Dans eden ışık dalgaları büyüleyici görünse de bu fenomenin oluşmasının arkasında şiddetli bir doğa olayı var. Güneş’ten gelen enerjili parçacıklar, saatte 45 milyon mil hızla, Dünya atmosferine çarptığında, gezegenimizin manyetik alanı, bu parçacıkları kutuplar üzerinden yeniden yönlendirerek bizi koruyor. Bu fenomen, hem kuzey hem de güney kutuplarında meydana geliyor. Kuzey Yarımküre’de “aurora borealis” ve Güney Yarımküre’de “aurora australis” olarak adlandırılıyor.
Güneşten gelen yüklü parçacıkların, Dünya’nın manyetik alanıyla etkileşimi sonucu gökyüzünde oluşan ışımalar olarak özetlenen kutup ışıklarının Kuzey Kutbu’nda gerçekleşeni, Kuzey Işıkları olarak adlandırılıyor. 23 Eylül-21 Mart arasındaki günlerde daha yaygın olarak görülebilen Kuzey Işıkları’nı daha net görebilmek için havanın açık ve bulutsuz olması gibi şartların oluşması gerekiyor. En sık görüldüğü saat aralığı ise 23:00 ile gece 02:00 arası.
Atmosferin üst katmanlarında, iyonosfer bölgesinde, 80-100 km irtifada oluşan kuzey ışıklarında yeşil, kırmızı, mavi ve mor olmak üzere 4 renk bulunuyor. Yeşil renk oksijen moleküllerine, kırmızı oksijen atomuna, mavi renk nitrojen moleküllerine ve mor/mor ötesi renk ise nitrojen atomuna ait.
Adını Şafak Tanrıçası Aurora’dan alan kutup ışıkları, gökyüzünde yay, bulut, çizgi, daire gibi çeşitli şekillere benzer görüntüler oluşturuyor. Orta Çağ’da insanların tanrıdan gelen işaretler olduğunu düşündüğü fenomen için ilk olarak 1619’da Galileo Galilei tarafından Aurora Borealis ismi kullanıldı. 1741’de Anders Celcius, bu ışımaların meydana geldiği zamanlarda büyük manyetik akımlar oluştuğuna dair gözlemlerini açıkladı.
Bundan 30.000 sene önce yaşadığı bilinen erken homosapienler yani Cro-Magnon’ların, Güney Fransa’da yaşadıkları mağara tavanlarınada kuzey ışıklarını anlatan çizimlere rastlanmıştır. Kuzey ışıklarının yalnızca Dünya’da değil diğer gezegenlerde de görüldüğünü Cassini Uzay Gemisi fotoğraflarla kanıtladı. Kutup ışıklarının en iyi gözlenebildiği yer Kuzey Amerika’da bulunan Yellowknife, Avrupa’da ise Norveç yakınlarında yer alan Tromso olarak kabul ediliyor.
Kuzey Işıkları Uçaktan Nasıl Seyredilebilir?
Gökyüzü gözlemciliğinde son nokta olarak kabul edilen ve Kuzey Kutup Dairesi’ne yakın bölgelerde çıplak gözle görülebilen muhteşem bir doğal ışık gösterisi olan Kuzey Işıkları fenomenini bir uçağın penceresinden de izlemenin mümkün olduğunu biliyor muydunuz?
Çoğu insan için bu şaşırtıcı doğa olayına şahit olmak, çok uzak kuzeydeki yerlere seyahat etmek anlamına gelir. Alaska’da Fairbanks, Norveç’te Tromso, Finlandiya’da Laponya, İsveç’te Jukkasjärvi bunlar arasında en bilinenleri. Ancak bazen bu yerlerden hiçbirini ziyaret etmeden, ticari uçaklarıyla seyahat ederken, bu eşsiz doğa olayını gözlemlemek için bir fırsat oluşabilir.
İlgili Haber | Türkiye’den Kuzey Işıkları’na Nasıl Gidilir?
Kuzey Işıklarını yerden binlerce feet yükseklikteki bir irtifada görmek eşsiz bir deneyim. Çünkü ışıklar, gökyüzünde, yere göre daha parlak görünüyor. Işıkların yaptığı ince dans hareketlerini görmek de gökyüzündeyken, yere göre çok daha kolay.
Gündüzleri ışıklar görünmediği için, gece saatlerinde sizi Kuzey Kutup Dairesi’ne yaklaştıran bir uçuşta olmanız bir numaralı ön koşulunuz. Kuzey Işıkları’nı görme şansınızı artırmak için aşağıdaki önerilere mutlaka göz atın:
- Kasım sonu ile Aralık sonu arasında bir tarihte uçun.
- Sizi Kuzey Kutup Dairesi yakınına veya üzerinden götürecek bir rotada uçun. (İzlanda veya Fairbanks uçuşları en iyi seçeneklerdir)
- Sadece geceleri ve Ay’dan yansımanın hiç olmadığı veya çok az olduğu bir gecede uçun.
- Kuzey Işıkları’nı net görebilmek için, mümkün olduğunca az bulut örtüsü gerektiği için hava tahminlerini önceden mutlaka kontrol edin.
- Daha fazla güneş patlaması fenomeni görme şansınızı artıracağı için, Güneş aktivitelerini de kontrol edin.
- Batıya mı yoksa doğuya mı uçtuğunuza bağlı olarak, uçağın kutup tarafına bakacak tarafında, pencere kenarı bir koltuğa oturun.
- En iyi planlamayı yapsanız bile, Kuzey Işıkları’nı görüp görmeme durumunuzun şansa bağlı olduğunu unutmayın. Ancak, İzlanda Meteoroloji Ofisi ve Uzay Hava Tahmin Merkezi‘nin web sitesini ziyaret ederek daha detaylı bilgi ve yardım alabilirsiniz.
