ABD yönetimi, Afganistan’daki tahliye operasyonlarını hızlandırmak için, uzun bir süre sonra ilk kez, havayolu şirketlerinin filosundaki uçakları göreve çağırdı. ABD tarihinde üçüncü kez başvurulan, Savunma Bakanlığı’na, havayollarının sivil yolcu uçaklarını kullanma hakkı veren programın detaylarını araştırdık.
ABD hükümeti, yaklaşık 70 yıl önce, Berlin Ablukası sırasında, büyük ulusal savunma gereksinimleri ve acil durumlar için “Civil Reserve Air Fleet – CRAF” isimli bir program başlattı. Program, ABD hükümetine, gerekli gördüğü durumlarda, sivil yolcu uçaklarını kullanmayı talep edebilme hakkı veriyor. ABD’de şu an 24 havayolu, 450 uçağıyla bu programa üye. Havayolları, gönüllü olarak üye oldukları bu program kapsamında, ihtiyaç durumunda ABD Ulaştırma Komutanlığı (USTRANSCOM) emrine, en kısa sürede uçak ve mürettebat sağlama sözü veriyor. Karşılığında ise Savunma Bakanlığı, barış zamanlarında kargo, asker ve yolcu taşıma gereksinimlerinde, bu havayollarından hizmet alıyor.
1990-1991’de Birinci Körfez Savaşı ile 2002-2003’te Irak Savaşı sırasında, sivil uçaklar CRAF görevi kapsamında göreve çağrılmıştı.
ABD Savunma Bakanlığı Pentagon, uzun süre sonra ilk kez, bu filoya yeniden başvurmaya karar verdi ve Afganistan’da devam eden tahliye operasyonları için sivil uçakları göreve çağırdı.
Afganistan operasyonu için United Airlines (4), Atlas Air (3), American Airlines (3), Delta Air Lines (3), Omni Air (3) ve Hawaiian Airlines (2) adet sivil yolcu uçağını, hükümetin kullanımına tahsis etti. Bu uçaklar, doğrudan Kâbil Havalimanı’na inmeyecek. C-5 ve C-17 tipi askerî uçaklarla Kâbil’den farklı Amerikan üslerine veya Orta Doğu’da belirlenen güvenli noktalara tahliye edilen kişiler, bu sivil yolcu uçakları ile Avrupa ve ABD’de bir sonraki barınma yerlerine ulaştırılacak.
Başkan Joe Biden, düzenlediği basın toplantısında, bu uçaklar ile transit merkezlere veya ABD üslerine uçan ve ABD vatandaşı olmayan kişilerle, daimi oturma izni olmayanlar hakkında “kapsamlı güvenlik taraması” yapılacağını açıkladı.
United Airlines filosunda bir uçak, CRAF görevi kapsamındaki ilk uçuşunu geçtiğimiz Pazar günü Frankfurt-Hahn Havalimanı’ndan ABD’nin Katar’daki Al Udeid Hava Üssü’ne gerçekleştirdi. Almanya’da yakıt ikmali için duran uçak, daha sonra tahliye edilenleri ABD’ye uçurdu. Ancak bu kapsamda gerçekleştirilecek uçuşların programları her an değişebilir. Havayolu, bazı uçaklarında çocuk bezi, kişisel hijyen malzemeleri ve giysi stoklarını da taşıyacak.
14 Ağustos’tan bu yana yaklaşık 28.000 kişi, Afganistan’dan tahliye edildi.
United Airlines, CRAF görevi için 350 yolcu kapasiteli Boeing 777-300 uçaklarından dördünü kullanacağını açıkladı. Chicago merkezli havayolu, dört uçağın bu kapsamda değerlendirilmesinin, kendi yolcu operasyonları üzerindeki etkisini değerlendirdiğini açıklarken, uçuş operasyonlarının minimum düzeyde etkilenmesi için çalışıldığı vurgulandı. United’ın CRAF uçuşlarında görev yapacak personelleri, bu süreçte ekstra ücret alacak.
Delta yönetimi de yedek uçak kullandıkları için göreve gönderilece uçaklar nedeniyle, ticari uçuşlarında aksama yaşanmayacağını açıkladı. Havayolu, pazar günü, uçaklarını, Almanya, Katar ve Birleşik Arap Emirlikleri’nde konuşlandırdı.
American Airlines da Pazartesi gününden itibaren CRAF için üç geniş gövdeli uçağı göndermeye hazır olacağını duyurdu.
Bir kargo taşıyıcısı olan ve Amazon’un hava tarafı için hizmet veren havayollarından biri olan Atlas Air, ABD ordusuna düzenli olarak uçak ikmali sağlıyor. Şirketin yolcu uçağı filosunda, 374 yolcu kapasiteli Boeing 747-400 ve 215 yolcu kapasiteli 767-300 uçakları bulunuyor.
Pentagon, tarafından programın, 18 yolcu uçağının ötesine genişletme planının olup olmadığı konusuna yanıt gelmedi.
Southwest Havayolları ise kendi mürettebatına yönelik yaptığı bir duyuruda, “Afganistan’dan gelen insanlar için insani hava taşımacılığı misyonunu desteklemek üzere Savunma Bakanlığı iç tüzüklerine göre görev yapacak personel aradığı” belirtildi. Ancak bu duyuru, CRAF görevinin bir parçası değil.
Southwest, bu kapsamda, Pazartesi, Salı ve Çarşamba günleri 4 uçuş planladığını açıkladı. Pazartesi günü Washington D.C.’den Teksas ve El Paso’daki Biggs Army Airfield’a en az iki uçuş planlandı.
