Air Force One, tüm dünyada insanların en kolay ayırt edilebileceği uçaklardan biri. Ancak ABD Başkanı’nın makam uçağı, aslında sadece bir tane değil ve şu an Joe Biden tarafından kullanılan bir çift Boeing 747-200B’den çok daha fazlası. ABD Başkanı’nı taşıyan her uçak, Air Force One olarak adlandırılıyor ve şimdiye kadar bir çok farklı uçak, bu görevi üstlendi. İşte Air Force One ile ilgili en çok merak edilenler.
Air Force One nedir ?
Air Force One ya da kısaca AF1, ABD başkanını taşıyan her uçağa verilen callsign yani radyo çağrı kodu. 1953 yılında Eastern Havayolları’nın 8610 sayılı ticari uçuşu ile başkanı taşıyan 610 sefer sayılı uçağın tesadüfen aynı hava sahasına girdiği günden sonra, radyo iletişiminde yaşanacak karışıklıkları önlemek adına ABD başkanını taşıyan tüm uçuşlar için “Air Force One” çağrı kodu kullanılmaya başlandı.
Bir çok insan Air Force One denildiğinde, bunu tek bir uçak olarak düşünüyor. Oysa günümüzde Air Force One olarak uçan, 28000 ve 29000 kuyruk numaralı iki adet özel modifiye edilmiş Boeing 747-200B var. Hava kuvvetleri tarafından VC-25A olarak tanımlanan bu ikonik mavi-beyaz uçaklar, 1991’den günümüze ABD başkanları ve ekiplerini taşıdı. George H. W. Bush, Bill Clinton, George W. Bush, Barak Obama, Donald Trump ve şimdi de Joe Biden’a hizmet ediyor.
İlgili Haber | ABD Başkanlık Seçimlerinde Uçakların Rolü
VC-25A uçaklarının menzili yaklaşık 12000 km. Ayrıca havada yakıt ikmali de yapabiliyorlar. Ancak şu ana kadar pratikte böyle bir uygulama yapılma ihtiyacı duyulmadı. Teknoloji harikası güvenlik ve savunma sistemlerine sahip uçaklarda, bir telekomünikasyon birimi, 70 yolcu ve 26 kişilik ekip için özel alanlar sunan 747’ler, çeşitli konferans odaları, yemek odası ve donanımlı bir revire de sahip.
Air Force One uçaklarını kullananlar, yalnızca ABD başkanları değil. Başkan yardımcıları da bu VC-25A uçaklarını zaman zaman kullanabiliyor. Ancak bu durumda uçakların çağrı kodu “Air Force Two” ya da kısaca AF2 olarak değişiyor. Ayrıca ABD yönetiminin kullanımında C-32 olarak da bilinen, özel olarak modifiye edilmiş bir Boeing 757 de bulunuyor. Genelde başkan yardımcısı tarafından kullanılan bu uçakla, eğer isterse ABD Başkanı da uçabiliyor.
Günümüzün en çok tanınan Air Force One uçaklarından önce bu görevi gerçekleştiren eski uçaklara yakından bakalım…
İlk uçan ABD başkanı ve Boeing 314 Clipper
Görevde iken ilk uçan ABD başkanı Franklin D. Roosevelt idi. Ancak başkanın kendi özel uçağı yoktu. Ocak 1943’te Fas’taki Kazablanka Konferansı’na gitmek için ticari bir uçuşta Boeing 314 Clipper ile uçtu. Uçak, Pan Am tarafından işletilen bir Dixie Clipper uçan bot idi.
ABD Hava kuvvetleri, başkomutanı taşımak için ticari uçuşlara mecbur olunmasından hiç hoşnut değildi ve özel bir askeri uçağın, başkan için dönüştürülmesi emrini verdi. İlk dönüştürülen uçak C-87A, 1943 yılında başkanlık için modifiye edildi ve uçağa “Guess Where II” yani ” Tahmin et nerede II” ismi verildi.
Ancak ilk başkanlık uçağının C-87A olması reddedildi. Uçağın güvenlik geçmişi incelendikten sonra gizli servis, ABD başkanının bu uçağı kullanmasını reddetti. Roosevelt yönetimi döneminde farklı kişileri taşımış olsa da bizzat Franklin Roosevelt bu uçakla hiç uçmadı.
Kutsal İnek
C-87A fiyaskosundan sonra ABD gizli servisi, bir Douglas C-54 Skymaster uçağının yeniden konfigure edilip ABD başkanına tahsis edilmesi için düğmeye bastı. Uçağa “The Sacred Cow” yani ” Kutsal İnek ” adı verildi ve VC-54C olarak tanımlandı.
Uçakta bir dinlenme kompartmanı, radyo telsiz odası ve başkanı tekerlekli sandalyesiyle birlikte kaldıracak olan bir asansör yapıldı. Ne yazık ki başkan Roosevelt, ölmeden önce, bu uçak ile yalnız bir kez uçabildi. O tarihi uçuş, 1945’te müttefiklerle yapılacak olan Yalta Konferansı’na katılmak için Kırım’a yapıldı.
Truman’ın “Bağımsızlık” Uçağı
Harry Truman “Kutsal İnek” isimli uçağı uzun süre kullanmadı ve kendi ihtiyaçları doğrultusunda bir uçağın dönüştürülmesi için inisiyatif aldı. Douglas DC-6’dan dönüştürülen uçak, 1947’de VC-118 olarak yönetim tarafından alındı ve başkan Truman uçağa “Independence” yani “Bağımsızlık” ismini verdi.
Uçağın arka kabin bölmesinde başkan için özel bir oda yapıldı. Aynı zamanda orta kabin bölmesi de 24 kişi için koltuk ya da 12 kişi için yatak haline dönüşen bir süit haline getirildi. Uçaktaki bazı teknolojik yenilikler ise o zamanlar için oldukça ileri sayılabilecek bir hava durumu radarı, thrust reverse güç elde etmek için özel sistem, otomatik pilot ve daha büyük yakıt tankları idi. VC-118, renkleri ve kuyruktaki özel tasarlanan kartal figürü ile göz alıcı bir görünüme sahipti.
1953 yılına kadar ABD yönetimine hizmet verdi ve sonrasında başka görevler için tahsis edildi. Şimdilerde ise Ohio eyaletindeki ABD Hava Kuvvetleri Müzesi’nde eski muadili “Kutsal İnek” ile birlikte sergileniyor.
Eisenhower ve Columbine Serisi
Eisenhower’ın başkanlık koltuğuna oturması, beraberinde yeni başkanlık uçağını da getirdi. Bir Lockheed C-121 Constellation tipi uçak, özel olarak dizayn edilip başkanlık için modifiye edildikten sonra VC-121E olarak tanımlandı. Eisenhower tarafından “Columbine II” adı verildi. Söylentilere göre Eisenhower bu ismi verirken, Colorado eyaletinde yetişen bir çiçek türü olan Kolombin’den esinlendi. II numara vermesinin sebebinin de başkanlığa gelmeden önce, ordudaki özel uçağının isminin “Columbine I” olmasıydı.
1953 yılında hizmete giren bu uçak, bugün hala kullanılan “Air Force One” çağrı kodunun kullanılmaya başlandığı ilk uçaktır. Bu önemli anısına rağmen, “Columbine II” yalnızca bir yıl hizmet verdi ve sonrasında Eisenhower tarafından tekrar modifiye ettirildi.
İlgili Haber | Cumhurbaşkanlığı’nın Kaç Uçağı Var?
1954 yılında Lockheed C-121 Constellation uçağı, Eisenhower tarafından daha uzun menzilli, daha büyük, daha hızlı ve daha konforlu olan Lockheed L-1049 Super Constellation uçağı ile değiştirildi. Tahmin edileceği üzere, başkan bu uçağa da “Columbine III” ismini verdi. Columbine III ise ABD başkanına tahsis edilen son piston motorlu uçak olacaktı.
Yine başkan Eisenhower, başkanlık uçağı Air Force One’ı jet çağına taşıyacak olan ilk başkandı. 1959 yılında VC-137A olarak tanımlanan ve ABD yönetiminin hava filosunun bir parçası olan Boeing 707 Stratoliner uçağı ile uçtu. 40 yolcu taşıma kapasitesi olan bu Air Force One’da yine özel bir telekomünikasyon birimi, konferans salonu ve başkanın özel odası vardı.
Eisenhower bu 707 ile zaman zaman uçsa da 1962 yılına kadar “Columbine III” başkanı taşıyan birincil uçak rolünü sürdürdü ve 1962 yılında bu rolü üstlenen uçak, o Boeing 707 oldu. 1996 yılına kadar başkanlık filosunda hizmet verdi. Ancak bu uçağa Columbine IV değil “Queenie” ismi verildi.
Sipariş üzerine üretilen ilk başkanlık uçağı – Boeing 707
Sipariş üzerine ABD başkanı için özel olarak üretilen ilk uçakla, John F. Kennedy uçtu. Onun Air Force One’ı, 26000 kuyruk numaralı, özel olarak modifiye edilen bir Boeing 707 idi VC-137C olarak tanımlandı. 1962 yılında hizmete giren bu uçak, günümüzde kullanılan ve herkes tarafından Air Force One olarak tanınan uçakların ikonik renkleriyle boyanan ilk uçaktı.
Air Force One uçaklarının ikonik giydirme tasarımı ve uçakların her iki yanında bulunan logosu, endüstriyel tasarımcı Raymon Loewy’e aittir. Bu logo, evrensel olarak ABD’nin güç ve prestijinin sembolü olarak tanınır. Bu prestij sembolüne sahip olan uçak, suikastin ardından başkan Kennedy’nin cenazesini Dallas’tan Washington D.C’ye de taşımıştır.
36. ABD Başkanı Lyndon B. Johnson ise başkanlık yeminini bu uçakta yaptı. Aynı uçak Nixon, Ford, Carter, Reagan ve George H. W. Bush dönemleri dahil olmak üzere bir çok başkanın birincil Air Force One’ı olarak hizmet vermişir. Bu uçağa kardeş olarak 1972 yılında 27000 kuyruk numarası ile üretilen bir başka uçak da filoya katılarak, günümüzde kullanılan 747’ler ile 1990 yılında değiştirilinceye dek hizmet verdiler.
