Son günlerde havacılıkta, felaketin kıyısından döndüğümüz olayların sayısında bir artış yaşanıyor. Amerika Birleşik Devletleri’nde üst üste yaşanan iki olay (New York JFK’da American Airlines’in 777’si ile Delta’nın 737’sinin çarpışmaktan son anda kurtulması ve Austin’de Southwest’in 737’si ile FedEx’in 767’si arasındaki çarpışma tehlikesi) sonrası bir kritik olay da Katar’da, kalkıştan kısa süre sonra meydana geldi.
Olayın kahramanı, 10 Ocak 2023’te, Qatar Airways’in Doha’dan (DOH) Kopenhag’a (CPH) yaptığı QR161 sefer sayılı uçuşunu gerçekleştiren, A7-BCO kuyruk tescilli Boeing 787-8’in kokpitindeki yardımcı pilot.
Dreamliner, yerel saatle 02:00 civarında 16L pistinden ayrıldı ve doğuya doğru (sola) dönerek standart tırmanışına başladı. Uçak 1.850 feet’e tırmandıktan sonra irtifa kaybetmeye başladı. Ancak bu irtifa kaybı, birkaç ft değildi. Uçak dik bir açıyla alçalmaya başladı ve 24 saniye içinde 1.000 ft irtifa kaybederek, 850 ft’e kadar indi.
Pilotlar uçağı kurtarmayı başardı ve Kopenhag’a uçuşa devam etti. Uçak, Doha’dan ayrıldıktan 6 saat 2 dakika sonra sorunsuz bir şekilde Danimarka’nın başkentine indi. Bu uçuşa dair verilere, Flightradar24 üzerinden ulaşılabilir.
Hava koşulları mükemmele yakın şekildeyken, uçuşun kritik aşamasında uçağın neden 1000 ft irtifa kaybettiği araştırılıyor. Aviation Herald’a göre, bu sırada uçağın kontrolü, yardımcı pilottaydı. Kokpit ekibi, 1.600 ft’e doğru tırmanırken, bir sonraki ara noktaya (gökyüzünde navigasyon için kullanılan hayali nokta) uçmak için izin aldı.
Uçağı manuel olarak uçuran yardımcı pilot, bir anda durumsal farkındalığını kaybederek, uçağı dakikada 3.000 ft’lik bir dalışa soktu. Alçalma o kadar dikti ki, uçak o noktada 300 knot üzerinde hızla uçarken, dalış hızı flap sınırlarını aştı.
Kokpitte kaptan pilot hemen uçağın kontrolünü ele aldı ve 850 ft irtifada uçağı kurtarmayı başardı. Dakikada 3.000 ft’lik bir alçalma hızı (ve dalışa geçtiyseniz hız genellikle ani bir şekilde artar) 787’nin bir trajedi yaşaması için oldukça uygun koşullar oluşturuyor.
Uzmanlar, bir Boeing 787 pilotunun, hava koşullarının iyi olduğu, küresel bir merkez havaalanından kalkış yapıp, uçağı manuel olarak uçururken durumsal farkındalığını kaybetmemesi gerektiğini söylüyor. Ancak facianın eşiğinden dönülen bu olayda, 787’nin çakılmasına neden olabilecek birkaç saniye içinde duruma müdahale edilmiş olması sevindirici.
Ancak, büyük bir facianın kıyısından dönülen bu olayın en rahatsız edici yanı, yaşanan durumun, o sırada bildirilmemiş olması ve yaklaşık bir ay sonra ortaya çıkması. Özellikle sendikaların olmadığı Körfez bölgesinde, hakkında herhangi bir soruşturma yapılan bir pilotun işine devam etmesinin pek mümkün olmaması, yaşanan olayın raporlanmamasının ana nedeni olarak gösteriliyor.
Oldukça yoğun ve zorlu uçuş programları ile çalışan Körfez’deki pilotlar için, vücutlarını ne kadar programlarsa programlasınlar, gece 2’de bu kadar yoğun ve kritik görevleri yerine getirmelerinin hiç kolay olmadığı söyleniyor.
Ancak havacılığın daha emniyetli hale getirilmesinin yolu, gelecekte benzer durumların yaşanmasının önlenebileceğinden emin olmak için yaşanan tüm olayların raporlanmasından geçiyor. Bu nedenle, işinizin pahasına olsa bile, havacılıkta böyle bir olayı rapor etmemek en basit tabirle vurdumduymazlık olarak yorumlanabilir.
