Türk Hava Yolları İlk A350’yi Ne Zaman Teslim Alacak?
Geçtiğimiz hafta Türk Hava Yolları filosuna katılacak ilk Airbus A350, imalat hattından çıktı. Airbus’ın ana merkezi Toulouse’da görüntülenen uçağın, tüm yer ve uçuş testleri, boyama işlemleri ve kabin montajı tamamlandıktan sonra 2020’nin mart ayında TC-LPA tesciliyle filoya katılması planlanıyor. THY filosuna girecek ilk A350 uçaklarının, Londra Heathrow, Dubai, Los Angeles ve Seul hatlarında uçurulacağı açıklanmıştı. Türk Hava Yolları’nın 25 kesin A350-900 siparişi bulunuyor. Sipariş paketinde yer alan 5 adetlik opsiyonun kullanılıp kullanılmayacağı henüz net değil. 5 uçağın A350-1000 modeli için kullanılabileceği de söylentiler arasında.
Singapur-İstanbul Uçuşlarında A350 ile Uçuyor!
A350 ile ilgili 1 Aralık Pazar günü ülkemiz adına bir başka önemli gelişme daha yaşandı.
29 Ekim 1987’den bu yana, tam 32 yıldır Singapur-İstanbul uçuşlarını kesintisiz sürdüren Singapur Hava Yolları uçuşlarını Boeing 777-200 yerine Airbus A350-900 ile icra etmeye başladı. Böylece Singapur Hava Yolları’nın Avrupa’da operasyonlarını A350 ile yapmadığı ülke kalmadı.
Singapur Hava Yolları yeni uçağı ile, aynı zamanda Premium Economy Class’ı Türkiye’de misafirlerine sunan ilk ve tek hava yolu şirketi olma özelliğini de ele geçirdi Havacılık sektörünün son dönemde en önemli trendlerinden biri olan Premium Ekonomi sınıfı, yolculara ekonomi ile business arası bir deneyim sunuyor. Singapur- İstanbul hattında uçuşlar, kış sezonunda haftada 4; yaz sezonunda ise haftada 5 kez gerçekleştiriliyor.
Singapur Hava Yolları, Premium Economy Class konforunu getiren yeni uçağı A350-900’ün İstanbul’dan yapacağı ilk uçuş nedeniyle İstanbul Havalimanı’nda renkli bir tanıtım da yaptı. Bando ekibinin terminalde yaptığı şov havalimanındaki tüm yolcular tarafından büyük bir ilgiyle karşılandı. Uçağın kapısında yapılan seramonide ise Anadolu temalı dans kareografisi büyük beğeni alırken, dansçıların oluşturduğu iki kuleyi birbirine bağlayan dev kurdele ise İstanbul ile Singapur arasındaki kültür köprüsünü simgelerken, izleyicilerden de büyük alkış topladı.
A350-900’ün Türkiye’den Singapur’a yapacağı ilk uçuşu için özel hazırlanan menüde yer alacak yemekler, Singapur Hava Yolları’nın sosyal medya üzerinden yaptığı bir oylama ile belirlendi. Business Class menüsünde Zeytinyağlı Yaprak Sarma, Adana Kebap ve Kadayıf yer alırken, Premium Economy ve Economy Class’ta uçan yolculara İmambayıldı, Adana Kebap ve Sütlaç gibi Türk Mutfağı’nın en sevilen lezzetleri sunuldu. İlk uçuşa özel 3 boyutlu menüler de hazırlandı. Ayrıca her bir yolcuya ünlü Fransız modacı Pierre Balmain tarafından tasarlanan Sarong Kebaya hostes üniforma kumaşlarından dört renkte hazırlanmış seyahat boyun yastığı hediye edildi.
Singapur Hava Yolları’nın Airbus 350-900 uçağında 42 Business, 24 Premium Economy ve 187 Economy olmak üzere toplam 253 koltuk bulunuyor. İleri teknolojisi ve üstün operasyon verimliliği ile yolculara çok daha gelişmiş bir seyahat deneyimi sunan Airbus 350-900’de daha yüksek tavan, daha geniş pencereler ve daha geniş iç gövdenin yanı sıra jetlag etkisini azaltmak üzere özel olarak tasarlanmış kabin içi aydınlatma sistemi de bulunuyor. Airbus’ın en yeni geniş gövde uçağı A350 rakiplerine oranla %25 daha az yakıt tüketirken; bu sayede karbon salımını ciddi oranda aşağı çekiyor ve çevreciliği ile öne çıkıyor. Daha aerodinamik bir tasarıma sahip olan A350, kompozit malzeme kullanım oranının yükselmiş olmasıyla daha hafif ve daha dayanıklı. Ayrıca yeni nesil motorları ile gürültü seviyesi de çok aşağılara çekilmiş.
Hem Singapur Havayolları hem de Airbus A350’nin benim hayatımdaki yeri çok ayrı.
Kasım 2018’de Singapur Havayolları’nın özel davetiyle, A350’nin ultra uzun menzilli versiyonu (A350ULR) ile icra edilen dünyanın en uzun non-stop ticari seferini deneyimlemiştim. Singapur-Newark arasında yaklaşık 17,5 saat süren uçuşa dair detayları anlattığım video, 316 bin kişi tarafından izlendi. Ayrıca bu özel davet kapsamında 100 saatte dünyanın çevresinde de bir tam tur atma şansı bulmuştum.
Ayrıca 12 Ekim 2015’te Singapur Hava Yolları renklerine boyanan ilk Airbus A350’nin fabrikadan çıktığı gün, Airbus’ın merkezi Toulouse’da bu tarihi olaya şahitlik eden dünyanın çeşitli ülkelerinden 20 havacılık yazarı arasında Türkiye’den sadece ben vardım.
Yine Japon Havayolları’nın tarihindeki ilk Airbus uçağını teslim aldığı gün Toulouse’de düzenlenen törenin davetlileri arasında yer alarak büyük bir gurur yaşamıştım. Tahmin ettiğiniz üzere Japan Airlines filosundaki ilk Airbus uçağı bir A350 olmuştu.
A350’nin Fikirden Ürüne Gelişim Aşamaları
İsterseniz gelin şimdi A350’nin fikirden ürüne dönüştüğü öyküsünden önemli satırbaşlarına birlikte göz atalım.
Amerikalı imalatçı Boeing, 787 Dreamliner modelini geliştirildiğini duyurduğunda, Airbus buna hemen yanıt vermedi. 787’nin hem yeni nesil sistemleri hem de kompozit malzeme kullanım oranının mevcut uçaklara göre çok daha yüksek oluşu gibi karakteristik özellikleri ortaya çıktığında ise Airbus kanadında, A330’un modernizasyonunun yapılması fikri öne çıktı. Bu, A330 200 Lite olarak adlandırılabilecek, yeni nesil kanatlara ve motorlara sahip olan Boeing 787’nin rakibi olabilecek bir uçak olabilirdi.
Bu teklif, Airbus’ın potansiyel müşterileri tarafından pek kabul görmedi. 2004 Farnborough Airshow bu açıdan Airbus adına verimsiz geçti ve havayollarının sıfırdan tasarlanan yepyeni bir uçak talep ettikleri net bir şekilde ortaya çıktı.
- 16 Eylül 2004’te Airbus CEO’su Noel Forgeard, yeni bir projenin hayata geçirileceğini ilk kez duyurdu ama fazla detay vermedi. Bir türev tasarım mı yoksa sıfırdan yeni konsept bir tasarım mı olduğu net değildi. Airbus müşterilerinden memnuniyetsiz tavırlar gelmeye devam etti ve Airbus yeni A350 projesine 4 Milyar Euro tahsis ederek resmi startı verdi. Özellikle gövdesi A330’a benzeyen yeni tasarım, yeni kanatlar ve yatay kuyrukların yanı sıra kompozit malzemelerin kullanım oranı yükseliyor ve üretim metodolojisi değişiyordu. İşte şimdi yepyeni bir uçak tasarımı karşımızdaydı.
- 10 Aralık 2004’te uçağa ilk kez A350 adını verildi. 16 Haziran 2005’te Paris Airshow’da Qatar Airways, 60 adet Airbus A350 XWB siparişi verdi.
- 6 Ekim 2005’te proje için 3,5 Milyar Euro’luk geliştirme maliyeti ayrıldı. A330’un gövdesinde 250 ila 300 yolcu alabilen çift motorlu bir uçak tasarlandı. Kanatlar ve motorlar yeniden tasarlanacaktı, ancak tasarım Boeing 787’de kullanılan karbon fiberle bazlı kompozit malzeme yerine hala geleneksel alüminyum-lityum alaşımından oluşacaktı. Airbus A350’nin iki versiyonunun üretilmesi düşünüldü:
- – A350-800, 3 sınıf bir konfigürasyonda 253 yolcu ile 16,300 km,
- – A350-900 ise 3 sınıflı bir konfigürasyonda 300 yolcu ile 13.900 km uçabilecekti.
- Böylece Airbus’ın yeni uçağı hem Boeing 777 hem de Boeing 787-9 ile rekabet edebilecekti.
- Temmuz 2006’da Farnborough Airshow’da Airbus bir kez daha, tamamen yepyeni bir uçak tasarlandığını; uçağın adının A350 XWB (Ekstra Geniş Gövde) olacağını açıkladı. Fuarda Singapur Hava Yolları tarafından 20 artı 20’lik bir sipariş koparıldı. A350 için saygı ve kabul artıyordu.
- Aralık 2006’da A380 programındaki gecikmeler, A350’nin kaderini biraz olumsuz etkiledi. Airbus finansal açıdan zorlanıyordu. A350’nin ilk teslim tarihinin bir süre ötelendiği duyuruldu.
- 4 Aralık 2006’da tasarımın bazı yeni detayları kamuoyuna açıklandı. Yeniden tasarlanan A350 XWB’nin maliyetinin artması nedeniyle mevcut sipariş sahipleriyle yeniden görüşmeler yapıldığı da ortaya çıktı.
- A350 XWB’nin tasarımındaki değişiklik, geliştirme programına iki yıl daha eklenmesine neden oldu. Sonuç olarak, tahmini geliştirme maliyetleri 5,5 Milyar Avro’dan neredeyse 10 Milyar Avro’ya yükseldi. Airbus, ilk teslimat tarihlerinin değişmeyeceğini; ancak, ilk uçuşun ertelendiğini duyurdu. Uçağın test programı 15 aydan 12 aya indirilerek fark kapanacaktı.
- Eylül 2007’de A350’nin mevcut ve potansiyel yaklaşık 100 müşterisinin bir araya geldiği özel bir toplantıda, yeni uçağın tasarımındaki gelişmeler sunuldu.
- 12 Kasım 2010’da Airbus, tasarımın üretim aşamalarına geçişinde yaşanan sorunlar nedeniyle ilk teslim tarihinin 2013 ortasından 2013 yılının sonlarına kayacağını duyurdu.
- 29 Aralık 2011’de uçağın ilk gövde bölümü son montaj hattına iletildi.
- 5 Nisan 2012’de ilk statik A350 modelinin yapımına ve montajına başlandı.
- 14 Haziran 2013’de A350 ilk kez gökyüzü ile buluştu. Toulouse-Blagnac Havaalanı’nda binlerce seyirci ve Airbus çalışanı A350 XWB’nin ilk uçuşuna şahit oldu. Pyrenees Dağları üzerinde dört saat süren uçuşu, turuncu tulum giyen ve birer paraşüt sistemine sahip altı kişilik Airbus test ekibi yaptı. Testlerin çoğunda kanatlara ve iniş takımlarına odaklanıldı.
- İlk uçuşun zamanlaması, birkaç gün sonra başlayacak olan Paris Airshow’un hemen öncesine planlanmıştı. Bu esnada A350 için toplam sipariş sayısı, Singapur Hava Yolları’ndan gelen 50 siparişle birlikte 616’ya ulaşmıştı.
- 21 Haziran 2013’te üçüncü test uçuşunun sonuna doğru saat 13: 30 civarında Paris Airshow semalarında bir uçak görüldü. Le Bourget Havalimanı’ndaki fuarın ziyaretçileri A350 XWB’yi büyük bir coşkuyla alkışladı ve uçak bulutların arasında kayboldu. Yani artık havacılık endüstrisinin en önemli organizasyonunda kendini gösteren bir uçaktı A350.
- 29 Temmuz 2013’ta A350 ile Hamburg’da 5 saatlik sanal ticari uçuş yapıldı. 129 yolcu, 2 pilot ve 8 kabin görevlisi, uçuş faktörleri testlerinin bir parçası olarak boarding, tahliye ve normal uçuş içi etkinlikleri test etti.
- 22 Aralık 2014’te A350 XWB’in ilki, lansman müşterisi olan Qatar Airways’ e teslim edildi.
- 15 Ocak 2015’te Airbus A350 XWB’nin ilk ticari seferi Doha’dan Frankfurt’a yapıldı.
A350’nin 2 Modeli Var
Evet kısaca Airbus A350’nin hikayesinden önemli satır başları bunlar. A350’nin A350-900 ve A350-1000 olmak üzere iki ayrı modeli bulunuyor.
A350-900’ün menzili 15.000 km; 3 sınıflı kabin düzeninde 300 ila 350 arasında yolcu taşıyabilirken, maksimum 440 yolcu uçurabiliyor. Uzunluğu 66.8 metre kanat açıklığı ise 64.75 metre. Maksimum kalkış ağırlığı 280 ton. Maksimum yakıt kapasitesi 141 bin litre. Ayrıca Singapur Havayolları’nın isteği üzerine A350’nin ultra uzun menzilli bir versiyonu da üretildi. Uçağın yakıt hacmi ve menzili artırılırken, koltuk sayısı azaltıldı.
A350-1000 modelinin ise menzili 16.100 km 3 sınıflı kabin düzeninde 350 ila 410 arasında yolcu taşıyabilen A350-1000, Maksimum 440 yolcu uçurabiliyor. Uzunluğu yaklaşık 74 metre kanat açıklığı ise 900 modelinde olduğu gibi 64.75 metre. Maksimum kalkış ağırlığı 316 ton, Maksimum yakıt kapasitesi 159 bin litre.
A350 Kaç Sipariş Aldı?
Ekim 2019 sonu rakamları itibariyle A350, 50 farklı müşteriden toplam 913 sipariş aldı. Bu uçakların 320’si teslim edildi. Bu siparişlerin 737 tanesi A350-900 modeli için; 176 tanesi ise A350-1000 modeli için alındı. Teslimatların 288’i -900 modeli; 32 si ise -1000 modeli için yapıldı. Singapur Havayolları 67 adet A350-900 siparişiyle uçağın en büyük müşterisi durumunda. 42 teslim aldı.
Muhammed YILMAZ
