THOMAS COOK NEDEN BATTI?
23 Eylül sabahına havacılık dünyası İngiliz merkezli turizm şirketi Thomas Cook’un iflas haberiyle uyandı. Bu aslında beklenmedik bir gelişme değildi. Bünyesinde oteller ve seyahat acentaları da bulunduran bir tur operatörü ve bir havayolu şirketi bulunduran Thomas Cook, uzun zamandır bu kaçınılmaz sonun gelmemesi için mücadele ediyordu.
1841’de hizmete başlayan ve paket tatil kavramını hayata geçirerek sektörün en kalıcı markalarından biri haline gelen Thomas Cook, aslında bize çok net bir mesaj verdi. Ne kadar güçlü ve köklü bir marka olursanız olun; eğer kendinizi her geçen gün giderek daha rekabetçi bir hale gelen piyasa şartlarına uyumlu hale getirmezseniz, bu kaçınılmaz sonu engelleyemezsiniz. İşte Thomas Cook bunun çok net bir örneğiydi. 9 bini İngiltere’de olmak üzere 16 ülkede toplam 21 bin kişi kendini kapının önünde bulma tehlikesiyle karşı karşıya.
Tatil firması olarak adlandırabileceğimiz Thomas Cook, 19. yüzyılda paket tatil konseptini hayata geçiren seyahat sektöründeki en ünlü markalardan biriydi. Ancak, daha sonra giderek kalabalıklaşan pazarda öne çıkmayı başaracak başka aksiyonlar alamadı ve yıllarca süren yönetim problemleri de onlar için tam bir zaman kaybıydı. İngilizlerin Brexit kararı ve bu kararın getireceği potansiyel sonuçlar Thomas Cook için bardağı taşıran son damla oldu.
YOLCULAR İNGİLTERE’YE DÖNECEK!
Havayolu, pazartesi gününe kadar Avrupa’da uçtuğu 225 destinasyonla İngiltere’nin en büyük 6’ncı havayolu konumundaydı. Ancak bugün Thomas Cook Havayolları’nın filosunda yer alan uçaklar artık İngiltere’nin farklı havalimanlarının apronlarında park pozisyonunda beklerken, İngiltere Sivil Havacılık Otoritesi, tarihinin en büyük geri dönüş planını yapmak zorunda. Birkaç hafta sürecek olan bu görev kapsamında dünyanın dört bir yanında bulunan Thomas Cook’un yaklaşık 150 bin yolcusu, bir şekilde İngiltere’ye geri getirilecek. 2017’de aynı senaryo Monarch Havayolları’nın iflasıyla gerçekleşmişti. Ancak bu çok daha büyük bir operasyon.
Kesin olan şey, Thomas Cook’un en büyük rakipleri TUI ve Jet2’nun bundan büyük kazanç sağlayacağı. Çünkü onlar, on yıllarca önce Thomas Cook’un ilk inşa ettiği tatil paketi fikrini başarılı bir şekilde yeniden tasarladı, günümüze uyarladı ve düşük bir maliyet yapısına büründürerek yolcularına sunuyor. Şimdi bu low cost havayolları, Thomas Cook’un iflasıyla ortaya çıkan kapasite boşluklarını da doldurmak üzere bir rekabete girecek. Bu noktada önlerindeki tek engel Boeing 737MAX uçaklarının hala uçuşlara başlamaması nedeniyle yerde ve pazarda tek koridorlu uçak kiralama pazarında fiyatların zirve yapmış olması.
Şimdi Thomas Cook filosundaki 27 adet A321-200 ve 7 adet A330-200 uçağı çok kısa süre içinde kendilerine yeni yuvalar bulacak. Havayolunun A321 filosu oldukça modern ve uçakların tamamı kiralık. Bu uçakların büyük çoğunluğunun sahibi Çin’in Sanayi ve Ticaret Bankası (ICBC). Diğer uçaklar da Air Lease Corporation ve Aviation Capital Group’un.
DALAMAN’A ÇOK UÇUYORDU!
Havaalanları açısından bakıldığında, Manchester, Thomas Cook’un haftalık koltuk kapasitesinin yüzde 16,6’sını oluşturuyordu. Londra Gatwick, yüzde 10,6 pay ile ikinci sırada yer alırken onları Birmingham, Glasgow, Bristol, Newcastle ve East Midlands takip ediyor. Thomas Cook’un dış pazarlardaki gücüne bakarsak bizimle ilgili bazı detaylara rastlıyoruz. İngiltere dışında 62 havaalanına uçan havayolu, Dalaman ve Antalya Havalimanları’nın giden yolcu pazarında ilk 5’te yer alıyordu. Bir başka önemli detaysa Dalaman Havalimanı’nın toplam yolcu kapasitesinin yüzde 18,6’sına sahip olan Thomas Cook’un, küçük bir farkla THY’nin arkasında kalarak Dalaman’ın en büyük ikinci operatörü durumunda olmasıydı.
Avrupa, havayolunun uluslararası uçuşlardaki koltuklarının neredeyse yüzde 80’ini oluştururken, Kuzey Afrika yüzde 7.1’ini oluşturuyordu. Kuzey Amerika yüzde 7,9; Orta Amerika yüzde 3,1 ve Karayipler yüzde 2,3 ile havayolunun uçuş ağının dağılımındaki diğer parçalardı.
İspanya, Türkiye ve Yunanistan havayolunun en büyük üç varış ülkesiydi ve bunu ABD takip ediyordu. Kıbrıs, Tunus, Meksika, Mısır, Bulgaristan ve Küba da ilk 10’daki diğer ülkelerdi.
CONDOR UÇUŞLARA DEVAM EDECEK!
Thomas Cook uçuşlarını durdurma kararını, İngiltere’deki diğer iki charter havayolu Thomas Cook Airlines Balearics ve Thomas Cook Aviation ile birlikte aldı. Ancak havayolunun bağlı olduğu grubun Almanya merkezli havayolu Condor ve İskandinav merkezli Thomas Cook Scandinavia ise operasyonlarına devam edeceğini duyurdu. Condor, likidite kısıtlamalarını önlemek için devlet garantili kredi başvurusunda bulundu. Ancak Condor, Thomas Cook Group şirketleri aracılığıyla paket tatil rezervasyonu yapan yolculara bilet satmıyor. Condor’un Alman hükümetinden yaptığı talebe benzer şekilde Thomas Cook’un iflas kararından önce İngiltere hükümetinden 200 milyon Euro kredi talep ettiği ancak reddedildiği biliniyor. Bu noktada Alman hükümetinin A320, A321, 757-300ve 767-300ER gibi uçaklara sahip geniş bir filoyu işleten Condor’a destek olup olmayacağı merak konusu.
THOMAS COOK GRUBU’NA YAKINDAN BAKALIM!
Thomas Cook Grubu, 23 Eylül 2019 itibariyle filosunda 102 uçak bulunan Avrupa’nın en büyük 15’inci havayolu grubuydu. 2019 yaz sezonunda havayolu grubu, pazardaki tüm koltuk kapasitesinin yüzde 1.4’ünü karşılıyor ve bu anlamda 14’üncü sırada yer alıyordu.
Thomas Cook Group filosundaki 91’i kiralık uçak, 31 ayrı şirketten kiralanmıştı. Bu uçakların 75’i dar gövde (15 757-300, 13 A320ceo ve 47 A321ceo) ve 27’si geniş gövde (11 A330 varyantları ve 16 767-300ER) uçaklardan oluşuyordu.
Uçakların operatörlere göre dağılımı: 42’si Alman operatör Condor Flugdienst, 34’ü İngiltere havayolu şirketi Thomas Cook Airlines, 12’si Thomas Cook Airlines İskandinavya, 8’i Frankfurt merkezli Thomas Cook Aviation ve 6’sı Thomas Cook Airlines Balearics.
DALAMAN’A A380 GELDİ!
Thomas Cook’un iflas kararı, Türk havacılığında bir ilkin gerçekleşmesine neden oldu. Muğla’nın çeşitli ilçelerinde tatillerini yapan İngiliz turistlerin ülkelerine dönebilmesi için İngiliz Sivil Havacılık Kurumu’nun görevlendirdiği 12 uçak Dalaman Havalimanı’na geldi.
O uçaklardan biri dünyanın en büyük yolcu uçağı Airbus A380’di. Dünyanın en büyük yolcu uçağı Airbus A380, hizmete girmesinden 11 yıl sonra Türkiye’ye ilk ticari seferini yapabildi.
Malta merkezli charter havayolu HiFly filosunda yer alan 471 koltuk kapasiteli Jumbo jet A380, pazartesi gecesi Saat 22.30’da Dalaman Havalimanı’na indi. Yaklaşık 2 saat yerde kaldıktan sonra, 222 Thomas Cook yolcusunu Londra Gatwick Havalimanı’na götürmek üzere havalandı. Böylece Jumbo jet A380, Türkiye’deki ilk ticari uçuşunu gerçekleştirmiş oldu. Jumbo jet, Dalaman’da havalimanı çalışanları tarafından da ilgiyle karşılandı. Havalimanı personeli bu anları cep telefonu kameralarıyla ölümsüzleştirmeyi ihmal etmedi.
A380’in Türkiye operasyonunu Merkür Havacılık gerçekleştirirken Jumbo jete Dalaman’da yer hizmetlerini Çelebi sağladı. Dalaman için izinler ve uçuş planlama süreçleri devam ediyor. Yani Airbus A380 hafta boyunca bu uçuşları birkaç kez daha gerçekleştirebilir.
TÜRKİYE’YE A380 GELDİ Mİ?
İstanbul Havalimanı’nın hizmete başlamasıyla özellikle Emirates ve Qatar Airways gibi havayollarının İstanbul operasyonlarında A380’i kullanmaları gibi bir beklenti oluşsa da henüz hiçbir havayolu İstanbul Havalimanı’na A380’le tarifeli bir uçuş gerçekleştirmedi. Dalaman’a yapılan ilk ticari A380 seferinden önce, dünyanın en büyük yolcu uçağı A380 Türkiye’ye 3 kez gelmişti. İlkinde Airbus’ın test uçağı dünya turu kapsamında Atatürk Havalimanı’na gelerek demo uçuşu gerçekleştirmişti. Ardından Lufthansa’nın A380’i Atatürk Havalimanı’na geldi. Son olarak da A380’in en büyük müşterisi durumundaki Dubai merkezli Emirates İstanbul Air Show’a A380’i getirmişti.
Dalaman’a gelen A380, aynı zamanda dünyanın ikinci el ilk A380’i olma özelliği taşıyor. Jumbo jetin ilk müşterisi olan Singapur Havayolları, 2007 yılında teslim aldığı iki A380’i geçtiğimiz yıl emekliye ayırmıştı ve HiFly Havayolları bu uçağı satın alarak ilk ikinci el A380’in sahibi olmuştu.
