını çekmek, biniş kartlarını saklamak gibi yöntemler dahil olmak üzere, uçuşa dair mümkün olduğunca çok belge saklamanız önerilir.
- Havayolları, tazminatı ödememek için ellerinden gelen her şeyi yapacakları için önce bekleyin. Yaşanan gecikme veya iptalin, bahsedilen “olağanüstü durumlar” kapsamında yaşandığını iddia edebilirler. Başvurunuza uzun süre yanıt vermemeyi de tercih edebilirler. Peşini bırakmayın…
EU261 Otel hizmeti ve yemekleri kapsıyor mu?
EU261, yalnızca gecikme veya iptal durumunda nakit tazminat hakkı sunmakla kalmaz. Aynı zamanda yolculara aşağıdaki listede yer alan hizmetler de dahil olmak üzere, başka yardım türleri de sunar:
- Otele gidiş-dönüş ulaşım dahil olmak üzere, gece boyunca beklenmesi durumunda, otelde konaklama
- Yemek ve içecek ikramları
- İki telefon görüşmesi hakkı veya e-posta gönderme hakkı
- Bu hizmetler, önemli bir gecikme veya iptal durumunda, proaktif olarak sunulmalıdır. Yine de, bu hizmetlerden herhangi birinin ne kadar verimli bir şekilde yolculara sunulacağına dair bir garanti yok. Örneğin, havayolunun, bir dış istasyonunda uçuşunuz iptal edildiyse, yüzlerce yolcu için otel ayarlamaya çalışan sadece iki acente olabilir ve tüm yolcuları otel odalarına yerleştirmek, saatler sürebilir. Bu yüzden sabırlı olmanız gerektiğini unutmayın.
Olağanüstü durumlardan kaynaklanan uçuş iptali veya rötar yaşarsanız; bir geceyi bulunduğunuz destinasyonda geçirmek zorunda kalırsanız, otel rezervasyonunuzu kendini yapmanız gerekiyor.
EU261 tazminatı, seyahat planlarını etkilemeli mi?
EU261, uçuş gecikmeleri ve iptalleri söz konusu olduğunda en tüketici dostu politikalardır. Amerika Birleşik Devletleri’nde, havayolları, uçuşunuzu 12 saat erteleyebilir veya uçuşunuzu tamamen iptal edebilir. Bunun karşılığında, size hiç tazminat da ödemeyebilir. Bu nedenle, dünyanın en azından bir kısmında, tüketiciler için bir miktar koruma olduğunu görmek harika.
Avrupa’da birçok havalimanında, bağlantı süreleri gerçekçi olmayacak kadar kısa. Havayolları, yolcuları bu kısa bağlantılara sahip uçuşlara rezervasyon yapmaya teşvik ediyor. Çoğu zaman insanlar, uçuşlar arasında yanlış bağlantılar kuruyor. Ancak burada belki de içimizi rahatlatacak bir nokta, EU261 tazminatı alabilme ihtimaliniz olduğudur.
Yukarıda da belirtildiği gibi, gecikmenin uzunluğu, son varış noktanıza ne kadar geç vardığınıza bağlı olarak ölçülür. Diyelim ki Lufthansa ile Chicago’dan Münih aktarmalı Berlin’e uçuyorsunuz. Aradaki bağlantı süresi de 45 dakika. Bu durumda, Chicago’dan Münih’e uçuşunuz bir saat bile rötar yaparsa (bağlantılı uçuşunuzu kaçıracağınız için) sizi Berlin’e dört saatten uzun süre geciktirecek başka bir uçuşa yeniden rezervasyon yaptırırsanız, 600 Euro nakit tazminat elde etme hakkınız olur.
Böylesi bir senaryo, 45 dakika gibi, yanlış nitelendirilebilecek bir bağlantılı uçuş rezervasyonu yapmış olmanızın acısını çıkarabilir.
